महाधिवेशनमा युवापुस्ताको बेग्लै प्यानल बन्यो भने आश्चर्य नमान्नुहोला

नेपाली कांग्रेसका केन्द्रीय सदस्य एवं युवा नेता गुरुराज घिमिरे कांग्रेसमा अब नयाँ पुस्ताले मात्रै परिवर्तन र उर्जा थप्न सक्नेमा विश्वस्त छन् । कांग्रेसका थोरै बौद्धिक नेता मध्येमा पर्ने घिमिरे प्रखर वक्ता, अध्ययनशिल र जुझारु युवा नेताका रुपमा पनि परिचित छन् ।

नेविसंघका पूर्व केन्द्रीय अध्यक्ष समेत रहिसकेका घिमिरेको आगामी महाधिवेशनले नयाँ पुस्तालाई नै स्थापित गर्न सक्नुपर्ने बलियो मत रहेको छ । साथै, देशको चुनौतीको सामना गर्ने ल्याकत नेपाली कांग्रेससँग मात्रै भएकाले युवा जमातको आकर्षण बढाउने नीति कार्यक्रम नै अबको आवश्कता रहेको उनको धारणा छ ।

नेपालमा बामपन्थी सरकार सबै क्षेत्रमा पूर्णतः असफल भईसकेकाले त्यसको विकल्प फेरि पनि नेपाली कांग्रेस नै भएकाले अबको चुनौतीको सामना गर्ने नेतृत्व आवश्यक रहेकोमा उनी विश्वस्त रहेका छन् । यी लगायत देशको समसामयिक विषयमा नेपालबहस डटकमसँग नेतघिमिरेले लामो कुरा गरेका छन् । प्रस्तुत छ उनीसँग भएको कुराकानीको सारसंक्षेप ।

नेपाली कांग्रेसको आसन्न चौधौं महाधिवेशनको कार्यतालिका सार्वजनिक भईसकेको छ, के निर्धारित समयमै महाधिवेशन होला ?

अप्रत्यासित रुपमा हामीले विषम परिस्थिति झेलिरहेका छौं । नेपाली कांग्रेसको महाधिवेशनमा यसले निकै ठूलो प्रतिकुलता सिर्जना गरिदिएको छ । हाम्रो विधानले तोकेको कार्यकाल गत फागुनमै सकिएको हो । तर हामीले त्यही विधानमा भएको सुविधालाई प्रयोग गरेर एक बर्षको कार्यकाल थपेका छौं । अब यो भन्दा पर जान हामीलाई विधानले अनुमति दिदैन् । तर कोरोना संक्रमण घटेको छैन् । त्यसैले काम गर्न धेरै अप्ठेरो छ । तर अब हामीलाई महाधिवेशनको म्याद थप्ने सुविधा विधानले दिएको छैन् । जसरी भएपनि महाधिवेशन सम्पन्न गर्नैपर्ने बाध्यता छ । त्यसैले ज्यादै अप्ठेरो अवस्थामा  महाधिवेशन उन्मुख छौं ।

अहिलेसम्म हामीले प्रक्रियाहरु धेरै सकिसक्नुपथ्र्याे । कम्तिमा क्रियाशील सदस्यता नवीकरणको काम असार मसान्तमै पूरा भइसक्नुपथ्र्याे । तर कोरोना महामारीका कारण त्यो अवधि हामीले गुजारी सक्यौं । अब साउनदेखि प्रक्रियाहरु प्रारम्भ हुने संकेतहरु देखिएपनि शुरु भैसकेको अवस्था छैन् । कोरोना संक्रमणको संख्या थपिदैछ । नियन्त्रण हुने कुनै सम्भावना देखिएको छैन् । सँगै वर्षा सुरु भइसक्यो, लगत्तै चाडवाड सुरु हुँदैछ । त्यसैले सहज रुपमा प्रक्रिया अगाडि बढाउन मुश्किल छ । त्यसैले अब हामीले परिस्थिति अनुसारको विकल्पको रुपमा सुचना प्रविधिको सहयोग लिएर भएपनि बाँकी काम सम्पन्न गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको छ ।

