जनस्वास्थमा गम्भीर खेलबाड

सम्पादकीय

२ वैशाख, काठमाडौं । अब भने नेपालमा पनि कोभिड–१९ को अलार्मिङ घण्टी बजेको अनुभूति सरकारलाई राम्रैसँग भएको छ । संक्रमण दोस्रो चरण पार गर्ने अवस्थातिर उन्मुख भएपछि बल्ल चनाखो भएको जस्तो गर्दैछ सरकार ।संक्रमणले तेस्रो चरण पार ग¥यो भने चाहिं थेगिनसक्नु हुन्छ । कतिपयले इटाली र अमेरिकासँग पनि दाँज्ने गरेका छन् । तर नेपालले त्यो अवस्था भोग्नुप¥यो भने कुनै हालतमा नियन्त्रण गर्न सक्दैन । युरोप अमेरिका जस्तो उच्च कोटीको स्वास्थ्य सेवा सुविधा भएका देशको त यो हालत छ भने नेपालको के होला ? त्यसै अनुमान लगाउन सकिन्छ ।

तर कमिशनको लोभमा स्वास्थमन्त्रीले देखाएको गैरजिम्मेवारीलाई प्रधानमन्त्री केपी ओलीले नै संरक्षण गरिरहेका छन् । संक्रमणको यो चक्र शुरु हुनु दुई महिनाअघि नै यसको संकेत मिलिसकेको थियो । पहिलो केस पुष्टी भएको यत्रो समय कमिशनको तानाबुना बुन्न नै स्वास्थ्यमन्त्री लागिरहेको आरोप सर्वत्र छ । जसले गर्दा न त समयमा स्वास्थ्य सामग्री आयो, न राम्रोसँग परीक्षण गर्न सकियो । त्यसको मार अहिले देश र जनताले भोग्नु परिरहेको छ ।

बाग्लुङ, कैलाली र रौतहटमा समुदायमै कोरोना भाइरसको संक्रमण फैलिएको घटना सार्वजनिक भएपछि परिस्थिति गम्भिर भएको थियो । लगत्तै राजधानीको एउटा अर्पाटमेण्टमै भाइरस संक्रमित परिवार फेला परेपछि त धेरैको सात्तो नै गएको छ ।यद्यपि उनीहरु बेलायतबाट आएका रहेछन् । तर नेपाल आएको २८ दिनपछि कोरोना संक्रमण पुष्टी भएकाले अवस्था सहज नभएको अनुमान लगाउन गाह्रो छैन । आज यसको पुष्टी भएपछि राजधानीबासीमा समेत थप त्राश बढेको छ ।गोठाटारस्थित सनसिटी अपार्टमेण्टमा अहिले सिलबन्दी गरिएको छ । साथै त्यहाँ बस्ने चारसय परिवारकै स्वास्थ्य परिक्षण गरिने भएको छ ।

पर्यटनमन्त्री योगेश भट्टराईले अब परिस्थिति जटिल हुने संकेत गरिसकेका छन् । उनले सरकार अझै कडाईका साथ प्रस्तुत हुनुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको स्वीकार गरिसकेका छन् । त्यसको कारण सरकारी अकर्मण्यता र गैरजिम्मेवारी नै हो । आजको यो अवस्था आउनुमा सरकार नै कारण हो । बेलैमा सरकार सिरियस भएको भए यस्तो जटिलता आउने थिएन । तर कमिशनको लोभमा स्वास्थमन्त्रीले देखाएको गैरजिम्मेवारीलाई प्रधानमन्त्री केपी ओलीले नै संरक्षण गरिरहेका छन् । संक्रमणको यो चक्र शुरु हुनु दुई महिनाअघि नै यसको संकेत मिलिसकेको थियो । पहिलो केस पुष्टी भएको यत्रो समय कमिशनको तानाबुना बुन्न नै स्वास्थ्यमन्त्री लागिरहेको आरोप सर्वत्र छ । जसले गर्दा न त समयमा स्वास्थ्य सामग्री आयो, न राम्रोसँग परीक्षण गर्न सकियो । त्यसको मार अहिले देश र जनताले भोग्नु परिरहेको छ ।

प्रधानमन्त्री ओली भाषण गर्दा यस्तो गरिने छ र उस्तो गरिने छ भनेर फलाकेको सञ्चारमाध्यममा देखिन्छ । तर वास्तविक श्रमिक र ज्यालादारी गर्ने मानिसको बिजोग भएको छ । सरकारी संयन्त्रले बाँडेको राहत चरम राजनीतिको घेरामा केन्द्रित छ । आफ्ना मतदातालाई मात्र राहत सामग्री बाँड्ने काम भएको गुनासो धेरैतिरबाट आएको छ । तर त्यसलाई ओलीले गम्भिरतापूर्वक लिएका छैनन् ।

परिस्थितिको गाम्भिर्यता हामीले बुझ्ने चेष्टा गरेका छैनौं । जबसम्म छिमेकी भारतको स्थिति सामान्य हुँदैन, तबसम्म नेपाल पनि सुरक्षित हुने अवस्था छैन । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आज फेरि तीन साताका लागि लकडाउन बढाएका छन् । भारतको संक्रमण दर उच्च रहेको छ । त्यसको सिधा असर हामीलाई पर्ने हो । खुला सीमानाका कारण जोखिम भयानक छ । भारतकै सिको गर्नुपर्ने बाध्यताले नेपालमा पनि भोलिबाट फेरि बैशाख १५ गतेसम्म लकडाउन थपिएको छ । आज बसेको मन्त्रिपरिषदले यस्तो निर्णय गरेको हो ।

