लिने बेला सामदाम, तिर्ने बेला ठण्डाराम

७ माघ, काठमाडौं । गत भदौदेखि मंसिरसम्म धेरै ग्राहकहरुले विद्युत महसुल बुझाएका छैनन् । नेपाल विद्युत प्राधिकरण रामेछाप वितरण केन्द्र, मन्थलीले १६ लाख ४९ हजार चारसय रुपैयाँ विद्युत महसुल उठ्न बाँकी रहेको जनाएको छ ।

रामेछाप वितरण केन्द्र, रामेछाप नगरपालिका भन्दा बाहेक अन्य ७ वटा स्थानीय तह समेतको उठ्न बाँकी महसुलमा सो रकम देखिएको हो । गत चार महिनामा सबैभन्दा बढी विद्युत महसुल मन्थली नगरपालिका क्षेत्र भित्र उठ्न बाँकी रहेको छ ।

मन्थली नगरपालिका क्षेत्र भित्र मात्रै ११ लाख ४६ हजार ६ सय चौरहत्तर रुपैयाँ बाँकी रहेको छ । ५ हजार रुपैयाँ भन्दा माथी र चार महिना वा सो भन्दा बढी समयदेखि महसुल तिर्न बाँकी रहेका ८४ ग्राहकहरुबाट सो रकम तिर्न बाँकी रहेको देखिएको हो ।

मन्थलीमा रहेका सरकारी कार्यालय, विभिन्न राइस मिलहरु, कृषि समूहहरु, आल्मुनियम उद्योग, कन्स्ट्रक्शन, ग्रील उद्योग, बेकरी उद्योगसहित घरायसी उपभोगमा रहेका ग्राहकहरुले समेत विद्युत महसुल तिरेका छैनन् । मन्थलीमा रहेका विभिन्न सरकारी कार्यालयहरुबाट मात्रै ७२ हजार ६ सय एकहत्तर रुपैयाँ उठ्न बाँकी रहेको छ भने मन्थली नगर क्षेत्रभित्र नाम चलेको एक बेकरी उद्योगबाट मात्रै विगत महिना देखिको ६९ हजार ४ सय अठ्ठाइस रुपैयाँ विद्युत महसुल उठ्न बाकी रहेको देखिन्छ ।

रामेछाप वितरण केन्द्र मन्थलीले दिएको जानकारी अनुसार २ सय के भिएको लाइन जडान गरेको बज्रगुरु अमर जे.भी.ले ९ महिना देखिको बाँकी ५ लाख ९७ हजार ८ सय ५९ रुपैयाँ तिर्न बाँकी रहेको छ । अधिकतम ३ वर्ष ४ महिनादेखिको महसुल ग्राहकहरुले तिरेका छैनन् ।

मन्थली नगरपालिका भन्दा पछि विद्युत महसुल बाँकी राख्ने स्थानीय हो – दोरम्बा गाउँपालिका । अधिकतम ३ वर्ष ४ महिनादेखि नै विद्युत महसुल नतिरेका दोरम्बा गाउँपालिकाका केही ग्राहकहरुले जम्मा २ लाख ४१ हजार ४ सय उनन्तीस रुपैयाँ बुझाउन बाँकी रहेको देखिएको छ ।

विभिन्न बहुउद्देशीय संस्था, राईस मिल, फर्निचर उद्योग, विद्यालय सहित् धेरै व्यक्तिगत नाममा विद्युत प्रयोग गरिहेका ग्राहक समयमा महसुल भुक्तानी नगर्नेको सूचीमा देखिएका हुन् । २५ केभिएको लाइन मार्फत विद्युत उपभोग गरिरहेका गाउँपालिका भित्र संचालित खानेपानी आयोजना तथा राइसमिलहरुबाट अधिकतम २७ हजार सम्म महसुल तिर्न बाँकी रहेको छ भने विद्यालय र फर्निचर उद्योगहरु त्यसपछि रहेका छन् ।