इन्टरनेटको पहुँच पुगेको ठाँउ र शहरी क्षेत्रमा अनलाइनबाटै मिलेसम्म काम गर्नुपर्ने भएको छ । कम्तीमा गाउँपालिकाको केन्द र वडासम्म पुगेर क्रियाशिल सदस्यताको नवीकरण गर्न सकिन्छ । अनलाइनमै फर्म भराएर पनि गर्न त सकिएला तर नयाँ सदस्य छान्नका लागि भने परम्परागत रुपमै जानुपर्ने अवस्था छ । त्यसकारण सम्भव भएसम्म नवीकरणको प्रक्रिया अगाडि बढाउदै जाने र नयाँका लागि केही समय लागेपनि दुबै पक्षलाई सँगसँगै लिएर जान सकियो भने असम्भव पनि छैन । त्यसैले तेजरफ्तारमा हामीले काम गरियो भने महाधिवेशन फागुनमै गर्न सम्भव पनि छ ।

 यही भदौभित्र नवीकरण र ५० प्रतिशत नयाँ सदस्यता बढाउन भनिएको छ, बेजिल्ला आवतजावतमा रोक लागेको र बाढीपहिरोको समस्याले निर्धारित कार्यतालिका बमोजिम काम गर्न सकिएला त ?

व्यवहारिक रुपमा सम्भव छैन् । अहिले मानिस एक ठाउँबाट अर्काे ठाउँमा पुग्नै समस्या छ । विपत्तिको अवस्था छ ।कम्तीमा जिल्ला र गाउँपालिकाको केन्द्रसम्म पुग्ने वातावरण त हुनुपर्यो । त्यसका लागि निर्वाचन समितिले प्रतिनिधि खटाउनु प¥यो । जिल्लाले वडा तहसम्म खटाउनु प¥योे । यी यावत विषयमा व्यवहारिक समस्याहरु छन् । अहिले शुरु भएको बाढीपहिरोका कारण पनि अवस्था सहज छैन् ।

यस्तो बेला साथीहरुलाई गाँउगाँउ जाऊ भन्नु पनि व्यवहारिक र बुद्धिमत्तापूर्ण कुरा होइन । बरु बिपत्तिमा परेका जनतालाई पार्टीले मद्दत पु¥याउनु पर्ने र राहत दिनुपर्ने बेला हो । तथापि शहरी र कम जोखिम भएका ठाउँमा चाहिं काम अगाडि बढाउन सकिन्छ । त्यसैले रोक्नेतिर भन्दा सकेको काम अगाडि बढाउँ भन्नेमै ध्यान दिइएको हो । नत्र समयमै महाधिवेशन गर्न नसक्ने अवस्थामा पुग्छौ ।

फागुनमै महाधिवेशन गर्ने प्रक्रिया शुरु भैसकेपछि सभापति शेरबहादुर देउवाले धमाधम विभाग गठन र सदस्यहरु नियुक्त गर्दै हुुनुहुन्छ, त्यसले महाधिवेशनमा प्रभाव पार्ने कसरत भन्दै वरिष्ठ नेता र महामन्त्रीले नै निर्वाचन समितिमा उजुरी दिनु भएको छ ? यो विवादले अब कुन रुप लेला ?

पार्टी चलाउने पद्धति हामीले तय गरेका छौं । एउटा लोकतान्त्रिक पार्टी विधि प्रक्रियासम्मत ढंगले नै चल्छ । त्यसका लागि विधान र नियमावलीले प्रष्ट निर्धारण गरेको छ । त्यसले देखाएको बाटो भन्दा बाहिर जाने अनुमति विधानले दिदैन । जसरी मुलुक सञ्चालन संविधानको भावना अनुसार गरिन्छ त्यसैगरि पार्टी सञ्चालन गर्ने पार्टी विधानको भावना अनुसार नै हो । त्यही सीमा भित्र बसेर मात्रै काम गर्न सकिन्छ । तर पार्टीको १३ औं महाधिवेशनपछि २ महिनाभित्र नै विभागहरुको गठन र सदस्यहरु नियुक्त भैसक्नु प¥थ्र्यो । नयाँ विधानले ६ महिना भित्र गर्नुपर्ने हो । तर सभापतिले पहिले गर्न नसक्ने वा नचाहेर अहिले महाधिवेशनको मुखमा आएर धमाधम विभाग गठन गर्न थाल्नुभएको छ । यसको उत्पादकत्व देखिदैन् ।

