बिग मर्जको नाममा ग्लोबल आईएमई बैंकको गाेलमाल !

९ मंसिर,काठमाडाैं ।  ग्लोबल आईएमई बैंक जनता बैंकसँग १०० बराबर ८५ को स्वाप अनुपातमा मर्जरमा जाँदैछ। दुवै बैंकको साधारण सभाले सो प्रस्ताव पारित गरेको छ । मर्जर जानु अघि ग्लोबल आईएमई बैंकले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासकाे  वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरेकाे हाे ।

कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा खुद मुनाफालाई ४१ प्रतिशतले वृद्धि गर्न सफल भएको देखाइएकाे छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा कम्पनीले ५३ करोड ५८ लाख रुपैया खुद मुनाफा गरेमा कम्पनीले अहिले ७५ करोड ३१ लाख खुद मुनाफा आर्जन गरेकाे विवरण सार्वजनिक भएकाे छ ।

तर अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकालको मनोमानी कार्यशैलीका कारण बेलुन झैं फुलेको ग्लोबल आईएमई बैंकको खराब कर्जालाई चलाखीपूर्ण ढंगले लुकाइएको छ । गत आबको यही अवधिमा १.०५ प्रतिशत खराब कर्जा रहेको बैंकमा मर्ज हुने अन्तिम समयमा आएर ०.८५ रहेकोे देखिएपनि प्रोभिजनको प्रतिशत भने बढेको छ । शतप्रतिशत प्रोभिजन राख्नुपर्ने प्रावधान अनुसार गत आबको सोही अवधिमा १६२.०४ रहेको प्रोभिजन यसपटक बढेर १९४.८५ पुगेको छ ।

बिगतमा एनबी ग्रुपले जस्तै नेपाल राष्ट्र बैंकका गर्भनरदेखि कर्मचारीसम्मलाई मोटो रकम बाँडेर हातमा लिन सफल ढकालले लामो समय सीईओ नियुक्ती समेत नगरेर राष्ट्र बैंकको नियमलाई धोती लगाएका थिए । निमित्त सीईओ कै भरमा बैंकमा एकलौटी हालीमुहाली गदै आएका ढकालले तिनै सीईओलाई मोहोरा बनाएर वित्तीय विवरणमा गोलमटोल गरेको बताइन्छ ।

स्थलगत सुपरिवेक्षण प्रतिवेदन र डीडीए रिर्पोटमा समेत राष्ट्र बैंकको कैफियतमा परेको ग्लोबल बैंकमा ५–७ अर्बकै हिसाबकिताबको गोलमाल रहेको आशंका गरिदै आएको छ र सो सम्बन्धि समाचारहरु पनि बेलाबेला सार्वजनिक हुदै आएका छन् । खासगरि मिलेमतोमा भएको कर्जा लगानी उठ्न नसकेर बैंक थला पर्न आँटेको छ ।

सोही कारण बिग मर्जका नाममा राहत खोज्दै हिडेका ढकालले ती सबै कैफियतहरुलाई राष्ट बैंकसँगको सेटिङ र कामु सीईओको आडमा गोलमाल गरिएको स्रोतको भनाई छ । कामु सीईओ महेश ढकाल चार्टर्ड एकाउन्टेण्ट हुन । उनैले भित्रभित्र धरासायी र अस्तव्यस्त हुदै गएको ग्लोबल बैंकको वित्तीय विवरणमा कस्मेटिक चेञ्ज गरेको बताइन्छ ।

निक्षेप संकलन र कर्जा लगानीका कारण सीसीडी रेसियो टाईट भएको ग्लोबल आईएमई बैंक कुनैपनि बेला ढल्न सक्ने आशंका प्रबल बन्दै गएको छ ।

ग्लोबल आईएमई बैंकको  आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को प्रथम त्रैमास र आर्थिक वर्ष ०७५/७६ को प्रथम त्रैमासलाई दाँजेर हेर्दा :

प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा रहेको खुद व्याज आम्दानी ३० प्रतिशतले बृद्धि हुनुले पनि कम्पनीको खुद मुनाफा वृद्धि गर्न सहयोग पुगेको हो । कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा १ अर्ब ५६ करोड खुद व्याज आम्दानी गरेकोमा गत आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा १ अर्ब २० करोड खुद व्याज आम्दानी गरेको थियो । प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा रहेको खुद व्याज आम्दानीमा बृद्धि गर्नुले कम्पनीको प्रथम त्रैमासको रिपोर्ट नै राम्रो आएको देखिन्छ ।

त्यस्तै कम्पनीको भर्खरै सकिएको साधारण सभाले १२ दशमलव ५० प्रतिशत बोनस शेयर र १२ दशमलव ५० नगद लाभांश वितरण गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको थियो ।

चुक्ता पुँजी १० अर्ब ४३ करोडको आधारमा कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी २८ रुपैयाँ ८७ पैसा रहेको छ ।

कम्पनीको निक्षेप संकलन ७ प्रतिशतले बृद्धि भएर १ खर्ब २८ अर्ब पुगेको छ भने कर्जा प्रवाह ९ प्रतिशतले बृद्धि हुँदै १ खर्ब १८ अर्ब पुगेको छ । निक्षेप संकलन र कर्जा प्रवाहमा बैंक आक्रामक बन्न सकेको छैन ।
त्यस्तै कम्पनीले खराब कर्जा अनुपातलाई १ प्रतिशत भन्दा मुनी राख्न सफल भएको छ । कम्पनीको खराब कर्जा ० दशमलव ८५ प्रतिशत रहेको छ ।

