सत्ता टिकाउने आधार बन्यो लकडाउन

♠ इन्द्र रिजाल

झण्डै अढाई महिनाको लकडाउनले थला परेको नेपाली अर्थतन्त्र अब त बौरन पाउला की भन्दै गर्दा सरकारले सातौं चरणका लागि फेरि किस्ताबन्दीमा जेठ मसान्तसम्म लकडाउन थपेको छ । अझ हवाई उडान असार १६ सम्म बढाइनुले लकडाउन पनि थप लम्बिदै जाने संकेत देखिएको छ ।

लकडाउन नै कोरोनाविरुद्ध लड्ने अचूक औषधिका रुपमा प्रधानमन्त्री केपी ओलीले लिएको पाइयो । यत्रो अवधि लकडाउन गर्दा संक्रमित संख्या नाटकीय ढंगले बढ्नुको कारण के हो ? सरकारले भन्न सकेको छैन । लकडाउन गरेर जनतालाई घरभित्र थुन्न पाए अकण्टक सत्ता चलाउने उनको मनसाय देखिन्छ । लकडाउन गरेर कोरोनाविरुद्ध कुनै प्रभावकारी अस्त्रको प्रयोग गर्नबाट प्रधानमन्त्री ओली पूर्णतः चुकेको देखियो ।

तर यहाँ त काठमाडौं होस् कि पोखरा, बुटबल होस् कि चितवनबाट काम विशेषले आफ्नो गाँउघर जानेलाई पनि जबरजस्ती तिनै बाख्राको खोर जस्ता क्वारेन्टाइनमा हुल्ने गरिएको छ । जो आफै सचेत भएर शहरमा बस्दा पनि होम क्वारेन्टाइन मै बसेकोलाई पनि स्थानीय निकायले क्वारेन्टाइनका नाममा खोरमा हुल्ने प्रवृत्ति मौलाएको छ । आफ्नै घरमा सुरक्षित रुपले बस्छु भन्दा जनताले पाउने अवस्था छैन् । जबकी बेलायत वा यूरोपमा संक्रमित भएकाहरु समेत आफ्नै घरमा बसेर डाक्टरको सल्लाह बमोजिम उपचार गराइरहेका छन् । यहाँ त क्वारेन्टाइनका नाममा गाँउघरमा भिजिलान्ते प्रवृत्ति मौलाउँदै गएको छ ।

भारतबाट आएकाहरुमा संक्रमण अध्यधिक रहेको पत्ता लागिसक्दा पनि ओलीले व्यवस्थित रुपमा न त क्वारेण्टाइन र उपचारकोे प्रबन्ध मिलाए, न पर्याप्त मात्रामा परीक्षण नै गराए । भेडाबाख्रा थुन्ने खोर भन्दा नाजुक क्वारेण्टाइन भित्र पसेकाहरुको कन्त बिजोग भएको छ । एकजना संक्रमित रहेको अवस्थामा सबै जोखिममा पर्ने गरेका छन् । दिन दुगुना संक्रमित थपिदै जानुमा त्यही अव्यवस्थित क्वारेन्टाइन कै परिणति भएको जगजाहेर नै छ ।

भारत तथा ज्यादा संक्रमित तराईका जिल्लाबाट आएकाहरुलाई मात्र क्वारेण्टाइनमा राख्ने तथा उनीहरुलाई राख्नुअगावै पीसीआर प्रविधिबाट परीक्षण गर्ने प्रबन्ध मिलाएको भए अहिले जस्तो भयावह अवस्था आउने थिएन । तर यहाँ त काठमाडौं होस् कि पोखरा, बुटबल होस् कि चितवनबाट काम विशेषले आफ्नो गाँउघर जानेलाई पनि जबरजस्ती तिनै बाख्राको खोर जस्ता क्वारेन्टाइनमा हुल्ने गरिएको छ । जो आफै सचेत भएर शहरमा बस्दा पनि होम क्वारेन्टाइन मै बसेकोलाई पनि स्थानीय निकायले क्वारेन्टाइनका नाममा खोरमा हुल्ने प्रवृत्ति मौलाएको छ । आफ्नै घरमा सुरक्षित रुपले बस्छु भन्दा जनताले पाउने अवस्था छैन् । जबकी बेलायत वा यूरोपमा संक्रमित भएकाहरु समेत आफ्नै घरमा बसेर डाक्टरको सल्लाह बमोजिम उपचार गराइरहेका छन् । यहाँ त क्वारेन्टाइनका नाममा गाँउघरमा भिजिलान्ते प्रवृत्ति मौलाउँदै गएको छ ।