पार्टीका विभागहरु छन्, त्यसमा सदस्यहरु हुन्छन भनेर जनमानसमा सुचना दिनका लागि मात्र यसको आवश्यकता देखिएको होइन । व्यक्तिले पद धारण गर्ने भनेको त्यो पदमार्फत केही योगदान पु¥याउनका लागि हो । पद धारण गर्नुको अर्थ आफू समाजमा प्रतिष्ठित हुनका लागि वा सम्मानित हुनका लागि मात्र होइन । समाजमा आफ्नो व्यक्तित्व प्रर्दशन गर्नका लागि पनि होइन । आफुले पद धारण गर्ने भनेको त्यो पदका माध्यामबाट समाज र पार्टीलाई योगदान पु¥याउने हो । त्यो समय अहिले बिल्कुलै छैन् । सभापतिलाई त्यो गठन गर्ने अधिकार छ तर विधानले भनेको समयसीमा त नाघी सक्याे । तर अधिकार भएको व्यक्तिले विधानको पालना समय छदै गरेको भए विधानको पनि सम्मान हुन्थ्यो, कार्यकर्ताको पनि मुल्याङकन हुन्थ्यो भन्ने हेक्का भएन ।

भनेपछि सभापति देउवाले गरेको काम विधानसम्मत छ भन्ने तपाईको धारण हो ?

अधिकार उहाँलाई छ तर विधानले निर्देशित गरेको, निर्धारण गरेको समयसीमा भित्र किन भएन त ? अहिले यसको उत्पादकत्व के त ? के विभागहरुले काम गर्न सक्छन् ? विभागको वैठक बस्छ ? त्यहाँ मनोनयन हुने साथीहरुले कार्यक्षेत्र भित्र रहेर विधानले निर्दिष्ट गरेको काम, कर्तव्य र अधिकारको पालना गर्न सक्छन् त ? समय छैन् तसर्थ सक्दैनन् । अब हामी महाधिवेशनका कामतर्फ लाग्ने कि विभागको कार्यसम्पादन गर्न तिर ध्यान दिने ? किनभने हामी महाधिवेशनको प्रक्रियामा धेरै अघि बढिसकेका छौं । किनभने तालिका आईसक्यो । निर्वाचन तालिकापछि विभाग र समितिलाई पूर्णता दिनु भनेको महाधिवेशनमा उठ्ने प्रश्न विभाग गठन किन भएन, समितिले पूर्णता पाएनन् भन्ने कार्यकर्ताको प्रश्नको जवाफ तयार पार्नु मात्र हो । गर्यौ हैं भन्न पाईयो नि ।

कार्यकर्तालाई उत्तर दिन मात्र हो कि महाधिवेशनलाई नै प्रभावित पार्ने दाउ हो ? अवैध हो भन्ने आरोप र उजुरी नै छ नि ?

त्यो आरोप निराधार छ म भन्दिन । नेपाली मानसिकता के हो भने जसले आफुलाई अवसर दिन्छ अथवा सुविधा दिन्छ, त्यसका प्रति झुकाव बढ्नु स्वभाविकै हो । तर नेपाली कांग्रेस र समाजमा पद वा सहुलियत दिँदैमा सर्मथनको निर्धारक तत्व हुँदैन् । केन्द्रीय समितिमा भएका हामी युवाबाटै पार्टीका अधिकांश साथीहरु असन्तुष्ट छैन् भने नेतृत्वबाट कति सन्तुष्ट होलान् ? जसले नीति निमार्णमा जहिले पनि प्रभाव पारेका एक दर्जन व्यक्तिसँग नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ताहरु सन्तुष्ट छैनन् । हामी युवापुस्तासँग पनि उनीहरुको असन्तुष्टि चुलिएको छ । युवापुस्तासँग नेताहरुले गरेको गल्ती कमजोरीलाई खबरदारी गरेर सही बाटोमा हिडालुन भन्ने आम कार्यकर्ताको अपेक्षा थियो । त्यो हामीबाट पनि हुन सकेको छैन् । नेताहरुलाई दवाव दिउन भन्ने चाहना कार्यकर्ताको थियो ।

०४६ सालदेखि सरकार चलाएका,पार्टीको निर्णायक भूमिकामा रहेका र बारम्बार दोहो¥याई तेह¥याई अवसर लिएका नेताहरु छन् । पार्टीका नाममा, कार्यकर्ताका नाममा मुलुकमा राज गरेका व्यक्तिहरुसँग पार्टीकाे ठूलो समुह असन्तुष्ट छ । जसले अवसर पाए ती मान्छे बाहेक । त्यसैले दुईचार व्यक्तिलाई विभागमा भर्ना गर्दैमा, समितिमा थप्दैमा परिणाम नै पल्टिन्छ भन्ने हुँदैन् । बरु अवसर उहाँहरुले थोरैलाई दिनुहुन्छ तर अवसर नपाउने दर्जनौ मान्छे हुन्छन् । यसले पार्टीलाई गति दिने भन्दा असन्तोष थप्ने काम मात्र गर्छ । पद पाउनले पनि केही गर्नेबेला छैनन् । पार्टीको सम्पूर्ण ध्यान महाधिवेशनमै केन्द्रित भएको अवस्था छ । त्यसैले अहिले यस्ता नियुक्ति गर्ने उपयुक्त बेला हो भन्न मिल्दैन । सभापतिले विभाग बनाउने अधिकारको विधिसम्मत पालना गर्नुपर्छ ।

