कोरोनाको त्रासमा कालो बजारी
नेपालबहस संवाददाता
फागुन २७, २०७६ मंगलबार १८:४२:५९
सम्पादकीय
२७ फागुन, काठमाडौं । मुलुकमा जब संकट निम्तिन्छ त्यसको सामना गर्न समुच्च राष्ट्र एकजूट हुनेगर्छ । न त्यहाँ कुनै वादले काम गर्छ, न कुनै जात वा धर्मको दरकार पर्छ । आसन्न संकटबाट पार पाउन सबैको एकै उद्येश्य र लक्ष्य हुन्छ । यो विश्वव्यापी रुपमा स्वीकार्य सर्वमान्य सिद्धान्त नै हो । यस्तै संकट अहिले संसारभर फैलिएको छ ।
नोबेल कोरना भाइरसले विश्वका चारहजार भन्दा बढी मानिसको ज्यान लिइसकेको छ । चीनको बुहानबाट फैलिएको यो भाइरस अहिले संसारका एक सयभन्दा बढी देशमा फैलिएको छ । इटाली र इरानमा पछिल्लो पटक आतंक फैलिएको छ । यसको सामना गर्न सबै एकजुट भएका छन् ।
नेपालमा समेत यसको त्रास फैलिएको छ । अहिलेसम्म केवल नेपालमा एकजनालाई मात्र कोरोना भाइरसको संक्रमण फेला परेको छ । त्यो पनि अहिले निको भइसकेको अवस्था छ । त्यसैले धेरै आत्तिनु पर्ने अवस्था नरहेपनि सचेत हुनुपर्ने चाहीँ पक्कै पर्छ ।
राष्ट्रिय विपतका बेला सबैले सहयोग गर्ने मान्यतालाई नेपालमा ठीक उल्टो ढंगले लिने गरिन्छ । संकटलाई व्यापारी भने कमाउने अवसरका रुपमा लिने गर्छन् । जब संकट आइपर्छ, नेपालमा काला बजारियाको बिगबिगी नै हुनेगर्छ । अहिले कोरोना संत्रासका बेला व्यापारीले त्यस्तै व्यवहार सुरु गरेका छन् ।
बजारमा दैनिक उपभोग्य सामग्रीको कृत्रिम अभाव सुरु भएको छ । सरकार सबै ठीक छ भन्छ, तर बजारमा केही पाइन्न । पाइहाले पनि दोब्बर मूल्य तिर्नुपर्ने वाध्यता छ । जनताले बजारमा हरेक सामानको नयाँ मूल्यसूची देख्न पाएको अवस्था छ । खाद्यान्न मात्र होइन, औषधि र ग्याँसको कृत्रिम अभाव जताततै छ । १० रुपियाँ पर्ने मास्क अहिले हाक्काहाक्की ५० रुपियाँमा बिक्री भइरहेको छ ।
जसले गर्दा नेपालको अर्थतन्त्र नै डामाडोल हुने अवस्थाको चित्रण भइरहेको छ । नेपाली अर्थतन्त्रको मेरुदण्डका रुपमा रहेको पर्यटन व्यावसाय चौपट भइसकेको छ । मुख्य पर्यटकीय क्षेत्र सुनसान छन् । बुकिङ भएका होटलको अकुपेसन धमाधम रद्ध भइरहेको अवस्था छ । धेरै नेपाली युवा काम गर्न जाने श्रम मुलुकहरुले नेपालीलाई प्रवेश निषेध गरेको छ । जसले गर्दा नेपाल भित्रने रेमिटेन्स अब घट्ने निश्चित छ । त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव नेपाली अर्थतन्त्रमा पर्ने छ ।
संकटका बेला व्यापारीले पनि मानवीय मूल्य मान्यतालाई अंगिकार गर्नु पर्छ भन्ने चेत कहिले आउला ? चारबर्ष अघिको अवस्था अहिले नेपाली उपभोक्ताले बेहोर्न थालेका छन् । भूइँचालोपछि भारतले लगाएको नाकाबन्दीका बेला एक सिलिण्डर ग्यासँ लिन मानिसले उठाएको कष्ट अहिले दोहरिन थालेको छ । अगुुल्टाले हानेको कुकुर बिजुली चम्कँदा तर्सन्छ भने जसरी नागरिक चाहिने भन्दा बढी जोहो गर्न हतारिएका छन् ।
अनावश्यक रुपमा उपभोग्य सामग्री थुपार्ने होडबाजी नै सुरु भएको छ । त्यसैको फाइदा व्यापारीले उठाएका हुन् । यस्तो अवस्था आउनुमा सरकारको लाचारी र गैरजिम्मेवारी नै मुख्य कारण हो । सरकारप्रति जनताको भरोशा शुन्यमा छ ।
सरकारले कृत्रिम अभाव देखाएर बढी मूल्य असुल्ने व्यापारीलाई कारबाही गर्ने त भनिरहेको छ । तर व्यवहारमा भने नागरिकले त्यस्तो अनुभूति गर्न पाएका छैनन् । एक दुईवटा व्यापारीलाई कारबाही गर्न सक्यो भने बजार आफैं सही बाटोमा लम्कन्छ । केही मानिस खटाएर अनुगमन गर्ने सरकारी शैली आफैंमा दोषपूर्ण छ, अहिले संकटको घडीमा जनशक्ति थपेर भएपनि अनुगमन बढाइनु पर्छ ।
