के हो प्रोस्टेट ग्रन्थी ? कस्ता व्यक्तिलाई हुन्छ प्रोस्टेटको समस्या ?

• डा. सुनिल श्रेष्ठ

प्रोस्टेट ग्रन्थी पुरुषमा मात्रै पाइने एक प्रकारको ग्रन्थी हो । यो पुरुष ग्रन्थी बृद्धि हुँदा प्रोस्टेटको समस्या देखा पर्ने गर्दछ । यो ग्रन्थीमा समस्या हुनाले लगतै आफ्नो स्वास्थ्यमा विचार नगरे निम्न समस्या देखिन सक्छ ।

– प्रोस्टेटमा संक्रमण (Prostate infection)
– प्रोस्टेटको आकार बढ्नु (BPH/ BEP)
– प्रोस्टेटको क्यान्सर (Prostate Cancer)

प्रोस्टेटमा समस्या भएपछि देखिने लक्षणहरु

– पिसाब छिटोछिटो लाग्ने
– पिसाब पोल्ने
– पिसाब गर्दा धारा बिच बिचमा काटिने
– धारा मसिनो हुने
– वीर्य झर्दा पोल्नेजस्तो समस्या आउने
– पिसाब रोकेर बस्न नस्कने
– पिसाब ननिख्रने
– पिसाब गर्न जाँदा धेरैबेरसम्म कुर्न पर्ने

माथिका मध्ये कुनै पनि लक्षण जुनसुकै उमेरका पुरुषमा देखिएको छ भने एकपल्ट सोच्नैपर्छ, कतै तपाईंलाई प्रोस्टेट ग्रन्थी (पुरुष वा प्रजनन ग्रन्थी) सम्बन्धी समस्या त भएको छैन ? समयमै उपचार गरे सजिलै निको हुने यो रोगलाई बेवास्ता गरे क्यान्सर हुनसक्ने खतरा पनि उत्तिकै छ ।

प्रोस्टेट ग्रन्थीको समस्या कसरी पत्ता लगाउने त ?

प्रोस्टेट ग्रन्थी गुद्वारको नजिक रहेको हुन्छ । जब यो ग्रन्थीका कोशिका असामान्य रुपमा बढ्छ, तब समस्या निमत्याउने गर्छ । प्रोस्टेटको समस्या भएकाहरु मध्ये धेरै जनालाईसामान्य औषधीको सेवन मात्रले पनि राम्रो गर्दछ । ४०/४५ बर्ष भन्दा माथिका उमेर बर्गलाई बढिमात्रामा प्रोस्टेटको समस्या देखिन्छ । त्यसैले यो उमेर बर्गका सबै पुरुषले चिकित्सकको सल्लाह लिन जरुरी छ ।

यो रोगको जाँच गर्ने विधिहरु

– अल्ट्रासाउन्ड गन
– एक्ब् जाँच गन
– मलद्धारबाट औला लगाएर वा छामेर पत्ता लगाउने

समस्या हुनेले डाक्टरको निगरानीमा रहने गर्नु पर्दछ । माथिको कुनै लक्षण देखा पर्ने बितिकै चिकित्सकीय परामर्श लिएर दैनिक औषधिको प्रयोग गर्ने, औषधीको दैनिक प्रयोग गर्दा पनि केही सुधार आएन भने अप्रेसन गर्ने, अप्रेसनको धेरै बिधीहरु रहेका छन् । जसमा चिरेर निकाल्ने जुन निकै पुरानो प्रवृधी रहेको छ ।

दुरबिनको माध्यमबाट कहि चिरफार नगरि खुर्कन वा लेजर प्रवृधीबाट अप्रेसन गर्ने । यसरी गर्न सकिन्छ यसको उपचार प्रोस्टेट ग्ल्यान्डको लक्षण देखिएमा हामी सुरुमा रगत जाँच गर्नुपर्छ । भिडियो एक्सरे गर्नु पर्दछ ।

यसका साथै पिसाबको फेर्दाको बेगलाई जाँच गर्ने त्यसपछि पिसाब परीक्षण र वीर्य जाँच गर्ने, रोगको किटान भएपछि हामीले उपचारको विधी रोज्ने गर्नु पर्दछ । औषधिले हुनेसम्म त्यहीबाट समाधान खोज्नु पर्छ । यसबाट नहुने अवस्थामा शल्यक्रिया पनि रोज्नु पर्ने हुनसक्छ । प्रोस्टेट क्यान्सर भएको अवस्थामा कुन अवस्थाको छ र कति मात्रामा फैलिएको छ विचार पुर्याउनुपर्छ ।

त्यसअनुसार नै अप्रेशन वा रेडियो / केमोथेरापी गर्ने तय हुन्छ । निरोगी जीवनका लागि हाम्रो सक्रियता र शारीरिक व्यायाम आवश्यक पर्छ भनेजस्तै प्रोस्टेट ग्रन्थीमा समस्या आउन नदिन नियमित शारिरीक सम्पर्क (हप्तामा ३ पटक) हुन जरुरी छ ।

लामो समयसम्म स्खलन भएन अथवा सञ्चय भइरह्यो भने प्रोस्टेटको समस्या हुन्छ । अततः तपाईहरुलाइ यस सम्बन्धी कुनै पनि समस्या देखापरेमा एभरेष्ट अस्पतालको कल सेन्टरको नम्बर ०१-४७९१२९४, ४७९३०२४, ४७९५१७७ मा सम्पर्क गरेर आफ्नो नाम अग्रिम टिपाउन सक्ने सुविधा समेत उपलब्ध छ ।

(लेखक डा. श्रेष्ठ एभरेष्ट अस्पतालका सिनीएर कन्सल्टेन्ट एण्ड युरोलोजिष्ट हुन्)