तर आम कार्यकर्ता भने सधैं झोला बोकेरै हिंड्नुपर्ने अवस्था छ । समानुपातिक र न्यायोचित रुपमा अवसरको बाँडफाँड भएको भए युवा पुुस्ताले पनि धेरै अवसर पाउने थिए । साथै, आम कार्यकर्ताको गुनासो पनि यति बिघ्न हुने थिएन । त्यसैले दुुईचार जनालाई अवसर दिँदैमा केही फरक पर्दैन । तर अवसर नपाउनेहरु धेरै हुनेछन् । असन्तुष्टहरुको ठूलै संख्या एकीकृत हुने अवस्था सिर्जना हुँदैछ । यसले त सभापतिलाई नै कमजोर बनाईरहेको छ ।

अहिले मनोनित हुनेहरुमा कतिपय त पार्टीमा योगदान नै नगर्नेहरु, विचारसँग अपरिचितहरु समेत रहेका छन् पनि भन्ने आरोप छ नि त ?

हाम्रो नेतृत्व कति विवेकशील छ भन्ने यसैबाट प्रमाणित हुँदैन र ? यो त उदाहरण मात्रै हो। पार्टीको समग्र विश्लेषण नगरी योगदानको कदर नगर्ने काम भयो भने त्यसले थप असन्तुष्टी बढाउने काम गर्छ । जिल्ला जिल्लामा विवाद उठेको छ । पार्टीका पुराना नेता एवं ठूलो पंक्तिले नगरौं भन्दा भन्दै जबरजस्ती गरिन्छ भने त्यसले राम्रो परिणाम ल्याउदैन् । नेतृत्वले त्यो आवाज नसुन्नु न्यायसंगत होइन । सही मूल्याङ्कन नगरी मनोनयन गर्दा ठूलो पंक्ति चित्त दुखाएको अवस्था छ । सँगै काम गरेका साथीको चित्त दुखाएर, उनीहरुको सुझावको विपरित गएर एकलौटी निर्णय गर्नु युक्तिसंगत होइन ।

अर्को निर्णय समेटिने व्यक्ति पार्टीमा लामो समय योगदान गरेको, पार्टीले चिनेको ,पार्टीलाई चिनेको, कार्यकर्ता पंक्तिमा परिचित, पार्टीको सिद्धान्त, विचार, मुल्य मान्यता र आर्दश बुझेको तथा अहिलेको चुनौती र अप्ठेरोमा पनि डटेर सामना गर्न ल्याकत राख्ने, भोलिका संभावित चुनौती र अप्ठ्यारोमा पनि डटेर काम गर्न सक्ने व्यक्तिलाई छान्नु पर्ने हो, चयन गर्ने हो । त्यसमा विवेक पुगेन भने भोलि पार्टीको भविश्य कस्तो होला ? त्यस्ताले पार्टीमा भोलि आईपर्ने चुनौतीको कसरी डटेर सामना गर्लान ? त्यसैले पार्टीलाई संकटमा साथ दिनेहरु नै यसका असली हकदार हुन् ।

बीपीले भनेजस्तै कांग्रेसमा सुकिला–मुकिलाको प्रभाव देखिएको हो ?

हालीमुहाली पुरानैको छ अहिलेसम्म । सुकिलामुकिलाले नेताहरुको पुच्छर समातेर फाइदा लिएका होलान् । उहाँहरुलाई प्रभावित पारेर अवसर छोपेका होलान् । तर सतहमा भने पुरानैको हालीमुहाली छ । किनभने नेतृत्व पंक्तिमा हुने जति सबै पुरानै छन् । कमजोरी सुकिलामुकिलाको होइन नेताहरुकै हो । कसलाई कुन जिम्मेवारी दिने भन्ने काम नेताहरुको मूल्याङ्नमा निर्भर हुने हो ।

सुकिलामुकिलालाई प्रोत्साहन गर्ने काम गर्नु भनेको उहाँहरुकै कमजोरी हो । संरक्षित हुने को होइन कि संरक्षण गर्नेको गल्ती कमजोरी हो । स्वभाविक रुपमा मानिसले अवसर खोज्छ । तर त्यसको सही मूल्याङ्कन गर्ने काम नेताहरुले गर्नुपर्छ । अहिले पार्टीको नेतृत्व गर्नेहरुपनि बीपी विचारधाराबाट प्रभावित हुनुहुन्छ । पार्टीमा कसले कति योगदान गरेको छ र कसको कति उपयोगिता छ भन्ने विषयमा उहाँहरु स्वयं जानकार हुनुहुन्छ । त्यसैले यस्तो अवस्था आउन दिने वा नदिने भन्ने काम स्वयं नेताहरुकै हो ।

यो महाधिवेशनले पुस्तान्तरण गर्ला ?