जनप्रतिनिधि र टोल विकास समिति जस्ता संयन्त्रलाई अनुगमन प्रकृयामा समेट्न सकियो भने मात्र प्रभावकारी परिणाम आउन सक्छ । संकटका बेला उपभोक्ता लुट्ने व्यापारीलाई कडा सजाय दिन सकियो भने धेरै हदसम्म यो समस्याले पार पाउन सक्छ ।
कोरोना भाइरसले नेपालमा प्रत्यक्ष असर नगरे देखिएपनि यसको दीर्घकालिन प्रभाव अवश्य पर्ने छ । जसले गर्दा नेपालको अर्थतन्त्र नै डामाडोल हुने अवस्थाको चित्रण भइरहेको छ । नेपाली अर्थतन्त्रको मेरुदण्डका रुपमा रहेको पर्यटन व्यवसाय चौपट भइसकेको छ । मुख्य पर्यटकीय क्षेत्र सुनसान छन् ।
बुकिङ भएका होटलको अकुपेशन धमाधम रद्ध भइरहेको अवस्था छ । धेरै नेपाली युवा काम गर्न जाने श्रम मुलुकहरुले नेपालीलाई प्रवेश निषेध गरेको छ । जसले गर्दा नेपाल भित्रने रेमिटेन्स अब घट्ने निश्चित छ । त्यसको प्रत्यक्ष प्रभाव नेपाली अर्थतन्त्रमा पर्ने छ । आगामी दिन नेपाली अर्थतन्त्रले ठूलै समस्या भोग्नुपर्ने देखिन्छ । त्यसैले अहिलेको महासंकटको घडीमा सबै एकजूट भएर सामना गर्नुको विकल्प छैन ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपकसरी हुन्छ नेपाल टेलिकमको लाइसेन्स नवीकरणः कानुनमा अडचन छ, आर्थिक लाभ हेर्छन् कर्मचारी ?
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
हिमालयन बैंकका सीईओको वार्षिक तलब, भत्ता २ करोड माथि, शेयरधनीलाई छैन लाभांश !
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
आफूलाई चोख्याउने गरी गृहमन्त्री रविको ठाडो प्रस्तावमा प्रधानमन्त्री र मुख्यसचिव किन भए चुप ?
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
गृहमन्त्रीको आलोचना गर्ने युवकमाथि प्रहरीको चरम यातना
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १३, २०८१ बिहिबार
तीनदिने अनुसन्धनात्मक लेखन कार्यशाला तथा तालिम सुरु
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
व्यवसायी घराना ज्योति समूहमाथि चौधरीको आक्रमण, मोटोकर्पका सबै कारोबारमा सिजीको हस्तक्षेप
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
अदालतका तहसिलदार विरुद्ध जवरजस्ती करणीमा मुद्दा दर्ता, फरार पाण्डे खोज्न प्रहरी परीचालन
बैशाख १४, २०८१ शुक्रबार
हिमालयन बैंकका सीईओको वार्षिक तलब, भत्ता २ करोड माथि, शेयरधनीलाई छैन लाभांश !
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
बाग्लुङबाट पोखरा आउँदै गरेको बस दुर्घटना, १९ घाइते
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
कुम्भ मेलामा दर्शनार्थीको घुइँचो, एकै दिनमा डेढ लाखभन्दा बढीको सहभागिता
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
मुग्लिन पोखरा सडक: पूर्वी खण्डमा ५६, पश्चिम खण्डमा २३ प्रतिशत प्रगति
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
हेमन्त ‘कान्छा’ र लोचन भट्टाराईको प्रस्तुतिमा पुनः ‘जाउँ साइँली बेनी बजार’ रेकर्ड
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
उपप्रधान एवं स्वास्थ्यमन्त्री यादव अमेरिका प्रस्थान
बैशाख १५, २०८१ शनिबार
लगानी सम्मेलनः विगतको तुलनामा यसपटक फरक के ?
बैशाख १५, २०८१ शनिबार