कांग्रेसले अझैं २० महिना आफू–आफूलाई बाहुबली बनाउन खर्चिने !

♦ अर्जुननरसिंह के.सी

मंसिर १० र २१ (२०७४) मा प्रतिनिधिसभा निर्वाचन भएको अहिले २२ महिना हुँदैछ । यस अवधिमा परिवर्तनको आधार मानिएका संविधान र लोकतन्त्रको के–कति सुदृढीकरण भयो, मूल्याङ्कन हामीले नै गर्नुपर्छ । स्थानीय तहको निर्वाचन बैशाख ३१, असार १४ र असोज २ (०७४) मा तीन चरणमा भएको २ वर्ष ४ महिना बितेको छ । यसमा २० महिना जोड्दा ४ वर्ष बितिसकेको हुन्छ ।

यस अवधिमा जनप्रतिनिधिमूलक संस्थाहरू कति जनउत्तरदायी र लोकतान्त्रिक विधिअनुरुप सञ्चालित भए, त्यस्तो मूल्याङ्कन गरेर अगाडिको यात्रा तय गर्नु हाम्रै जिम्मेवारी हो । तर विद्यमान परिस्थिति हेर्ने हो भने अझै आउँदो २० महिना आफू–आफूलाई बाहुबली बनाउन खर्चिने छौँ भन्न सकिन्छ । अनि त्यसपछि हामीसँग (मूल्याङ्न, सुधार वा पश्चाताप जे गर्न भएपनि) फेरि समय रहने छैन ।

गत निर्वाचनका १ करोड ५४ लाख मतदातामध्ये लगभग १८ देखि ४० वर्ष उमेर समुहका मतदाता करिब ५२ प्रतिशत अथवा ८० लाखको संख्यामा छन् । दोस्रो संविधानसभापछि ४ वर्षको अवधिमा नयाँ पुस्ताका ३२ लाख मतदाताहरू थपिए । यो ५ वर्षको अवधिमा ३० देखि ३५ लाख मतदाता थपिने प्रायःनिश्चित छ । यो समुह आधुनिक प्रविधिमा भिजेको रसामाजिक सञ्जाल तथा इन्टरनेटमा पहुँच भएको वर्ग हो । नयाँ मतदाता समुहलाई हामीले सम्वोधन गर्ने विषयवस्तु के हो ? उनीहरूलाई नेपाली कांग्रेसप्रति आकर्षण गराउने उपाय के हो ? त्यसका लागि पनि विद्यार्थी, महिला, तरुण जस्ता भातृसंस्थाहरू सशक्त र दुरुस्त राख्नुपर्नेमा हामी पछि पर्दैछौँ ।

मधेश र कांग्रेस

नेपाली कांग्रेसको गढ रहँदै आएको तराई मधेशमा कांग्रेसको गढ किन भत्कियो ? मधेशबिना कांग्रेस रहँदैन । मधेशमा धेरै छुटभैया साथीहरू कांग्रेसमा फर्किन चाहनुहुन्छ । त्यस्ता साथीहरूलाई घर फर्काउने हाम्रो स्पष्ट कार्यक्रम र नीति देखिनुपर्छ । मधेशलाई केवल भोट बैंकको रुपमा मात्र हेर्नु अन्याय हुन्छ । संविधान संशोधन हाम्रो प्रतिबद्धता हो ।

विकास र कांग्रेस

नेपाली कांग्रेसले राष्ट्रिय विकास र अर्थतन्त्रमा अत्यन्त ठूलो योगदान पु¥याएको छ । कतिपय विकासको जग र शुभारम्भ कांग्रेसबाटै भएको हो, तर हामीले यस उपलब्धीलाई पूँजीकृत गर्न सकेनौँ । साथै सामाजिक न्याय, सामाजिक सुरक्षा, समावेशी आर्थिक विकासको हाम्रो यात्रा के हो ? संवैधानिक परिषदमा हाम्रो भूमिका प्रभावकारी हुनसकेन । हामीले जितेका स्थानीय तहलाई पनि निर्देशित, प्रशिक्षित र अनुशासित बनाउन सकेका छैनौँ । जागरण अभियान र हाम्रा विरोध कार्यक्रमबाट सर्वसाधारण जनताको मन छुन सकेको छैन । केवल कार्यकर्ता परिचालन भएका छन् ।

कम्युनिस्ट सरकार

लोकतान्त्रिक प्रक्रियाबाट निर्वाचित भएको वर्तमान सरकार कम्युनिस्ट सरकार बन्ने बाटोमा गएको छ । जोसँग मिलेर भएपनि (घोर दक्षिणपन्थी वा बामपन्थीदेखि सीके राउतसम्म) लोकतन्त्रको आवरणमा सम्पूर्ण सत्ता कब्जा गर्ने कम्बोडियाको हुन सेङ्ग मोडेल स्थापनाको प्रयास भइरहेको छ । यो शासन सत्ताप्रति जनतामा चरम असन्तुष्टी छ । यो असन्तुष्टीलाई हामी प्रमुख प्रतिपक्षले आफ्नो पक्षमा पटक्कै ल्याउन सकेनौँ । तदनुरुप हाम्रो भूमिका किन हुन सकेन ?