यो महाधिवेशनले निकै ठूलो गुणात्मक परिर्वतन ल्याउनै पर्छ । महाधिवेशनले परिर्वतनको सन्देश दिन सकेन भने फगत यान्त्रिक वा परम्परागत अनुष्ठानमा परिणत हुन्छ । यो रुढीवादी, परम्परागत र शाक्रिय काममा परिणत हुन्छ र यसले कुनै उत्साहको सञ्चार गर्न सक्दैन् । अहिले कार्यकर्ताको मनोविज्ञान हेर्ने हो भने अब युवा पुस्ताले पार्टी सञ्चालनको आकांक्षा राख्छ । निकै ठूलो परिर्वतनको माग छ कि अब पुरानो पुस्ताले छोडेर पुरै नयाँ पुस्ता नेतृत्वमा आउनु पर्छ भन्ने छ । जनशक्ति कै कुरा गर्दा पनि हामी भन्दा पनि एकदशक पछिको पुस्ता नै अब पार्टी र राष्ट्र सञ्चालनका लागि काबिल भईसकेको छ ।

हामीहरुले नयाँ पुस्ताको योग्यता र अपेक्षालाई नजरअन्दाज गर्नु हुँदैन् । त्यसैले यो महाधिवेशनले गुणात्मक परिर्वतनको सन्देश दिन सक्नुपर्छ । नेतृत्व फेरेर होस् वा पार्टीको नीति तथा कार्यक्रम बदलेर होस् अथवा पार्टीलाई नयाँ ढंगले चलाउने प्रतिबद्धता आएर होस् । नत्र युवा पुस्तामा निराशा आउँछ र त्यसले समग्र पार्टी पंक्तिलाई नै भुत्ते बनाइदिन सक्छ । पार्टी भित्र नयाँ ढंगको परिवर्तन आउनैपर्छ । गुणात्मक रुपमा परिवर्तन हुनैपर्छ ।

त्यसो भए अबको नेतृत्व कस्ले गर्ने हो त ?

पुराना नेताहरुले उम्मेदवारी घोषणा नगरिसकेकाले उहाँहरु हुनु हुँदैन किन भन्नु । सायद आफै छोड्नु हुन्छ कि ? तर हामी आशा के गरौं भने अब पुराना नेताले छाडेर नयाँ पुस्तालाई हस्तान्तरण गर्नुहुन्छ । पुराना नेताहरुले अभिभावकत्व लिएर नयाँ पुस्तालाई नै नेतृत्व दिदाँ राम्रो हो । अहिलेको अवस्थामा नयाँ पुस्ताले नै चुनौतीको सामना गर्न सक्छ । यति कुरा नेताहरुले पक्कै बुझेकै हुनुपर्छ । तर पुराना पुस्ताका नेताले अहिले पनि आफ्नै नेतृत्व आवश्यक छ भनेर पुष्टि गर्नुभयो भने फेरि पनि उहाँहरुबाटै आउने होला । तर त्यो आम कार्यकर्ताको चाहना विपरित हुन्छ । पार्टीका साथीहरु र मुलुकको माग र अहिलेका चुनौतीहरुको चाङ हेर्दा खेरी नयाँ पुस्ताले नै सबै चुनौताको सामना गर्न सक्छ, सवल नेतृत्व दिन सक्छ, गतिशील नेतृत्व दिन सक्छ भन्ने अपेक्षा सबैको देखिन्छ । त्यसैले पल्लाभारी नेतृत्व परिर्वतनतर्फ देखिदैछ । सबैको चाहना पनि त्यही छ । तसर्थ यो वस्तुस्थितिलाई बुझेर राष्ट्र र पार्टीको आवश्यकता तथा चापलाई बुझेर नेताहरुले निर्णय गर्नुपर्दछ ।

दोस्रो पुस्ताबाट डा. शेखर कोइरालाले नेतृत्व दावी गर्नु भएको छ, तपाईंको भनाई अब उहाँले नै सम्हाल्नुपर्छ भन्ने हो त ?