वितरण योग्य मुनाफा कम :
१० अर्ब माथि  चुक्ता पुँजी भएको ग्लोबल बैंकको वितरणयोग्य मुनाफा निकै कम रहेको छ । प्रकाशित रिपोर्टलाई आधार मान्दा कम्पनीको प्रथम त्रैमाससम्म वितरण योग्य मुनाफा २८ करोड ११ लाख रहेको छ ।

सीसीडी अनुपातले समस्या आउँन सक्ने :
कम्पनीको प्रकाशित सीसीडी अनुपातमा बृद्धि देखिएको छ । गत आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ७७ दशमलव ६४ रहेको यो अनुपात अहिले ७८ दशमलव ३९ रहेको छ । यसको अर्थ अब बैंकलाई कर्जा प्रवाह गर्ने रकम कमकम हुँदै गएको प्रस्ट देखिन्छ । निक्षेप संकलनमा आक्रामक रणनीति अपनाउनु पर्ने देखिन्छ ।

जनता बैंक नेपाल लिमिटेडको अवस्था कस्तो छ ?
जनता बैंकले पनि आर्थिक वर्ष ७६/७७ को प्रथम त्रैमासको वित्तिय विवरण प्रकाशन गरेको छ ।

कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा खुद मुनाफालाई १४ प्रतिशतले बृद्धि गर्न सफल भएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा कम्पनीले ३२ करोड १९ लाख रुपैया खुद मुनाफा गरेमा कम्पनीले अहिले ३६ करोड ६९  लाख खुद मुनाफा आर्जन गर्न सफल भएको छ ।

जनता बैंकको  आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को प्रथम त्रैमास र आर्थिक वर्ष ०७५/७६ को प्रथम त्रैमासलाई दाँजेर हेर्दा :

प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा रहेको खुद व्याज आम्दानी २५ प्रतिशतले बृद्धि हुनुले पनि कम्पनीको खुद मुनाफा बृद्धि गर्न सहयोग पुगेको हो । कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ९९ करोड ७५ लाख खुद व्याज आम्दानी गरेकोमा गत आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ७९ करोड ५० खुद व्याज आम्दानी गरेको थियो ।

त्यस्तै कम्पनीको भर्खरै सकिएको साधारण सभाले ६ प्रतिशत बोनस शेयर र ६ नगद लाभांश वितरण गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको थियो ।

कम्पनीको चुक्ता पुँजी ८ अर्बको आधारमा कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी १८ रुपैयाँ ३४ पैसा रहेको छ ।

कम्पनीको निक्षेप संकलन ३ प्रतिशतले वृद्धि भएर ७५ अर्ब ३ करोड पुगेको छ भने कर्जा प्रवाह ३ प्रतिशतले वृद्धि हुँदै ६८ अर्ब ५९ करोड पुगेको छ ।  निक्षेप संकलन र कर्जा प्रवाहमा बैंक आक्रामक बन्न सकेको छैन ।

ग्लोबल जस्तै सीसीडी अनुपातले समस्या आउँन सक्ने :
कम्पनीको प्रकाशित सीसीडी अनुपातमा वृद्धि देखिएको छ । गत आर्थिक वर्षको प्रथम त्रैमासमा ७९ दशमलव ५२ रहेको यो अनुपात अहिले ७९ दशमलव ९४ रहेको छ । यसको अर्थ अब बैंकलाई कर्जा प्रवाह गर्ने रकम कम कम हुँदै गएको प्रस्ट देखिन्छ । निक्षेप संकलनमा आक्रामक रणनिति अपनाउनु पर्ने देखिन्छ । सिसिडी अनुपात ८० प्रतिशत भएमा बैंकले कर्जा प्रवाह गर्न सक्दैन ।

दुवै बैंकको समस्या के त ?
दुवै बैंकको अहिलेको एउटा मुख्य समस्या भनेको सीसीडी अनुपात रहेको छ । ग्लोबल आईएमई बैंकको सीसीडी अनुपात ७८ दशमलव ३६ रहेको छ भने जनता बैंकको सीसीडी अनुपात ७९ दशमलव ९४ रहेको छ । दुवै बैंक मर्जरमा गए पश्चात निक्षेप संकलनमा आक्रामक रुपमा प्रस्तुत हुनुपर्ने देखिन्छ । त्यस्तै निक्षेप र कर्जा संकलनको मामलामा दुवै बैंकहरु केही सुस्त रहेको देखिन्छ ।

मर्जर पश्चात कर्मचारी व्यवस्थापन एउटा प्रमुख चुनौतीका रुपमा हुने छ । यसरी  मर्जर पश्चात नेपालकै ठुलो बैंकको रुपमा ग्लोबल आईएमई बैंक स्थापना हुने छ । मर्जर पश्चात ग्लोबल आईएमई बैंककै नामबाट दुवै बैंकले शेयर कारोवार गर्नेछन् । मर्जर पछिको संस्थाको अध्यक्ष ग्लोबल आईएमई बैंकका अध्यक्ष चन्द्र ढकाल हुने छन् भने प्रमुख कार्यकारी अघिकृत रुपमा परशुराम कुँवर हुने छन् ।

मर्जर पश्चात् कम्पनीको पुँजी १९ अर्बको हाराहारीमा हुनेछ भने बैंकमा २ खर्ब भन्दा धेरै निक्षेप रहने र १ खर्ब ८७ अर्ब माथि बैंकको कर्जा प्रवाह हुने छ ।