नेपाली सांगीतिक क्षेत्रका अभ्यस्त सर्जकको नाम एक, परिचय अनेक
मोहन गुरुङ
माघ २२, २०८० सोमबार ७:२४:९
२२ माघ, काठमाडौं । नेपाली सांगीतिक वाङ्मयमा रमेश ‘बिजी’ अपरिचित नाम होइन । उनी बहुमुखी स्रष्टा–सर्जक हुन् । उनले लोकदोहोरी, आधुनिक गीत तथा चलचित्र विधामा कलम चलाउँछन् । सरल, शालीन, सांस्कारिक, भद्र र स्पष्ट वक्ताका पर्याय रमेश ‘बिजी’ सिर्जनाका खानी हुन् । राष्ट्र, राष्ट्रियता, संस्कृति र सामाजिक परिवेशका मौलिक कथालाई गीतमा उतार्न सक्ने पृथक शैलीका अब्बल सर्जक हुन, रमेश ‘बिजी’ ।
‘फूल्यो पारिजात, मरे त यतिकै बाँचे तिम्रै साथ’ बोलको गीत उनको पहिलो रेकर्डिङ गीत हो । गायक पुरुषोत्तम न्यौपाने र शान्ति डोटेलद्वारा स्वर बद्ध उक्त गीत फेवा रेकर्डिङले बजारमा ल्याएको हो ।
शालीन विद्रोही सर्जकका रुपमा परिचित रमेश ‘बिजी’को हरेक सिर्जना जीवन्त हुन्छन् । ढुङ्गा–माटो, पाखा–पखेरा, नदी–नाला, वन–जंगल र छाँगा–झरनाका मात्रै होइन, समाज–सामाजिक कथालाई टपक्क टिपेर सिर्जना गर्न माहिर छन्, रमेश ।
राष्ट्र, राष्ट्रियता र जनजीविकाका समेत कथा लेख्न खप्पिस उनी यथार्थवादी सर्जक हुन् । प्रगतिशिल सर्जकले पनि कहालिएका उनको ‘सुन पानीले छर्क मायालु’ बोलको गीत नेपाली समाजमा कोशेढुङ्गा सावित गीत हो । गायक राजु परियारले स्वर भरेको ‘सुन पानी...’ नेपाली समाजको यथार्थ बोकेको गीत हो । नेपाली समाजको विद्यमान जातीय विभेद अन्त्यका लागि क्रान्तिकारी गीत पनि हो ।
रेडियो नेपालबाट २०५४ मा स्वर परीक्षा पास गरेका ‘बिजी’ लोकदोहोरी, सुगम र चलचित्रका सबै विधामा अभ्यस्त छन् । प्रत्यक्ष दोहोरीमार्फत सांंगीतिक यात्रा तय गरेका उनले गायनसँगै लेखनमा आफूलाई चिनाउन सफल भए । लोकदोहोरी, आधुनिक वा नेपाली चलचित्र जहाँ उनले कलम चलाए, त्यही सफलता पाए । उनले लेखेका गीतहरू सुपर, डुपर हिट छन् ।
नाम एक, परिचय अनेक:-
लोकदोहोरी गीतका लेखक
नेपाली लोकदोहोरी क्षेत्रका एक सशक्त हस्ताक्षर हुन, रमेश बिजी । उनको रचना र संकलनको राजलाई लोकदोहोरी क्षेत्रमा जित्न अझै पनि कसैले आँट गरेका छैनन् । उनले शब्द भरेका गीतहरू ‘लाइछौ बेसन’, ‘दियो कलश’, ‘सररर पानी घट्टामा’, ‘रुन्छ नि मन किन रुँदैन’, ‘तिमी र म भए प्यार हुन्छ’, पुर्वैमा झ्याल राखे’, ‘देउरालीमा धाँजा’, ‘हुँदैन सुन पित्तल गालेर’, ‘कस्ती हौली गुन्यू चोलीमा’, ‘तिते करेलीले’, ‘लाछा डोरी ऊनको’, ‘हैन अरूको’ लगायत दर्जनौं गीतहरू चर्चित छन । ‘देउरालीमा धाजा’ र ‘हुँदैन सुन पित्तल गालेर’ गीत सामाजिक यथार्थ बोकेको गीत हो । रमेशले करिब पाँच सय गीत सिर्जना गरेका छन ।
