लकडाउन कस्तो बनाउने मैं माथापच्ची

२८ जेठ, काठमाडौं । कोरोना भाइरसको त्राशबाट आजित संसारका प्रायः सबै देशले नयाँ ढंगले जनजीवन चलाउने निधो गरेका छन् । त्यसैले अमेरिका, स्पेन, इटाली मात्र होइन भारतीयले समेत कोरोनासँग लड्दै जनजीवन सामान्य बनाउने अग्रसरता देखाएका छन् ।

तर नेपालमा भने त्यो आँट गर्न प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली तयार छैनन् । कोरोना संक्रमण बढिरहेका बेला लकडाउनको विकल्प सोच्न सकिन्न–अहिलेसम्मका प्रायः हरेक मन्त्रिपरिषद बैठकमा उनी भन्ने गर्छन् । बिना तयारी निर्बिकल्प बनाइएको लकडाउनले जनजीवन अस्तव्यस्त भएको भन्दै सर्वत्र ओली सरकारको विरोध हुन थालेको छ । कतिपय ठाउँमा व्यापारीहरुले लकडाउन अवज्ञा गरिरहेका छन् । व्यापारीहरु आजित भएर एकपक्षीय रुपमै भएपनि पसल खोल्न हौसिएका छन् ।

पछिल्लोपटक लकडाउन थप्दा मोडालिटी परिवर्तन गरिने भनिएको थियो । जेठको २५ गतेबाट नयाँ मोडालिटीमा लकडाउन खुकुलो पार्ने सरकारी भनाई सार्वजनिक भयो । तर मन्त्रिपरिषद बैठकमा प्रधानमन्त्री ओली सकारात्मक देखिएनन् । दैनिक संक्रमित संख्या बढिरहेका बेला लकडाउन खुकुलो पार्ने कुरा मान्य हुनेछैन – उनको कथन थियो ।

एकजना मन्त्रीका अनुसार, प्राय सबै मन्त्रीहरुले अब विकल्प नदिने हो भने विद्रोह हुन सक्नेसमेत बताए । तर प्रधानमन्त्री ओली कसैका तर्क सुन्न तयार देखिएनन् । जसले गर्दा अहिलेसम्म पनि लकडाउनको मोडालिटी परिवर्तन भएको छैन । हिजो साँझ बस्ने भनिएको मन्त्रिपरिषद बैठकले चाहिँ परिवर्तन गर्ने भनी व्यापक प्रचार गरियो । तर टाई–टाई फिस्स नै भयो । आज दिउँसो बस्ने मन्त्रिपरिषदले चाहीँ निर्णय गर्छ, भनिएको छ ।

सरकार लकडाउनप्रति कडा रुपमा प्रस्तुत भएपछि व्यापारीहरुले अवज्ञा गरे । प्रहरी प्रशासन पनि केही अलि नरमै देखियो । तर यो साताबाट फेरि लकडाउनको कडा पालना गराउन खोजिएको छ । हिजै मात्र न्यूरोडका व्यापारी र प्रहरीबीच पसल खोल्ने नखोल्ने विषयमा घम्साघम्सी नै प¥यो । त्यसैले आज बस्ने मन्त्रिपरिषद बैठकले पनि ठोस निर्णय लेला नलेला भन्न सकिन्न ।

तर सरकारमाथि भने लकडाउन खुकुलो पार्न कडा दबाब चाहिँ परिरहेको छ । यत्रो दबाव पर्दासमेत ओली भने लकडाउन खुकुलो पार्न अनिच्छुक किन भएको होला ? धेरैलाई लागेको जिज्ञाशा हो यो । जानकार भन्छन्– यो विषय सत्ता राजनीतिसँग जोडिएकाले ओली हच्किएका हुन् । प्रधानमन्त्री ओलीलाई अहिले लकडाउन खोल्न कोरोनाको भन्दा सत्ताको त्राशले बढी सताएको छ– नेकपाकै नेताहरुको बुझाई यस्तो छ । जनजीवन सामान्य हुनेवित्तिकै सत्ता डग्मगिने त होइन ? उनको भय यही नै हो । किनभने ओली यतिबेला आफ्नै पार्टीमा चरम संकटमा रहेका छन् । पार्टीका हरेक निकायमा उनी अल्पमतमा रहेको अवस्था छ । त्यसैले पार्टीका कुनै पनि बैठक डाक्न उनी चाहँदैनन् ।

अहिलेको संकट भने उनका सामुन्ने दुईवटा रहेका छन् । पहिलो भनेको आगामी आर्थिक वर्षको बजेट संसद्बाट पास गराउनु हो । दोस्रो चाहीं संसद्को चालू बैठकबाटै अमेरिकी सहयोग अन्तर्गत सञ्चालनमा रहेको मिलेनियम च्यालेञ्ज कर्पाेरेशन पारित गर्नु रहेको छ । यी दुबै काम ओलीका लागि ज्यादै महत्वको छ । त्यसैले तत्काललाई उनी विरोधीका निम्ति सहज हुने अवस्था तयार होस् भन्ने चाहन्नन् । त्यसैले गर्दा लकडाउन खुकुलो होस् भन्ने उनको चाहना छैन– निकट स्रोतको भनाई छ । सकेसम्म लकडाउन यथावस्थामै जाओस् भन्ने ओलीको कामना हो, तर अब त्यो संभव छैन, त्यसैले लकडाउनको मोडालिटी परिवर्तन नगरी सुखै छैन– नेकपाकै नेताहरुको भनाई छ ।

सायद चरणवद्ध रुपमा लकडाउन खुकुलो पार्ने नीति आउने छ – जानकार भन्छन् । पहिलो चरणमा भने खासै खुकुलो नपार्ने योजना रहेको पनि विज्ञहरुको भनाई छ । सरकारी तहबाट तयार गरिएको परिवर्तित मोडालिटीमा प्रत्येक दुई सातालाई एकचरण मानिएको बताइएको छ । जे भएपनि प्रधानमन्त्री ओली अबको दुई साता राजनीतिक रुपमा पूर्ण सुरक्षित नरहेकाले यस्तो अवस्था निर्माण भएको हो – वालुवाटार स्रोतको भनाई छ । अब चाहिँ असार १ गतेबाट लागू हुने गरी नयाँ मोडालिटी पास गर्ने तयारी भएको पनि स्रोतको दावी छ ।