कोइराला परिवारको योगदान नेपालको राजनीतिक इतिहासमा अतुलनीय छ । चाहे राणा शासन विरुद्धको जनक्रान्तिमा होस् वा पञ्चायती व्यवस्था विरुद्ध वा भनौं शाही शासनकालमा समेत कोइराला परिवारले निर्वाह गरको भूमिका उच्च र सम्मानयोग्य छ । त्यो अरुसँग तुलना नै गर्न सकिदैन । यद्दपि अरु सम्मानित नेताहरुको भूमिका पनि उत्तिकै सम्मानित छ । त्यसैले संघर्षबाट आएको परिवारको एउटा सदस्यले नेपाली कांग्रेसको नेतृत्व गर्ने चाहना राख्नु आफैंमा अनौठो होइन, बरु गर्वको कुरा हो । तर अहिले नै फलानो व्यक्ति उपयुक्त हो भन्ने बेला चाहिं आईसकेको छैन । समयक्रमले नै निर्धारण गर्छ ।

पारिवारिक विरासतको मात्रै कुरा गरेर आजको २१ औं शताब्दीमा लोकतन्त्र वा प्रजातन्त्रको मर्म अनुरुप होला त ?

विरासत मात्रै सम्पूर्ण योग्यता होइन । उहाँहरु स्वयं शेखर कोइराला, डा.शशांक कोइराला र प्रकाशमान सिंहहरुले नै केवल पारिवारिक विरासतले मात्र होइन योग्यता पनि आवश्यक छ भन्नुभएको छ । पारिवारिक विरासतमा उहाँहरुकै ट्याग लागेको छ । समय र परिस्थितिलाई सामना गर्न सक्ने र कार्यकर्ता पंक्तिको स्वीकृति पनि चाहिन्छ । यद्यपि उहाँहरुको आफ्नै संघर्ष र योगदानको श्रृँखलाबद्ध इतिहास छ । त्यसैले कांग्रेसको नेतृत्व सम्हाल्न पारिवारिक विरासत र योग्यता दुवैको संयोजन हुनैपर्छ । औसत मान्छे भएर पुग्दैन अलिकति करिस्मा पनि चाहिन्छ । त्यसैले चमत्कारिक क्षमता भएको सदगुणी व्यक्ति नै नयाँ सभापति हुनुपर्छ । उहाँहरुका अग्रज, पूर्वजले गरेको योगदानलाई हामीले बिस्मृतिमा राख्न सक्दैनौ ।

पार्टीभित्र विभिन्न गुट छ, तपाई कोइराला परिवारसँग निकट हुनुहुन्छ, त्यसको सर्वसम्मत उम्मेदवार को होला ?

यसबारे नेताहरु सरसल्लाहमा हुनुहुन्छ होला, एउटा प्यानल नै बन्ला । प्रजातान्त्रिक पार्टीमा यो गलत होइन । समयक्रममा यसबारे पनि टुंगो लाग्ला नै । नेताहरु छलफलकै क्रममा भएकाले अहिले नै व्यक्ति तोक्ने अवस्था आईसकेको छैन । ती तपसिलका कुरा हुन् । तर मुलुकमा उत्पन्न जटिलता, नेकपाको सत्ता, लोकतन्त्रमाथि निरन्तरको प्रहार, पार्टीको संगठनात्मक अव्यवस्था लगायतका समस्याबाट कुशलतापूर्वक निकाल्न सक्ने व्यक्तिले नै नेपाली कांग्रेसको नेतृत्व लिनुपर्छ । नेकपाको संगठन र सरकार भीमकाय पहाड  बनेर हाम्रो थाप्लाेमा बजारिएकाे छ । नेकपाको बलियो संगठनात्मक संरचनालाई चिरेर नेपाली कांग्रेसको आयतनलाई बलियो बनाउने, बिस्तारित गर्ने र नयाँ पुस्तालाई कांग्रेसप्रति आकर्षित गर्ने,जनमतलाई बिस्तार गर्ने गुरुत्वाकर्षण भएको व्यक्ति नै अबको नेता हुनुपर्छ । यसका लागि गुटमा मात्रै अल्झनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्दैन । तसर्थ परम्परागत साँचो,ट्याक र बाटोमा हिडेर, त्यही धरातलमा उभिएर नेपाली कांग्रेसले अहिलेको चुनौतीलाई सामना गर्न सक्दैन् ।

यसका लागि तपाईहरु युवा पुस्ताले कुनै पहल गर्नु भएको छ ?

