यसरी धरासायी बन्दैछ, बैंक अफ काठमाण्डू ? अधिकांश सुचक ऋणात्मक

२८ बैशाख, काठमाडौं । वाणिज्य बैंकहरु मध्ये कुनै समयको लिडर बैंककाे रूपमा गनिने बैंक अफ काठमाण्डू केही वर्षयता भने दिन प्रतिदिन खस्किदो अवस्थामा छ । कोरोना भाइरसको कारणले उत्पन्न लकडाउनले मात्र हाेइन अन्य आन्तरिक बेथितिका कारण पनि बैंकलाई नराम्रो असर पुर्याएको छ ।

तेस्राे त्रैमासमा आइपुग्दा बैंक अफ काठमाण्डूकाे संचित मुनाफा र वितरणयोग्य मुनाफा पनि ऋणात्मक भएको छ ।कम्पनीको प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार प्रतिशेयर आम्दानी १३ रुपैयाँ ६३ पैसा पुगेको छ । खुद मुनाफामा आएको गिरावटको कारणले गर्दा कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानीमा पनि ठूलो गिरावट आएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमासमा प्रतिशेयर आम्दानी १९ रुपैयाँ ९२ पैसा थियो ।

बैंक केही समय अघि ठूलो विवादमा परेको थियो । खोलाको जग्गाको नक्कली लालपुर्जा बनाएर बीओकेले ऋण स्वीकृत गरेको  काण्डले सबैको ध्यान केन्द्रित गराएको थियो । यसमा बिओकेका पूर्व प्रमुख कार्यकारी अधिकृतलाई पनि प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको थियो ।

बैंक अफ काठमाण्डू र लुम्बिनी बैंक लिमिटेड मर्ज भएपश्चात दुई पक्ष बीचको तालमेल नमिल्दा बैंकले बजारमा आक्रामक प्रस्तुति गर्न नसकेको प्रस्ट देखिन्छ ।  मर्जरपश्चात कर्मचारीहरु बीच गुटबन्दी हावी हुँदा बैंक दिन प्रतिदिन दलदलमा केन्द्रित भएको देखिन्छ ।

यस बैंक संचालक समितिको अध्यक्षमा प्रकाश श्रेष्ठ छन् । त्यस्तै संचालक समितिको सदस्यमा राधेश पन्त, जीतेन्द्र धिताल, हेमराज सुवेदी, गोविन्दप्रसाद शर्मा रेग्मी , मदनलाल जोशी र मोहोना लोहनी छन् । त्यस्तै बैंक उच्च व्यवस्थापनमा प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको रुपमा शोभनदेव पन्त रहेका छन् । त्यसैगरि नायब प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा श्रवणलाल मास्के छन् ।

कम्पनीको आर्थिक वर्ष ०७६/७७ को तेश्रो त्रैमास र आर्थिक वर्ष ०७५/७६ को तेश्रो त्रैमासलाई दाँजेर हेर्दा :

खुद ब्याज आम्दानीमा सामान्य वृद्धि :
बैंकको प्रमुख आम्दानीको श्रोतकाे रूपमा रहेको खुद ब्याज आम्दानीमा सामान्यमात्र वृद्धि देखिएको छ । बैंकले चालु आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमासमा २ अर्ब ८७ करोड खुद व्याज आम्दानी गरेकोमा गत आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमासमा कम्पनीले २ अर्ब ७३ करोड खुद व्याज आम्दानी गरेको थियो । यसरी खुद व्याज आम्दानी ५ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको छ ।

खुद मुनाफामा गिरावट:
संचालन मुनाफामा २८ प्रतिशतले घटेसँगै कम्पनीको खुद मुनाफा पनि २७ प्रतिशतले घटेको छ । गत आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमासमा १ अर्ब २० करोड खुद मुनाफा गरेको कम्पनीले अहिले भने ८७ करोड ३४ लाख मात्र खुद मुनाफा गरेको छ ।

कम्पनी तेश्रो त्रैमाससम्म आइपुग्दा संचालन जोखिमवापत भने निकै धेरै रकम व्यवस्थापन गर्नु परेको छ । गत आर्थिक वर्षको चैत्र महिनासम्म २४ करोड ९५ लाख जोखिमवापत व्यवस्थापन गर्नु परेकोमा यस त्रैमाससम्म आईपुग्दा ८० करोड ६५ लाख पुगेको छ । जोखिमवापत निकै ठुलो रकम व्यवस्थापन गर्नु पर्दा बैंकको नाफामा ठुलो असर परेको देखिन्छ ।

