लक्ष्मी विलास कोइराला
नेपालको निजामती प्रशासनको ईतिहास मूल्याकंन गर्दा तत्कालिन शासक राजाहरू मुखको भरमा सरकारी कर्मचारीको नियुक्ति र पजनी गर्ने गर्दथे । थप पढ्नुहोस्
उपेन्द्र झा
प्रदेश नं. २ बाहेक सबै प्रदेशमा चुनाव भई सकेको छ । अहिलेसम्मको नतिजा अनुसार एमाले पहिलो, नेपाली काँग्रेस दोश्रो र माओवादी केन्द्र तेश्रो स्थान लिन सफल भएका छन् । लोकतान्त्रिक फोरम, संसफो नेपाल र नयाँ शक्तिले लिएको आशा पूरा हुन सकेन, तथापि आफनो उपस्थिति भने दर्ज गराएका छन् ।
राजपा मधेश मुद्दा समातेर चुनावको विरूद्ध आन्दोलनमा एक्लै होमिएको छ । दोश्रो चरणको चुनावको मत गणना चलि रहँदा एमालेले संशोधन प्रस्ताव पास गरि २ नं. प्रदेशको चुनाव गराउने भने पनि मतगणनाको आखिरमा संशोधन प्रस्ताव पास गराउने आश्वासनबाट स्खलित भएको छ । थप पढ्नुहोस्
विकसित र पूर्वाधारयुक्त राजधानी होस् भन्ने चाहना अझै पूरा भएको छैन । उपत्यका विकास प्राधिकरणका प्रमुख आयुक्तका रूपमा काम गरिरहँदा र एउटा सर्वसाधारणका रूपमा पनि यहाँको मनमा के लागिरहेको छ ?
दिगो रूपमा राजधानीको विकास गर्ने हाम्रो योजना बन्न सकेको छैन । टालटुल मात्रै भइरहेको छ । ०३३ सालदेखि परिकल्पना गरेअनुसार राजधानीका सडक अहिलेसम्म पूर्ण रूपमा चौडा हुन सकेका छैनन् । हामीले जानेर होस् वा नजानेर अथवा सरकार मौन बसेर होस् वा जनताले बुझ पचाएर होस्, मापदण्डअनुसार घर नबनाइदिएका कारण सडक चौडा गर्दा छेउका घर भत्काउनुपर्यो । थप पढ्नुहोस्
११ साउन, काठमाडौं । खाद्यान्नको अभाव एसियामा बसोबास गर्ने धेरैका लागि पुरानो सम्झनाको कुरा हो । तथापि, द्रुत गतिमा बढ्दो जनसङ्ख्यालाई खाद्यान्न र पोषण पुर्याउन यस क्षेत्रले सङ्घर्ष गर्न थालेको अवस्थालाई हेर्दा त्यो फेरिपनि जीवनको पीडादायी यथार्थ बन्नसक्ने देखिन्छ ।
एसिया हाल विश्वको सबैभन्दा ठूलो खाद्यान्न बजार हो र सन् २०५० सम्ममा यसको जनसङ्ख्यामा ९० करोड थप हुन गई पाँच अर्ब पुग्ने अनुमान गरिएको छ । थप पढ्नुहोस्
८ साउन, ऐजेन्सी। भारतको गुजरातमा रहेको एक कम्पनीमा काम गर्ने हाकिम मात्र नभएर सामान्य मजदुर कर्मचारीपनि करोडपति बनेका छन् । गुजरातको अहमदावादमा रहेको रविराज फोइल्स लिमिटेड कम्पनीमा सबै कर्मचारीको खातामा करोड रुपैयाँभन्दा बढी रकम छ ।
रविराज फोइल्स लिमिटेडले कारखाना स्थापना गर्नको लागि जमिनको अधिग्रहण गरेको थियो । कम्पनीका अनुसार जसको जग्गा अधिग्रहण भएको थियो ती व्यक्तिलाई कारखानमा रोजगारी दिइएको थियो ।
जमिन अधिग्रहणको मुआब्जाबाट गाउँमा बस्नेले करोडौ रकम पाएका थिए । कम्पनीमा रोजगारीपनि । थप पढ्नुहोस्
१ साउन, काठमाडौं । “बेपत्ता भएको पनि यतिका वर्ष भयो, न सास आउँछ, न लाश” त्यति भनिसक्दा रुबी श्रेष्ठका आँखा आँशुले भरियो ।
