कुमाईकाे घुमाईमा प्रचण्ड

५ साउन, काठमाडौं । सत्ताधारी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी भित्र चर्किएको अन्तरसंघर्षले मुलुकी राजनीति नै बन्धक बनेको छ । कोभिड–१९ को संत्राश कायमै रहेका बेला थपिएको प्राकृतिक प्रकोपले आक्रान्त देशको अवस्था लथालिङ्ग छ, तर सत्तारुढ नेताहरु पद र भागबण्डाको राजनीतिमा अभिशप्त छन् ।

यसले देश र जनताप्रतिको जिम्मेवारी र दायित्वबाट नेकपा विमुख भएको प्रष्ट्याएको छ– राजनीतिक विश्लेषक पुरञ्जन आचार्यको ठम्याई छ । यस्तै विपत्तिका बेला जनताले सरकार खोज्ने हो, तर केपी ओली नेतृत्वको सरकार र सत्तारुढ दलका नेताहरु आफ्नो दायित्व पूरा गर्नेतर्फ गम्भीर छैनन् – उनको भनाई छ । दुई तिहाईको साथ र समर्थन प्राप्त सरकार यति निरीह र गैर जिम्मेवार भएपछि नागरिकले कोसँग अपेक्षा गर्ने भन्ने प्रश्न राख्दै आचार्य भन्छन् – यस्तो लाछी र पदलोलुप पार्टी र सरकारसँग नागरिकको भरोशा अब पूर्णरुपले उठेको छ ।

वास्तवमा आचार्यले भने जस्तै नेकपा भित्रको रडाकोले देश र नागरिक सबैभन्दा बढ्दा प्रताडित भएका छन् । ओली सरकारलाई निरन्तरता दिने की हटाउने भन्ने निर्णय गर्ने काम नेकपाकै हो । ओली चरम अल्पमतमा छन्,तर वहुमत निरिह र कींकर्तब्यविमूढ छ । बहुमत भएपनि शीर्ष नेताहरु ओलीमाथि कारबाही गर्न सक्दैनन् । जसले गर्दा देश नेकपाको आन्तरिक सत्ता संर्घषको बन्दी बन्न पुगेको छ । ओलीले बहुमतको हुर्मत लिएका छन् – राजनीतिक विश्लेषक आचार्य भन्छन् ।

अल्पमतका अगाडि बहुमतले घुँडा टेक्नु भनेको लोकतन्त्रकै उपहास हो भन्दै आचार्यले नेकपा भित्रको पछिल्लो अवस्था त्यही पार्टीका नेतामा उम्लिएको सत्ता उन्माद र अभावको परिणाम भएको टिप्पणी गरेका छन् । बहुमत नै अल्पमतको पुच्छर भएपछि त्यो भन्दा ठूलो बिडम्बना के होला ? उनको प्रश्न छ । यही स्थिति रहने हो भने अब नेकपाको राजनीतिक औचित्य नै धरापमा परिसक्यो – आचार्यको ठहर छ ।

ओलीबाट सरकार र पार्टीको नेतृत्व हुन सक्दैन भन्ने निश्कर्ष नेकपाका वहुमत नेताको छ, तर निर्णय भने गर्न सक्दैनन् । उल्टो अल्पमतको दास र बन्धकका रुपमा पार्टी चलाउन विवश छन् । वास्तवमा यो अवस्था निर्माण हुनुका पछाडि पार्टीका अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नै कारक हुन् ।

उनको दोधारे नीति र चरित्रले गर्दा आज नेकपा अल्पमतको बन्धक बनेको छ । ताक परे तिवारी नत्र गोतामे चरित्र प्रचण्डको भएकाले पार्टीले यो अवस्था भोग्नुपरेको हो– ओली निकट एक केन्द्रीय सदस्यले भने । हुन त प्रचण्ड पनि नेपाली राजनीतिका चतुर खेलाडी हुुन्, तर ओलीको कुमाईकाे घुमाईमा नराम्ररी फसेका छन् – खुमलटार निकट स्रोत भन्छ ।

ओलीसँग भेट्दा उनैबाट प्रभावित हुने, अनि माधव नेपालसँग भेटेपछि फेरि शशंकित हुने दोहरो चरित्र उनमा रहेको छ – ती नेताले भने । ओलीको चरम पेलानबाट उछिट्टिएर माधव नेपालको कित्तामा पुगेका प्रचण्ड फेरि भावनामा बगेका छन् । ओलीलाई अब कुुनै हालतमा पदमुक्त गर्न कम्मर कसेका प्रचण्ड फेरि अर्ली महाधिवेशनबाट नेकपाकाे अध्यक्ष बन्ने सपनामा लुटपुटिन पुगेका छन् ।

ओलीसँगको पटक पटकको सम्बादपछि अर्ली महाधिवेशन गरी एकल अध्यक्षको सहयोग पाउने बचन पाएका प्रचण्डले बोली फेरे । गएको शनिबार सम्पन्न सचिवालय बैठकमा प्रधानमन्त्री ओलीले आफूले अध्यक्ष पद त्याग्नुपर्ने भए मंसिरमा अर्ली अधिवेशन गरेर मात्र सम्भव हुने शर्त राखे । लगत्तै अर्का अध्यक्ष प्रचण्डले त्यसको स्वागत गरे ।