खाँडादेवी गाउँपालिका भित्र रहेका ग्राहकहरुले पनि १ लाख ३६ हजार ८ सय एकसठ्ठी रुपैयाँ महसुल रामेछाप वितरण केन्द्रलाई तिरेका छैनन् । सरकारी कार्यालय, सामुदायिक विद्यालयहरु, राइसमिल, तथा निजी घरधनीहरुले विद्युत महसुल नबुझाएका कारण करिब १ लाख ३७ हजार रकम बाँकी रहेको वितरण केन्द्रले जनाएको छ ।

त्यस्तै गोकुलगंगा गाउँपालिका भित्र रहेका विद्यालय र स्वास्थ्य चौकी समेतको गरी कूल ८७ हजार रुपैयाँ महसुल उठ्न बाँकी रहेको छ भने यस गाउँपालिकामा समग्र १ लाख ४ सय अठ्चालीस रुपैयाँ महसुल उठ्न बाँकी रहेको छ भने सुनापति गाउँपालिकामा रहेको एक ज्वाइन्ड भेन्चरले मात्रै ३७ हजार भन्दा बढी विद्युत महसुल तिरेको छैन ।

सुनापति गाउँपालिकामा कूल ४३ हजार ७ सय उनन्तीस रुपैयाँ विद्युत महसुल उठ्न बाँकी रहेको छ । लिखु तामाकोसी गाउँपालिकामा ९२ हजार १ सय बहत्तर र उमाकुण्ड गाउँपालिकामा ६९ हजार २ सय अठ्चालिस् रुपैयाँ विद्युत महसुल असुल हुन बाँकी रहेको देखिएको छ ।

ग्राहकहरुको चरम् लापर्वाहीको कारणले विद्युत महसुल उठ्न बाँकी रहेको नेपाल विद्युत प्राधिकरण रामेछाप वितरणकेन्द्र, मन्थलीका प्रुमख विनोद अधिकारी बताउँछन् । ‘अधिकतम ४० महिनादेखिको विद्युत महसुल तिर्न बाँकी रहेको अवस्थामा अब वितरण केन्द्रले कस्तो एक्शन लिन्छ ?’ भन्ने मालश्रीको जिज्ञासामा अधिकारी भन्छन्, ‘त्यसको अन्तिम विकल्प भनेको विद्युत विच्छेद नै हो । जब सम्म लाइन काट्ने काम हुन्न तब सम्म महसुल भुक्तानी गर्ने कुनै जाँगर उपभोक्तामा आउँदैन । बज्रगुरु अमर जेभीलाई पटक पटक ताकेता गरेर पनि हालसम्म अझै करिब ६ लाख रुपैयाँको भुक्तानी बाँकी छ ।’

सरकारी कार्यालयहरुले विद्युत महसुल भुक्तानी नगर्नुमा राज्य पुर्नसंरचनाको दोष देख्छन् प्रमुख अधिकारी । ‘जति पनि कार्यालयहरुले विद्युत महसुल तिरेका छैनन् त्यकसको कारण महसुल कसले तिर्ने र कुन तहबाट भुक्तानी हुने भन्ने हो । सरकारी कार्यालयहरुले विद्युत महसुल भुक्तानी नियतवश गरेको भन्ने मलाई लाग्दैन । अधिकारीको भनाई रहेको छ ।

त्यस्तै विगत ५ महिनादेखि विद्युत महसुल तिर्न बाँकी रहेको घरेलु तथा साना उद्योग विकास समिति को नाममा रहेको १५ हजार ३ सय १८ रुपैयाँ रहेको छ । वितरण केन्द्रले दिएको बिल हेर्न आफ्ना कार्यालयका कर्मचारीहरुले गल्ती गरेका कारण महसुल रोकिएको कार्यालय प्रमुख मेघनाथ गौतमले बताएका छन् । गत आइतबार बिहान यस विषयमा प्रष्टोक्ति माग्दा उनले भने, ‘महसुल भुक्तानीका लागि चेक बन्ने क्रममा छ, अबको केही दिन भित्रै महसुल तिर्ने काम हुन्छ ।’