भक्तपुर निवासी रुबीका श्रीमान् २०६० सालमा बेपत्ता भएका थिए। अहिलेसम्म मरेको वा बाँचेको केही खबर आएको छैन । “एक मनले जीवितै आउनुहुन्छ कि जस्तो लाग्छ, फेरि सोच्छु यत्रो वर्षसम्म जीवित भएको भए त आउनुपर्ने, बेलाबेलामा सपनामा आ’को देख्छु, आश लाग्छ तर खै केही भन्न सक्दिनँ” – दाहिने हातले आँशु पुछ्दै उनले थपिन् ।
रुबीको १५ वर्षको उमेरमा भक्तपुरकै राजेन्द्र मालीसँग विवाह भएको थियो । थप पढ्नुहोस्
शान्ति खडायत
कुनैपनि समाजको विकासका लागि समाजवाद होस् या पुँजीवाद फरक पर्दैन । विचारहीन राजनीतिको कुनै धर्म,जात,वर्ग,क्षेत्र हुँदैन। जहाँ फाईदा त्यहि आफ्नो प्रभुत्व जमाउछ । क्षणिक स्वार्थ स्थायी रहदैन । कुनै पार्टी वा दलको विचारधारा,सिद्दान्त पुरातन वा यथास्थितिवादी हुँदैन । यो त समयको माग अनुसार वदलिदै लैजान सकिन्छ र बदलिन्छ ।
बरु हाम्रो समाजमा हुर्केको सामन्तवादी संंस्कार,अहम्,अहङ्कार,आफन्तवाद र विचारहीन दलिय नारा लगाउदै हिड्ने व्यक्ति हावी भएमा पार्टी वा दललाई दिशाहिन बनाईदिन्छ । थप पढ्नुहोस्
७ असार, काठमाडौं। प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले विद्यालयस्तरदेखि नै योग शिक्षा र अभ्यास गराउनुपर्नेमा जोड दिएका छन् ।
विश्व योग दिवसका अवसरमा आयोजित योग अभ्यास कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री देउवाले योगले मानिसको मानसिक र शारीरिक स्वास्थ्य प्राप्ति हुने तथा मन र दिमागको सन्तुलन हुने भएकाले यसलाई विद्यालय तहदेखि अभ्यास गराउनुपर्ने बताए ।
उनले भने, “योग यस्तो प्राचीन विधि हो, जसले मानिसलाई कुलतबाट मुक्ति दिन्छ, आनन्द दिन्छ । बालबालिकाले सुरु गरे भने उनीहरुको शिक्षालाई पनि सहयोग पुग्छ । थप पढ्नुहोस्
नारायण ढुंगाना
चितवनको पहाडी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने अति सिमान्तकृत चेपाङहरु तीनसाले खोरीयामा मकै र कोदो उत्पादन गर्छन् ।
तीनसाल एउटा खोरीयामा खेती गर्छन्, अनि छाडेर फेरि अर्को ठाउँमा तीनसाल काम गर्छन् । त्यसैले तीनसाले खोरीया भनिएको हो । खोरीयाबाट आएको अन्न जेनतेन ६ महिनालाई पुग्छ । त्यसपछि उनीहरुलाई अनिकाल लाग्छ ।
यहाँका अधिकाँश चेपाङको अवस्था त्यही हो । परम्परागत खेती प्रणालीमा उनीहरु छन् । अनिकाल सुरु भएपछि जङ्गली गिठा–भ्याकुर खोज्ने, ज्याला मजदुरी गर्ने, ऋणमा बेसाएर खाने, अनि पछि काम गरेर तिर्ने । यो उनीहरुको हरेक वर्षको दैनिकी हो । थप पढ्नुहोस्
सन्तोष पुर्कुटी
४ असार, ताप्लेजुङ । ताप्लेजुङमा राजनीतिक दलले निर्वाचन आचारसंहिता विपरीत चुनावी सभा लगायतका निर्वाचन गतिविधि सक्रिय छन् । गाउँ–गाउँमा आमसभा गर्ने स्थल विद्यालयलाई बनाइएको छ । आमसभा हुने दिन विद्यालय नै बिदा गरिएको पाइएको छ ।
शिक्षक खुलेआम पार्टीको चुनाव चिह्न र झन्डा अङ्कित टि–सर्ट तथा टोपी लगाएर आफ्नो पार्टीलाई जिताउन रातदिन भोट माग्दै हिँडेका छन् । मतदाताको घरमा गएर भोट माग्न भ्याई नभ्याई छ, शिक्षकलाई । आमसभाको झन्डा बोकेर हिँडेको फोटो सामाजिक सञ्जालमा हतार–हतार पोस्ट गर्छन् । थप पढ्नुहोस्« Previous123Next »