जगेडा कोष वृद्धि हुँदै संचित मुनाफा घट्दै :
कम्पनीको जगेडा कोषमा १५ प्रतिशतको वृद्धि भएको छ । गत आर्थिक वर्षको चौथो त्रैमासमा ४ अर्ब ५२ करोड रहेको जगेडा कोष अहिले ५ अर्ब २० करोड पुगेको छ । तर संचित मुनाफा भने १०६ प्रतिशतले घट्दै ८ करोड ५९ लाख ऋणात्मक भएको छ । शेयर प्रीमियम शिर्षकमा भने कुनै रकम छैन ।

निक्षेप र कर्जा प्रवाहमा सामान्य वृद्धि :
बैंकले चालु आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमास र अघिल्लो आर्थिक वर्षको चौथो त्रैमासलाई आधार मान्दा बैंकको निक्षेप संकलन ९ प्रतिशतले वृद्धि गर्न सफल भएको छ भने कर्जा प्रवाह १२ प्रतिशतले मात्र वृद्धि गर्न सफल भएको छ । बैंकले चालु आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमासमा ८९ अर्ब ७७ करोड निक्षेप संकलन गरी ७८ अर्ब ७२ करोड कर्जा प्रवाह गरेको छ ।

प्रतिशेयर आम्दानी आकर्षक हुन सकेन :
खुद मुनाफामा ठूलो गिरावट आएसँगै कम्पनीको प्रतिशेयर आम्दानी निकै कम भएको छ । कम्पनीको अहिलेको वार्षिक प्रतिशेयर आम्दानी १३ रुपैंया ६३ पैसा मात्र रहेको छ ।

मूल्य आम्दानी अनुपात १६ गुणा:
कम्पनीको अन्तिम बजार मूल्य २१८ लाई आधार मान्दा कम्पनीको मूल्य आम्दानी अनुपात १६ आउँछ । धेरै वाणिज्य बैंकसँग दाँजेर हेर्दा यो अलिकता महँगो देखिन्छ।

खराब कर्जा घटाउन सफल:
गत वर्ष तेश्रो त्रैमासमा २ दशमलव १२ प्रतिशत रहेको खराब कर्जा अहिले भने २ प्रतिशत भन्दा कममा आएको छ । प्रकाशित रिपोर्ट अनुसार कम्पनीको खराब कर्जा १ दशमलव ५३ प्रतिशत रहेको छ ।

आधार व्याजदर घट्यो :
कम्पनीले आधार व्याजदर घटाउन सफल भएको छ । कम्पनीको अहिले आधार व्याजदर ९ दशमलव ३३ प्रतिशत रहेको छ ।

स्प्रेडदर सन्तुलित :
बैंक अफ काठमाण्डू पहिलेदेखि नै व्याजदर अन्तरलाई रास्ट्र बैंकले तोकेको सीमा कै वरिपरि राख्दै आएको छ । राष्ट्र बैंकले २०७७ असार मसान्तसम्म ४ दशमलव ४० प्रतिशत गर्ने निर्देशनमा यस बैंकको स्प्रेडदर भने ४ दशमलव ८० प्रतिशत छ । स्प्रेडमा ठूलो अन्तर राखेका बैंकलाई एकैपटक स्प्रेड घटाउँदा नाफामा असर पर्ने देखिन्छ तर बैंक अफ काठमाण्डूलाई भने सो समस्या छैन ।

वितरणयोग्य मुनाफा:
कम्पनीको तेश्रो त्रैमाससम्म वितरणयोग्य मुनाफा ९ करोड ८ लाख ऋणात्मक मात्र रहेको छ । त्यस्तै गत आर्थिक वर्षको तेश्रो त्रैमाससम्म कम्पनीको वितरण योग्य मुनाफा ७३ करोड माथि थियो । यसरी वितरण योग्य मुनाफामा निकै ठुलो गिरावट आएको छ ।

निस्कर्ष:
कोरोना भाइरस र आन्तरिक विवादले बैंक अफ काठमाण्डूलाई ठूलो असर गरेको छ । वितरण योग्य मुनाफा र संचित मुनाफा ऋणात्मक हुँदा लगानीकर्ताकाे हात शुन्य हुने अवस्था देखिएको छ । खुद मुनाफामा ठूलो गिरावट आउँदा बैंकको प्रतिशेयर आम्दानी लाजमर्दो भएको छ । अब चौथो त्रैमासमा बैंकले निकै ठूलो चुनौतीको सामान गर्नुपर्ने देखिएको छ ।