कोरोनाका कारण तरामी मगरले मनाउन पाएनन् ‘असारे’

बागलुङ । यहाँको पुस्तैनी मेला ‘असारे’ यसपालि लागेन । ताराखोला गाउँपालिका–५ मा चल्ने मेलालाई कोरोनाले रोक्यो । बर्सेनि असार तेस्रो मङ्गलबारदेखि शुरु हुने मेला सातादिन चल्थ्यो । स्थानीय तरामीमगरले हर्षोल्लासपूर्वक असारे मनाउँथे । बर्खे झरीकोसमेत पर्वाह नगरी मेलामा रम्थे । असारेलाई गाउँलेले आफ्नो मौलिक संस्कृति मान्छन् । तीन सय वर्ष अघिदेखि असारेको थिति बसेको बताइन्छ । असारेमा खुशी साट्ने, मिठो–मसिनो खाने, प्रकृति र देउता पूज्ने चलन छ । नयाँ पुस्ताले ‘असारे मेला’का रूपमा संस्कृति धाने पनि जनबोलीमा भने ‘असारे’ प्रचलित छ ।

डोल्पाको ताराभोटबाट आएका पूर्वजले मेलाको चलन बसालेको असारे युवा क्लबका अध्यक्ष प्रकाश रोकाले बताए । “कोरोनाका कारण यो वर्ष मेला गर्न सकिएन, रीतिथितिअनुसार पूजाआजा भने भयो”, उनले भने । असारे ताराखोलाको ऐतिहासिक महत्व राख्ने मेला भएको उनको भनाइ छ । आउँदा वर्षमा मेलाले निरन्तरता पाउने क्लबले जनाएको छ । क्लबले नै असारेको परम्परा धान्दै आएको छ । “पुरानो संस्कृति संरक्षण गर्नु हाम्रो दायित्व हो”, क्लबका अध्यक्ष रोकाले भने । मेलालाई ‘असारे बस्ने’ पनि भन्ने चलन छ । असारे बसेका बेला खेतीपातीको काम गर्न नहुने मान्यता छ । बर्सातमा बाढीपहिरोजस्ता प्रकोप नहोस्, रोगव्याधि नलागोस्, अन्नबाली सप्रियोस् भन्ने कामना गर्दै गाउँलले पूजाआजा गर्छन् ।

तारागाउँमा रहेको थानमा पूजाआजापछि करिमेलामा सांस्कृतिक कार्यक्रम तथा खेलकूदको आयोजना गर्ने गरिन्छ । विगतमा मगर समुदायमा मात्र सीमित असारे मेला पछिल्लो समय सबै वर्ग र समुदायको साझा बन्दै गएको छ । मेलामा युवायुवती पिङ खेल्ने, मीठा परिकार खाने, असारे गीत तथा नाचमा रमाउने गर्छन् । खेतीपातीपछि आराम गर्ने, आफन्त र मित्रजनसँग भेटघाट हुने अवसरका रूपमासमेत मेलालाई लिइन्छ । पछिल्लो समय मेलाको स्वरूप केही फेरिँदै गएको छ । मेलामा दोहोरी गीत, भलिबल, रस्साकस्सी, धनुषवाणलगायतका प्रतियोगिता पनि सञ्चालन गरिन्छ । ताराखोलामा प्रचलित सांस्कृतिक झाँकी, गीत तथा नृत्य पनि प्रदर्शन गर्ने गरिएको छ ।

धार्मिक आस्था, मान्यता र परम्परासँगै मेलालाई नयाँपन दिन थालिएको हो । पुरानो पुस्ताले असार तेस्रो मङ्गलबारसम्म खेतीपातीको काम भ्याएर चार दिन विश्राम लिएर असारे बस्ने चलन शुरु गरेको मगर अगुवा बताउँछन् । सोही बेलादेखि आराम र मनोरञ्जनका लागि ‘असारे मेला’ शुरु भएको विश्वास गरिन्छ । मेला धार्मिक, सांस्कृतिक मान्यतासँग पनि जोडिएको छ । मेला भर्न हिल, अर्गल, हटिया, हरिचौर, तमान, खुङ्गा म्याग्दीको रुम, निस्कोट, किमचौरलगायतका ठाउँबाट सर्वसाधारण आउँछन् ।

गाउँपालिका अध्यक्ष प्रकाश घर्तीले अर्गल, हिल, अमरभूमिलगायतका गाउँमा पनि बर्खे मेला हुने गरेको बताए । विसं १७६६ तिर ताराखोलामा मगर बसाइँ सरेपछि मेलाको प्रचलन बसेको उनको भनाइ छ । समय अघिपछि भए पनि गाउँपालिकाका विभिन्न ठाउँमा बर्खे मेला आयोजना गरिन्छ । यो वर्ष भने सबै मेला, पर्व कोरोनाका कारण प्रभावित बनेका छन् । ताराखोलाका मगर समुदायले राघे, माघे सङ्क्रान्ति र श्रीपञ्चमी पर्वलाई विशेष रूपमा मान्छन् ।

साउने सङ्क्रान्तिमा चेलीबेटी बोलाउने, टिकाटाला गर्ने पनि चलन छ । मगर समुदायमा आधारित भुस पोल्ने र सिस्नो खोस्ने नाच पनि ताराखोलाका ऐतिहासिक संस्कृति हुन् । “कला, संस्कृतिको उत्थान र जर्गर्ना गाउँपालिकाको प्राथमिकतामा छ”, अध्यक्ष घर्तीले भने । ताराखोलाको पहिचान झल्काउन बहुसांस्कृतिक सङ्ग्रहालय बनाउने योजना गाउँपालिकाको छ । उक्त सङ्ग्रहालय बनाउन आउँदो आवका लागि रु २५ लाख बजेट छुट्ट्याइएको अध्यक्ष घर्तीले जानकारी दिए । “प्रदेश र सङ्घ सरकारबाट समेत बजेट जुटाएर आउँदो वर्ष रु एक करोड बराबरको काम गर्छौं”, उनले भने ।