पक्कै पनि हामी यसका लागि बृहत् दायरा बनाएर अगाडि बढ्ने तयारीमा छौं । अबको महाधिवेशन परम्परागत रुपमा मात्रै सीमित हुनेवाला छैन । हामी सरसल्लाह गरिरहेका छौं , आगामी महाधिवेशनमा युवापुस्ताको बेग्लै उम्मेदवारीको प्यानल बन्न सक्छ । त्यस्तो अवस्था आयो भने आश्चर्य नमान्नुहोला ।

देशकै पुरानो राजनीतिक दल कांग्रेस अहिले प्रमुख प्रतिपक्षमा खुम्चिएको छ, तर उसको भूमिका चाहिं ज्यादै फितलो भयो भन्ने आरोप छ त ?

एकदमै सही कुरा हो । कांग्रेसले प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिका प्रभावकारी ढंंगले निर्वाह गर्न सकेको छैन् । संसारभर सरकारले राज्यको प्रतिनिधित्व गर्छ र राज्यको तर्फबाट काम गर्छन् तर अहिलेको सरकार सिंगो नेपाली जनता, सिंगो नेकपाको होइन कि नेकपाभित्रै पनि एउटा गुटको मात्र हो । त्यसैले नेपाली जनताको प्रतिनिधिका रुपमा वर्तमान सरकारलाई मान्न सकिन्न । सरकार सबै क्षेत्रमा असफल भइसकेको छ । यो अवस्थामा कांग्रेसले प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गर्न सकेको छैन । सरकारको ज्यादति र गैरजिम्मेवारीप्रति कांग्रेस विफल भएकै हो ।

तपाईं पनि केन्द्रीय सदस्य भएकाले यो अवस्थाको कमजोरी तपाईंको पनि होइन र ?

हो, तर जसले मूल नेतृत्व गर्छ ,उसले सबैलाई समेटेर प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गर्नुपथ्र्याे । त्यसमा पार्टीको बागडोर समाल्ने व्यक्ति चुकेकै हो । त्यसैले त्यसको जिम्मेवारी पनि नेतृत्वले नै लिनुपर्छ ।

सरकार असफल भएको हो भने अब केपी ओलीले राजीनामा दिनुपर्ने हो त ?

वास्तवमा प्रधानमन्त्री र उनी सम्बद्ध पार्टी समेत हरेक क्षेत्रमा असफल भएको छ । खाली सत्ता संघर्षको खेलमा छ । यस्तो बेला नेकपाले निकास दिनुपर्छ । दुुई तिहाई निकटको सरकारले निर्वाह गर्नुपर्ने भूमिका पुरा गरेन । ओली नेतृत्वको सरकार न त आन्तरिक राजनीतिमा सफल देखियो, न छिमेकीसँगको सन्तुलित भूमिका निर्वाह गर्न नै अब्बल भयो । केवल सत्तालिप्साका लागि नक्कली राष्ट्रवादको डंका पिट्ने काम भयो ।

केपी ओली जी आफ्नै अस्तित्व रक्षाका लागि हारगुहार गरिरहनु भएको छ । कहिले विपक्षीलाई गुहार्नु हुन्छ , कहिले राष्ट्रपतिलाई गुहार्नु हुन्छ त कहिले छरछिमेक गुहार्दै हुनुहुन्छ । यो भनेको जिम्मेवारीको भारीले थिचेर आफैमाथि आएको खतराको सामना गरिराख्नु भएको छ । ओलीले राजनीतिक नक्शा जारी गर्न लाग्दा कांग्रेसले पूर्ण साथ दियो । तर नक्शा बमोजिमको भूमि फिर्ता गर्न भने ओलीजीले कुनै पहल नै गरेनन् । बरु उल्टो भारतलाई उत्तेजित बनाउने काम भएको छ । त्यो पनि आफ्नो सत्ता जोगाउनका लागि मात्रै । त्यसैले अहिले राष्ट्रियताबारे ज्यादै कमजोर अवस्थामा रहेको सरकार आफैं अलमलिएको छ ।

नेकपा अब फुट्ने अवस्थामा पुगेको हो त ?

