भुटानी नेता टेकनाथ रिजाललाई कारागारभित्र अमानवीय र अपमानित ढंगले राखिएको छः अभियान

२८ असार, काठमाडौं । भुटानका राजबन्दी रिहाइका लागि अन्तर्राष्ट्रिय अभियान (GCRPPB) ले नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणको अनुसन्धान अन्तर्गत हाल थुनामा रहेका भुटानी नेता टेकनाथ रिजाललाई अपमानित र अमानवीय ढंगको व्यवहार गरिएको बताएको छ । अभियानले रिजालको सुरक्षा र स्वास्थ्यप्रति पनि चासो व्यक्त गरेको छ ।

नेदरल्याण्ड्सको हेगबाट बिहीबार अभियानका संयोजक राम कार्कीले विज्ञप्ति जारी गर्दै नेता रिजाललाई बयान फेर्न उच्च तहका बन्दीहरुले दबाब दिएको आरोप लगाएका छन् ।  रिजाललाई जेलमा तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापा बादलका सुरक्षा सल्लाहकार इन्द्रजित राईसँगै राखिएका कारण रिजालमा निरन्तर मनोवैज्ञानिक तनाब र असुरक्षा बढेको पनि अभियानले विज्ञप्तिमा जनाएको छ ।

जारी विज्ञप्तीमा भनिएको छ,  ‘हाम्रो स्रोतले यो पनि उल्लेख गरेको छ कि रिजाल कमजोर र फिक्का देखिनु भएको छ र उहाँले बस्ने राम्रो ओढ्ने ओछ्याउने उपलब्ध गराउन अनुरोध गर्दा कारागार प्रशासनले बेवास्ता गरेको छ, जसको अभावमा उहाँ बारम्बार चिसोका कारण अस्वस्थ हुनुभएको छ ।’ 

७६ वर्षका रिजालमा मधुमेह, रक्तचाप र बुढेसकाल सँग सम्बन्धित अन्य रोग देखिएको भन्दै अभियानले अदालती बयानमा नाम लिएका कुनैपनि बन्दीहरूबाट टाढा तथा चिसो नभएको बेग्लै कोठामा रिजाललाई राख्न माग गरेको छ । रिजालसँग अनुमति लिएर मात्रै अपरिचित आगन्तुकहरुलाई भेट्ने व्यवस्था मिलाउन, रिजाललाई आवधिकरुपमा चिकित्सा जाँचको सुविधा दिन पनि माग गरेको छ ।

अभियानले राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार निकायहरू, नागरिक समाजका नेताहरूलाई कारागारमा रिजाललाई भेट्न र समय–समयमा उनको स्वास्थ्य अवस्था बारे सोधपुछ गरिदिन पनि आह्वान गरेको छ । नेपाली नागरिकलाई भुटानी शरणार्थी बनाएर ठगी गरेको प्रकरणमा जिल्ला सरकारी वकिल कार्यालय काठमाडौंले ३० जना विरुद्ध मुद्दा चलाएको थियो । तीमध्ये टेकनाथ रिजालसहित १६ जना पुर्पक्षका लागि थुनामा छन ।

भुटानका राजबन्दी रिहाका लागि अन्तर्राष्ट्रिय अभियानको प्रेस विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘भुटानमा राजनीतिक बन्दीहरूको रिहाइको लागि ग्लोबल अभियान, भुटानी राजनीतिक बन्दीहरूको तत्काल र बिना शर्त रिहाइको लागि अभियान गर्न २०१९ मा गठन गरिएको हेगमा रहेको संस्था हो । भुटानमा चार दशकदेखि मानव अधिकारबन्धकमा परेको छ । मानव अधिकारको आवाज उठाउने १ लाख भन्दा बढीलाई देश निकाला गरिएको छ । भुटान भित्रै रहेका मानव अधिकारका पक्षधरलाई खोजि खोजी जेलमा बन्दी बनाइएको छ ।दुखदायी र पीडादायी जीवन बिताउन भुटानी राजाले विवश बनाइरहेका छन् । उनीहरूको तत्काल रिहाइका लागि भुटानी राजबन्दी रिहाका लागि अन्तर्राष्ट्रिय अभियान अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसँग अपिल गर्दछ ।’

विज्ञप्तीमा भनिएइको छ, ‘टेकनाथ रिजालले निर्वासन र भित्री भुटानी जनता माथिको अन्याय विरुद्धको लडाइमा कहिल्यै सम्झौता गर्नु भएन । भुटानी जनताको हितका लागि उहाँले आफ्नो सम्पूर्ण जीवन निःस्वार्थ रूपमा बलिदान गर्नुभयो । तसर्थ ७६ वर्षको उमेरमा कुनै पनि समझदार व्यक्तिलाई आफू नक्कली भुटानी शरणार्थी काण्डमा संलग्न भएको पत्याउन गाह्रो छ । GCRPPB दृढतापूर्वक विश्वास गर्दछ कि श्री रिजाललाई नक्कली भुटानी शरणार्थी घोटालामा दोषी मध्ये एकको रूपमा गलत रूपमा आरोप लगाइएको छ र यसैले GCRPPB उनको तत्काल रिहाइको माग गर्दछ ।’

अभियानले केही मागहरु पनि राखेको छ ।

१. रिजालले अदालती बयानमा नाम लिएका कुनैपनि बन्दीहरूबाट टाढा चिसो नभएको छुट्टै कोठामा राखियोस ।

२. कुनै अपरिचित आगन्तुकहरूले उहाँलाई भेट्न अनुमति दिनु अघि रिजालसँग परामर्श लिइयोस् ।

३. रिजाललाई कोठामा न्यानो राख्न पर्याप्त सुत्ने सामग्री उपलब्ध गराइयोस् ।

४. रिजालको नाजुक स्वास्थ्य र बुढेसकालका कारण प्राथमिकताका आधारमा आवधिक रूपमा उचित चिकित्सा जाँचहरू प्रदान गरियोस् ।

५. रिजाललाई जेलमा उचित सुरक्षा उपायहरू प्रदान गरियोस् ।