आधुनिक (सुगम) गीत रचनाकार
गायक रामकृष्ण ढकालको ‘हुरी’ एल्बममा समावेश गीत ‘म हुरीमा दियो जलेको देख्छु’ बोलको गीत पनि बि.जीले लेखेका हुन । ‘म हुरीमा दियो जलेको देख्छु गीत २०७३ सालको सुपरहिट गीत हो । यो गीतले इमेज म्युजिक अवार्ड २०७३ र हिट्स एफ. एम २०७३ मा अवार्ड पाएको थियो ।
चलचित्र कथा-गीत लेखक
नेपाली चलचित्र गोर्खा पल्टन, परदेशी र परदेशी २ को कथा लेखन रमेश बिजीले गरेका हुन् । गोर्खा पल्टनको ‘सन्नानीले झक्क्यो मलाई’, परदेशीको ‘भन्थेउ आमा’ लगायत दर्जनौं चलचित्रका गीतहरू लेखिसकेका छन् ।
विशेष गरी करुणा रसमा कलम चलाउने उनका गीत सुनेर कतिपयले आत्महत्या समेत गरेको पाइएको छ । रुने र रुवाउने शब्द कोर्न सिपालु उनी समाजको यथार्थ लेख्न पाउँदा आनन्द मान्छन् । उनी भन्छन्, ‘गीतले समाजको यथार्थ चित्रण गरेको हुनुपर्छ । गाउँका कथा–व्यथा लेख्दा आनन्द आउँछ ।’ उनी स्रष्टा एवं सर्जक दुर्गा रायमाझी, नारायण रायमाझी र पुरुषोत्तम न्यौपानेलाई भगवान मान्छन् । तिनै जना अग्रजहरूको अपरिमेय साथ, सहयोग र हौसलाले आफू एक असल सर्जक बन्न सकेको बताउँछन् । व्यावसायिक कलाकारिताको जीवन तीन जना हस्तीहरुकै कारणले सफल भएको उनी सुनाउँछन् ।
दोहोरी गीत प्रतियोगितामा ह्याट्रिक गोल्ड मेडलिष्ट प्रतियोगी गायकका रुपमा सफल चिनिएका उनी अन्ततः लेखक बने । लोक–दोहोरीमा प्रविधिसँगै केही विकृति पनि भित्रिएका छन । आजका सर्जकहरु पैसाको लागि आफ्नो सिर्जना गर्न छोडेको देख्दा उनी दुख मान्छन् । ‘जसले आफूलाई अमर बनाउँछ त्यसलाई वास्ता गर्दैनन्,’ उनी भन्छन्, ‘दुई चार पैसा र दुई तीन दिन अनुहार देखाए, गए ।’ जहिलेसम्म साङ्गीतिक क्षेत्रमा लाग्नेहरु सजग बन्दैनन् तबसम्म सांगीतिक क्षेत्र धमिलो रहिरहने उनले दाबी गर्छन् । आत्मसाक्षी राखेर विकृतिको समूल अन्त्यको लागि लाग्नुपर्ने दिन आएको उनको भनाइ छ ।
कलाकारितामा व्यावसायिकता ढलेको केही वर्ष भयो । बढ्दो व्यावसायिकताले लोकसंगीतमा धेरै सम्भावना र चुनौतीहरू थपेका छन । चुनौतिहरुलाई सहज र सरल तरिकाले समाधान गर्न सक्नुपर्छ । शैक्षिक, सामाजिक र नैतिक रुपमा असल र सफल कलाकारमा हुनुपर्ने गुण आजको आवश्यकता हो । लोकसंगीत भनेको लोकले अनुमोदित गर्ने थलो हो । जहाँ लोकको भावनालाई शिरोपर गर्दै सांगीतिक जीवन-यात्रा अगाडि बढाउनु पर्छ ।
‘सुन पानीले छर्क मायालु’ र ‘देउरालीमा धाँजा’ बोलको गीत लेख्दा सिरकले मुख छोपेर रोएको बताउँछन् । अहिले दोहोरीमा समाजलाई पाच्य हुने खालका शब्दहरु कमै मात्र आउने भन्दै उनी पिरोलिन्छन् । ‘पैसा, आधुनिक प्रविधिले चिन्तित छु । त्यसैले सरकारले गीत संगीतको क्षेत्रका लागि सेन्सर बोर्डको स्थापना गर्न जरुरी छ,’ उनले थपे ।