अब सर्वसाधारणको दैनिकी पनि कष्टप्रद हुन थालिसक्यो । सरकारले लकडाउन गरेपछि नागरिकको सुरक्षाको दायित्व उसको हो । प्रधानमन्त्री ओली भाषण गर्दा यस्तो गरिने छ र उस्तो गरिने छ भनेर फलाकेको सञ्चारमाध्यममा देखिन्छ । तर वास्तविक श्रमिक र ज्यालादारी गर्ने मानिसको बिजोग भएको छ । सरकारी संयन्त्रले बाँडेको राहत चरम राजनीतिको घेरामा केन्द्रित छ । आफ्ना मतदातालाई मात्र राहत सामग्री बाँड्ने काम भएको गुनासो धेरैतिरबाट आएको छ । तर त्यसलाई ओलीले गम्भिरतापूर्वक लिएका छैनन् ।

यो अवस्थामा कसरी जाने भन्ने सन्दर्भमा ओलीले कुनै भरपर्दाे योजना र रणनीति बनाउन सकेका छैनन् । समुदायमा नै संक्रमण फैलिसक्यो, तर मास लेभलमा टेष्ट गर्ने कीट नै आएको छैन । कमिशनको चक्करमा कमसल गुणस्तरको कीट मगाएर स्वास्थ्यमन्त्री भानुभक्त ढकालले नेपाली जनताको स्वास्थ्यमा नराम्रो खेलबाड गरेको आरोप सञ्चारमाध्याम देखि नागरिक समाजले पनि लगाउन थालेका छन् । संक्रमणको यो रफ्तार यथावत रह्यो भने स्थिति भयावह हुने निश्चित छ । समयमै सोचियोस् ।

कमिशनको लोभमा मन्त्रीहरुले गलत काम गर्दा आज विश्व स्वास्थ्य संगठनले मान्यता नदिएको ¥यापिट टेष्टिङ कीटको प्रयोग भईरहेको छ । ओम्नी समूहमार्फत सरकारी पदाधिकारीले अनियमितता गरेको पुष्टी भईसक्दा पनि त्यसैले ल्याएको नक्कली कीटको प्रयोग भईरहेको छ । त्यसको परिणाम पनि त्यही ढंगले प्राप्त भएको छ । ती कीटले गरिएका परीक्षणको परिणाम सही आईरहेका छैनन् । त्यसैको पछिल्लो शिकार काठमाडौं उपत्यका नै भएको छ ।

कोरोना भाइरसको बढ्दो आतंकले आज सारा संसारलाई बन्दी बनाएको छ । चीनको बुहानबाट शुरु भएको यो महामारीले नपत्याउँदो रुपमा आज विश्वलाई नै लपेटेको छ । यसको सबैभन्दा ठूलो मार महाशक्ति अमेरिकालाई परको छ । चीनपछि युरोपमा सल्किएको महामारी यतिबेला अमेरिकामा आतंक मच्चाइरहेको छ । यसको मूलकारण भनेको लापरवाही नै हो । चीनले बुहानमा कोरोना संक्रमण फेला पर्नेवित्तिकै पूरा प्रान्त नै लकडाउन गरिदियो । करिब तीन महिनापछि मात्रै लकडाउन खोलियो । त्यसैले तीन हजारकै हाराहारीका मात्रै यहाँ मानवीय क्षति भयो । जबकी अमेरिका र युरोपको अवस्था हेर्ने हो भने कहालीलाग्दो देखापर्छ । आज ठीक त्यही अवस्था नेपालको बन्दै छ । सरकारले जिम्मेवारी वहन नगर्दा आज इटालीको अवस्थामा नेपाल पुग्ने भय देखिएको छ ।

समयमा स्वास्थ्य सामग्री नल्याइदिएकाले मानिसको सही ढंगले परीक्षण समेत गर्न पाइएको छैन । कमिशनको लोभमा मन्त्रीहरुले गलत काम गर्दा आज विश्व स्वास्थ्य संगठनले मान्यता नदिएको ¥यापिट टेष्टिङ कीटको प्रयोग भईरहेको छ । ओम्नी समूहमार्फत सरकारी पदाधिकारीले अनियमितता गरेको पुष्टी भईसक्दा पनि त्यसैले ल्याएको नक्कली कीटको प्रयोग भईरहेको छ । त्यसको परिणाम पनि त्यही ढंगले प्राप्त भएको छ । ती कीटले गरिएका परीक्षणको परिणाम सही आईरहेका छैनन् । त्यसैको पछिल्लो शिकार काठमाडौं उपत्यका नै भएको छ । काठमाडौंको पेप्सिकोलास्थित सनसिटी टावरमा बस्ने एक परिवारमा कोरोनाको संक्रमण भएको देखियो । तर परीक्षण भने त्यही कीटबाट गरिएको थियो । जो आफैंमा विश्वसनीय छैन । अर्थमन्त्री डा.युवराज खतिवडा नै ती परिवारसँग हिमचिम भएका मानिस भएको बुझिएको छ ।

यस्तो अवस्थामा पनि प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसको भावी रणनीति के होला ? धेरैले अनुमान नै गर्न सकेका छैनन् ।