भारतमा आजैबाट जनजीवन सामान्य बनाउन शुरु भएको छ । अर्काे साताबाट सिनेमा घर, सपिङ मल,रेष्टुराँजस्ता भीडभाड हुने ठाउँ पनि खोल्ने निर्णय भइसकेको छ । तर ओली भने नेपाली सेना लगाएरै भएपनि जनतालाई भोकभोकै घरमा थुन्ने पक्षमा अटल र अविचलित छन् ।

यसो गर्न ओलीलाई न कसैले सल्लाह दियो, न आफैं जागरुक भए । गरे त केवल सत्ता जोगाउने यन्त्रका रुपमा यसको दुरुपयोग । लामो समयदेखि काम नपाएर थलिएका मजदूर श्रमिकको के हालत भएको होला ? लकडाउनको प्रारम्भमा ओलीका अरिंगालले सरकारी सम्पतिको दोहोलो काढ्दै राहतको नाटक मञ्चन गरे । त्यो पनि आफू निकटलाई मात्रै वितरण गरियो ।

जबकी अहिले चाहिं वास्तविक पीडितका लागि राहत चाहिएको छ । तर राहत बाँड्न र सेल्फी खिच्न तम्सनेहरु यतिबेला कुन दुलोमा पसेका छन् ? मानिस खान नपाएर भोकभोकै छटपटाउन थालेका छन् । कतिपयको त बाटैमा ज्यानै गएको छ । तर ओलीलाई जनताका यस्ता पीर मर्काप्रति न त रुची नै छ, न सरोकार । केवल उनी आफ्नो सत्ता जोगाउने ध्याउन्नमा मात्रै तल्लिन छन् ।

कोरोना अब मानव समुदायकै लागि ठूलो चुनौती बनिसक्यो । जबसम्म यसविरुद्ध खोप तयार हुँदैन, तबसम्म कोरोनासँग संघर्ष गरेरै अगाडि बढ्नुपर्ने बाध्यता आईसक्यो । त्यसैले युरोप अमेरिका लगायत हाम्रा छिमेकी भारत र चीन पनि त्यही मनस्थितिमा अगाडि बढेका छन् । सामाजिक दूरी कायम राख्दै वा अन्य स्वास्थ्य उपकरणको प्रयोग र ख्याल राख्दै जनजीवन चलाउन बाध्य भएका छन् सबै । भारतमा आजैबाट जनजीवन सामान्य बनाउन शुरु भएको छ । अर्काे साताबाट सिनेमा घर, सपिङ मल,रेष्टुराँजस्ता भीडभाड हुने ठाउँ पनि खोल्ने निर्णय भइसकेको छ । तर ओली भने नेपाली सेना लगाएरै भएपनि जनतालाई भोकभोकै घरमा थुन्ने पक्षमा अटल र अविचलित छन् ।

तर मोडालिटी कस्तो हो भनेर कसैले केही बोलेका छैनन् । जीउ रहे घीउ खान पाइन्छ भनी लकडाउनको औचित्य पुष्टि गर्ने आधार ओलीले गुमाइसकेका छन् । किनभने लकडाउन गरेर जनताको जीउ जोगाउने कुनै तयारी उनले गरेनन् । बरु कोरोना संक्रमण फैलने वातावारण चाहिं उनकै नालायक प्रशासनले बढाइदिएको छ ।