दुुई अध्यक्षको चोचोमोचो फेरि मिलेपछि नेता नेपाल झसंग भए । उनले पहिलो त मंसिरमा अधिवेशन सम्भव नरहेका भन्दै कदाचित हुँदापनि राजनीतिक दस्ताबेजको विषयमा बहस चलाउनुपर्ने माग राखे । यति भनिसक्दा धेरैले ओली प्रचण्डबीच गोप्य सहमति भएको लख काटिसकेको थिए । साथै, सचिवालय बैठक सकिने वित्तिकै ओली र प्रचण्ड राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई भेट्न गएको समाचार सार्वजनिक भयो । त्यसबाट त झनै विश्वास भयो – अध्यक्षद्वयबीच पक्कै सहमति भइसक्यो ।

भोलिपल्ट बिहानै असन्तुष्ट नेताहरुले प्रचण्डसँग भेटेरै कुरा गर्ने विचार बनाए । सोही बमोजिम नेता नेपाल, झलनाथ खनाल, नारायणकाजी श्रेष्ठलगायतले प्रचण्डलाई उनकै निवासमा गएर भेटेर सोधे– आखिर किन तपाईंले धोका दिनुभएको ? प्रतिउत्तरमा प्रचण्ड द्रबित भए । उनले ओलीले परिबन्दमा पारेर शितलनिवास बोलाएको भन्दै आफू पुरानै कित्तामा रहेको स्ष्टीकरण दिए । अर्ली अधिवेशनको पक्षमा नरहेको यो सबै भ्रम मात्र भएको कुरा फेसबुकमार्फत सार्वजनिक गरेको दाबी पनि उनले गरे ।

तर यो सबै भुलभुलैया मात्रै थियो । प्रचण्डको स्वभाव नै एकैपटक दुईवटा नाउमा खुट्टा राख्ने नै हो । ओलीसँग एकल अध्यक्षको बचन पाएका उनी अर्ली अधिवेशनका लागि तयार देखिए । तर जब माधव नेपालले त्यसको कडा प्रतिवाद गरेर राजनीतिक लाइन जबज अर्थात जनताको बहुदलीय जनवाद नै हुनुपर्ने अडान राखेपछि प्रचण्डलाई अधिवेशनबाट अध्यक्ष बन्नु फलामे चिउरा चपाउनु सरह हुने लाग्यो । लगत्तै उनी ओलीको प्रस्तावको विपक्षमा उभिए । नत्र उनले राष्ट्रपति निवास जानेक्रममा नै नेता नेपाललाई फोन गरेर त्यसबारे जानकारी दिन सक्थे । प्रचण्डले त्यसो गरेनन् । बरु निकट पात्र जनार्दन शर्मालाई शीतलनिवास पठाए । यसबाट प्रचण्ड गंगा आए गंगादास, जमुना आए जमुनादास बन्ने पक्षमा रहेको देखिन्छ ।

तर यो परिघटनाले प्रचण्ड चरम फेरि विबादमा तानिएका छन् । अब कसरी जाँदा फाइदा होला भनेर उनी गमिरहेका छन् । निकट नेताहरुसँग श्रृँखलाबद्ध सम्बाद गरिरहेका छन् । यसक्रममा उनलाई धेरैले ओलीसँग मिलेर जाँदा नै बढी फाइदा पुग्ने सुुझाव दिइरहेका छन् । यस्तो सुझाव दिनेमा बर्षामान पुन, जनार्दन शर्मा, हरिबोल गजुरेल, मणि थापा लगायत रहेका छन् । तर प्रचण्ड भने माधव नेपाललाई पनि चिढ्याउने पक्षमा छैनन् । भोलि सिंगो नेकपाको नेतृत्व गर्ने अवस्था आयो भने नेपाललाई समेत रिझाएर लैजाने फर्मुला उनी खोज्दैछन् ।

प्रचण्डको यो मनसाय बुझेका रामबहादुर थापा र लेखराज भट्ट चाहिं अब ओलीसँग खुलेरै मिल्नुपर्ने धारणा राख्दैछन् । त्यस्तै अवस्था आइलाग्यो भने प्रचण्डलाई त्यागेर ओलीको पक्षमा उभिने उनीहरुको मनस्थिति रहेको स्रोतको दाबी छ । त्यसैले आज बिहान प्रचण्डले डाकेको भेलामा उनीहरु सहभागी भएनन् । त्यसैले गर्दा प्रचण्ड दोधारमा छन् । ओलीलाई सम्पूर्ण रुपले पत्याउँदा भोलि अर्काे धोका होला कि भन्ने पिरलो एकातिर छ भने अर्कातिर बादल र भट्ट जस्ता हस्ती नै त्याग्नुपर्ने पो हो की भन्ने अर्काे संकट आइलागेको छ । त्यही भएर प्रचण्ड अझै निर्णयमा पुगिसकेका छैनन् । तर अन्तिममा उनले ओलीसँगै मिलेर जाने निर्णय गर्ने उनी निकटहरुको दावी छ ।