सांस्कृतिक संस्थान (राष्ट्रिय नाचघर)मा एक दशक भन्दा बढी सेवा गरेका उनले साङ्गीतिक जिम्मेवारी र व्यस्तताले जागिर पनि छाडेका थिए । लाेक तथा दाेहाेरी क्षेत्रका विभिन्न औपचारिक र अनौपचारिक कार्यक्रमकाे व्यस्तताले संस्थानकाे जागिर छाडेका हुन् ।
राष्ट्रिय लोक तथा दोहोरी गीत प्रतिष्ठान नेपालका निवर्तमान अध्यक्ष समेत रहेका उनी हिजो मात्र वैवाहिक जीवनमा बाँधिएका छन् । लामो प्रेम सम्बन्धलाई हिजो अष्ट्रेलियामा हिन्दु परम्परा अनुसार विवाह गरेर उनले आफ्नो वैवाहिक जीवन सार्वजनिक गरेका छन् । नेपालबहस परिवारको तर्फबाट उनलाई वैवाहिक जीवन सुखमय होस् भन्दै सफल दाम्पत्य जीवनको हार्दिक शुभकामना !
मोहन गुरुङ
नेपालबहस डटकमका सह–सम्पादक मोहन गुरुङ एक दशकदेखि नेपाली पत्रकारितामा क्रियाशील छन् । स्याङजा दृष्टि साप्ताहिकबाट पत्रकारिता सुरु गरेका गुरुङले अकला आवाज साप्ताहिक, रेडियो वालिङ, सौर्य न्युज र नागरिक दैनिकमा काम गरिसकेका छन् । भ्रष्टाचार, अनियमितता, विकृति एवं विसंगतिका विरुद्ध तिखो कलम चलाउने गुरुङ आम सञ्चार तथा पत्रकारितामा स्नातकोत्तर हुन् ।
लेखकबाट थपम्यूजिकल पोइट्री ‘कालो प्रकाश’ सार्वजनिक
जेठ ११, २०८१ शुक्रबार
फिल्म ‘दान्भी’को पहिलो गीत ‘मायामा पूजा र कुन्साङको रोमान्स
जेठ ६, २०८१ आइतबार
'पुजार सार्की'को तेस्रो गीत 'जाऊँ माया' सार्वजनिक
जेठ १, २०८१ मंगलबार
सीमा सुरक्षा प्रहरी चौकी
नेपालबहस संवाददाता
जेठ १४, २०८१ सोमबार
के हो गृहमन्त्री लामिछानेको महिनावारी फण्डा ?
नेपालबहस संवाददाता
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
लण्डनमा नेपाली दाजुभाइको 'स्क्वीज्ड' नामको नयाँ रेष्टुरेन्ट संचालनमा
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
इजरायलको राफाह आक्रमणपछि राष्ट्रसंघीय सुरक्षा परिषद्को आपतकालीन बैठक बोलाइयो
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
तपाईको आजको राशीफल कस्तो छ ?
जेठ १६, २०८१ बुधबार
आफ्नै ठुलीआमालाई हत्या गरेको अभियोगमा पक्राउ
जेठ १६, २०८१ बुधबार
उत्तर कोरियाबाट फोहोरले भरिएका बेलुन दक्षिणतर्फ पठाइएको दावी
जेठ १६, २०८१ बुधबार
जापानका अनुसन्धानकर्ताद्वारा विश्वको पहिलो काठको उपग्रह निर्माण
जेठ १६, २०८१ बुधबार
गण्डकीको मुख्यमन्त्रीमा कांग्रेस संसदीय दलका नेता पाण्डे नियुक्त
जेठ १६, २०८१ बुधबार
क्रिकेटर सन्दीप लामिछानेलाई भिसा दिन दवावका लागि अमेरिकन राजदूतावासतिर लागे युवा
जेठ १६, २०८१ बुधबार