न त रोगथाम र उपचारका केही काम गर्ने, न जनतालाई गरिखान दिने, विचित्रको नीति अख्तियार गरेको छ ओली सरकारले । त्यसैले अब लकडाउनको विकल्पमा सोच्नै पर्ने बेला आएको छ । स्वयं नेकपाका नेता कार्यकर्ता अब पनि लकडाउनलाई निरन्तरता दिनुको औचित्य पुष्टि नहुने धारणा सार्वजनिक गर्दैछन् । ओलीलाई सत्ता चलाउन सजिलो बनाउने ध्येयले मात्र यस्तो अव्यवहारिक र अदूरदर्शी निर्णय लिनुको औचित्यसिद्ध गर्न नसकिने उनीहरु सामाजिक सञ्जालमार्फत राखिरहेका छन् ।

हुनपनि ओलीले लकडाउनलाई अवसरका रुपमा प्रयोग गर्न सकेनन् । यत्रो लामो अवधिलाई उनले उपयोगी बनाउने प्रयत्नसमेत गरेनन् । जनतालाई दुखकष्ट दिने मात्र उनको अभिष्ट देखियो । हिजो बसेको मन्त्रिपरिषद बैठकले लकडाउनको म्याद बढाउँछ भन्ने संकेत दिईसकेको थियो । लकडाउन गरेरै सत्तामा टिक्ने ओलीको शैली धेरैले भेउ पाइसकेका थिए । किनभने, पछिल्लो एकसाता नेपालमा कोरोना संक्रमित संख्या तेब्बर भएको छ । अघिल्लो साता करिब ६ सयको हाराहारीमा रहेको संक्रमित संख्या ह्वात्तै बढेर १५ सय पुग्न लागेको छ ।

दोस्रो कोरोना संक्रमण पुष्टि भएलगत्तै गत चैत ११ गतेदेखि लकडाउनको निर्णयमा पुगेका ओलीले संक्रमितको बढ्दो ग्राफ देखाएरै लम्ब्याउने अनुमान धेरैले गरेका थिए । नभन्दै हिजोको मन्त्रिपरिषद बैठकमा उनले ठाडै सो प्रस्ताव पास गराए, त्यो पनि सेना परिचालनसहितको । यद्यपि अब लकडाउनको मोडालिटी फेरिन्छ भनेर उनका अरिंगाल भन्दैछन् । तर मोडालिटी कस्तो हो भनेर कसैले केही बोलेका छैनन् । जीउ रहे घीउ खान पाइन्छ भनी लकडाउनको औचित्य पुष्टि गर्ने आधार ओलीले गुमाइसकेका छन् । किनभने लकडाउन गरेर जनताको जीउ जोगाउने कुनै तयारी उनले गरेनन् । बरु कोरोना संक्रमण फैलने वातावारण चाहिं उनकै नालायक प्रशासनले बढाइदिएको छ ।

अहिले कहालीलाग्दो अवस्थामा भईरहेको संक्रमणको कारक तत्वको खोजी भएको छ त ? सरकारले देश बाहिरबाट आएकाहरुलाई व्यवस्थित रुपमा राख्न सकेको भए यस्तो रोदन हुने थिएन । एक त पर्याप्त मात्रामा परीक्षण नै गरिएन, गरिएका पनि कमिशनको चक्करमा ल्याइएका आरडीटी प्रविधिको प्रयोग गरियो । यो आफैंमा सबैभन्दा कमजोर पक्ष रह्यो । त्यसैले ओलीको शासनशैली र हेपाहा प्रवृत्तिलाई परास्त गर्न स्वयं नेकपाका नेताहरु नै अग्रभागमा आउनुपर्छ । प्रतिपक्षी दल र नेतालाई त ओलीले राम्रै भाउमा खरिद गरिसकेका छन् ।