बरू रवि लामिछानेहरूले पूँजीकृत गरेका छन् । यस्तो किन भयो ? चरम भ्रष्टाचार, महँगी, बेरोजगारी, तस्करी, कालोबजारी, सरकारी जग्गा हडप्ने, असुरक्षा, हिंसा, हत्या, बलात्कारजस्ता कुशासनका विरूद्ध जनताको एकीकृत आक्रोश हो । सत्तापक्षबाट यतिका खराबीहरू गरिसक्दा पनि हामीले त्यसलाई आफ्नो जिम्मेवारीअनुरुपको भूमिकामा लिन सकेका छैनौँ ।

संवैधानिक संस्थाहरूलाई प्रधानमन्त्रीको निगरानीमा राख्ने खालका नियम लाद्ने काम भइरहेको छ । संसदमा प्रस्तुत विधेयकहरू– मिडिया काउन्सिल, आमसञ्चार, राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद, मानवअधिकार, गुठी सम्बन्धी विधेयक नियन्त्रणमुखी छन् । राज्यका सम्पूर्ण अंगहरूलाई नियन्त्रित गरिँदैछ । न्यायपालिका, निर्वाचन आयोग, संवैधानिक अंगहरू, प्रशासनिक संयन्त्रलाई संविधानका मातहतमा रहन नदिएर नियन्त्रण गरिँदैछ ।

देशमा जातीय सद्भाव, धार्मिक सहिष्णुताबिरुद्ध गम्भीर षड्यन्त्र भइरहेको छ । बुद्ध मूर्ती तोड्ने, गौहत्या गर्ने जस्ता गतिविधि यसका प्रारम्भ हुन् । यसको सृष्टिकर्ता होली वाईनको प्रवर्तक सरकार नै हो । कम्युनिस्टहरूबाट शासन सत्ता फिर्ता लिनु त्यति सजिलो छैन । धेरै टाढा नजाऔँ, बंगलादेशको स्वतन्त्रताको संघर्ष (War of Independence) पछि रणचण्डी कहलिएकी इन्दिरा गान्धीले सारा भारतलाई आफनो पक्षमा लिँदा पश्चिम बंगाललाई सकिनन् । यसलाई हामीले भुल्नु हुँदैन ।

काठमाडौँ उपत्यकामा मात्र कुल खपत हुने खानेपानी ३० प्रतिशत सरकारले आपूर्ति गरेको छ भने ७० प्रतिशत ट्याङ्करको भर पर्नु परिरहेको छ । यस्ता अनेकौँ मुद्दा छन् ।

पार्टी एकता

सबै साथीहरूले एकताको कुरा उठाउनु भएको छ । आजको परिस्थितिको सामना गर्न हामीसँग सम्पूर्ण एकताको विकल्प छैन । एक्लाएक्लै कुनै गुट वा समुहले आजको चुनौती पार गर्न सक्दैन । यसको निम्ति हामीमा स्वार्थविहिन संकल्पको अनिवार्यता छ । जनाधारतिर पार्टीलाई हेर्दा म सँधै उत्साहित हुन्छु, आफैँतिर हेर्दा असन्तुष्ट हुन्छु । आग्रह–पूर्वाग्रहभन्दा माथि उठेर विधि, प्रक्रिया र पारदर्शी कार्यशैलीे जरुरी छ । पहिला–पहिला मिटिङ् कम हुने तर निर्णय हुने गथ्र्यो । आजकाल मिटिङ धेरै हुने तर निर्णय नहुने गर्छ । यसबारे गम्भीर हुनु जरुरी छ ।

भातृ संगठन÷जनसम्पर्क समितिहरू– डडेलधुरा र रुपन्देहीका महिला संघ, ने.वि. संघ, नियमावली, क्रियाशील सदस्य, सफ्ट् कपी र हार्ड कपी, महासमितिको निर्णय सच्याउने, इत्यादि हाम्रा अगाडि चुनौतीका रुपमा ज्युँकात्युँ रहेका छन् । उपरोक्त समस्याहरूलाई तेह्रौँ महाधिवेशनका संरचनाहरू वर्तमान विधानअनुसार रुपान्तरण गर्ने निर्देशिका जस्तै वर्तमानमा देखिएका सबै विषय वा मामिलाहरूमा सहमति खोजौँ, सहमति बनाउन सकिन्छ ।

◊नेपाली कांग्रेसका लोकप्रिय नेता अर्जुननरसिंह के.सी.ले पार्टीको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक, मंगलबार (१७ भदौ) मा जोडदार रुपमा आफ्ना भनाई राखे । उल्लेखित विचार बैठकमा उनले प्रस्तुत गरेका आधारमा तयार गरिएको हो –सं.।