नेपाली जनताले त्यत्रो भरोशा गरेको पार्टीलाई कसरी एकजुट बनाउने भन्ने दायित्व उनीहरुकै हो । नेपाली कांग्रेसलाई उनीहरुको आन्तरिक द्वन्द्व र अन्तसंघर्षमा कुनै रुचि छैन । तर सत्ता संघर्षका नाममा देशलाई बन्धक बनाउन चाहिं पाइन्न । अहिले नेकपा भित्र देखिएको रडाको विचार र सिद्धान्तको हैन, मात्र भागबण्डाको हो । त्यो भागबण्डाको नाममा देशले ठूलाे मुल्य चुकाउनुपर्ने अवस्था चाहिं हाम्रा लागि स्वीकार्य छैन । अरु विषयमा हामीलाई कुनै सरोकारपनि छैन ।

राष्ट्रको अभिभावकका रुपमा रहनुपर्ने राष्ट्रपति सत्तारुढ दलको त्यसमा पनि ओली गुटको संरक्षकका रुपमा रहेको टिप्पणी हुन थालेको छ, यसमा तपाईंको धारणा के हो ?

वास्तवमा राष्ट्रपतिको गरिमा जोगाउने काम त्यो पदमा आसिन व्यक्तिको आचरण र व्यवहारमा निर्भर हुन्छ । अहिलेका राष्ट्रपतिले त्यो आचरण र व्यवहार प्रर्दशन गर्न सक्नुभएको छैन । उहाँ ओली गुटको मात्र नेताका रुपमा देखिनु भएको छ । जबकी राष्ट्रपति भनेको देशकै अभिभावक हुनुपर्ने हो । त्यो कमजोरी भएकै छ । राष्ट्रपति कार्यालय कहिले नेकपाको शाखा कार्यालय त कहिले केन्द्रीय कार्यालयका रुपमा बनाउने काम भएको छ । पार्टीको आन्तरिक द्वन्द्वमा उहाँ प्रत्यक्ष जोडिनुभएको छ ।

उहाँले देशप्रतिको जिम्मेवारी निर्वाह गर्नु भएको छैन । संसारमा कतै नभएको काम उहाँबाट भएको छ । आउने पुस्ताले यसलाई कसरी हेर्ला ? राष्ट्रपतिको मर्यादा विपरित काम भएको छ । राष्ट्रपति भवनमा बसेर उहाँले पार्टीको गुट चलाउने काम गर्नु भएको छ, त्यो दुखदायी हो । तुरुन्तै करेक्सन हुनुपर्छ । नत्र उहाँको भूमिकाप्रति इतिहास अनुदार हुने छ ।

राष्ट्रपतिको भूमिकाप्रति कांग्रेसले चाल्ने कदम के हो त ?

उहाँ बेहोशीमा हुनुहुन्छ, गलत भएको छ । त्यसको हामी भत्र्सना गर्छाैं । त्यसले समग्र देश र प्रजातन्त्रलाई ठूलो नोक्सानी पुग्छ ।

नेकपाको विवादलाई कसरी लिनुहुन्छ ? एउटा स्वतन्त्र विश्लेषक र बौद्धिक नागरिकका रुपमा ?

जनताले राजनीतिक स्थिरता र बहुदलीय व्यवस्थाको सदृढीकरणका लागि मत दिएका हुन् कम्युनिष्ठहरूलाई ।  साथै, नेपाललाई समुन्नत बनाउन यो मत प्राप्त भएको हो । त्यो विषयमा नेताहरु कतिको जिम्मेवार हुनुहुन्छ भन्दा विल्कुलै छैन । यसबारे उहाँहरुले नै गम्भिरतापूर्वक छलफल गर्नुपर्छ । जनता केन्द्रीय तत्व हो भन्ने बीपीको भनाई अनुसार काम गर्नु पर्छ ।

त्यो दिशामा नेकपा त अगाडि बढेको छैन ,त्यसले अहिलेको उपलव्धि नै गुम्ने त हैन ?

यस्ता प्रश्न उठ्नु जायज हो । अहिलेपनि देश संक्रमणकै चरणमा छ । पुरातनवादीहरुको चलखेल भइरहेको छ । त्यसैले तिनीहरुलाई परास्त गर्न सबै नेपाली एकजुट हुनुपर्छ । तर नेकपा भित्रको अन्तसंघर्षले मात्रै प्रजातन्त्र गुमिहाल्ने कुरामा म सहमत छैन । प्रजातन्त्रका लागि पटक पटक लडेको नेपाली कांग्रेस देशको मियो हो । कांग्रेस अहिले संख्यात्मक रुपमा खुम्चिएको होला । तर प्रजातन्त्रको लागि फेरि पनि संघर्ष गर्न तयार छ । कांग्रेस अस्तित्वमा रहेसम्म प्रजातन्त्रमाथि प्रहार गर्नेहरु हच्किने अवस्था छ । त्यसैले अहिलेको हौवा चाहिं केवल चियाको कपमा उठेको तुफान मात्रै हो ।