प्रजातन्त्र जोगाउन नयाँ पुस्ता

सम्पादकीय

२९ साउन, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेस देशको सबैभन्दा जेठो राजनीतिक शक्ति हो । मुलुकमा भएका तीनवटा ठूला क्रान्तिको नेतृत्व यही शक्तिले गरेको छ । राणा, पञ्चायत र शाही शासनविरुद्ध नेपाली कांग्रेसले नै निर्णायक आन्दोलन ग¥यो । रमाइलो त के छ भने तीनवटै आन्दोलनको नेतृत्व स्थापनाकालकै नेताहरुले गरे । २००७ सालको जनक्रान्तिको लिडर बीपी कोइराला, सुवर्णशमशेर राणा, कृष्णप्रसाद भट्टराई, गणेशमान सिंहलगायतले गरेका थिए ।

२०१७ सालमा राजा महेन्द्रले प्रजातन्त्रको घाँटी निमोठेर ल्याएको एकतन्त्रीय पञ्चायती शासन व्यवस्था ढाल्न बीपीकै नेतृत्वमा लामो संघर्ष भयो । यसैक्रममा २०४६ मा भएको जनआन्दोलनको नेतृत्व पनि कांग्रेसकै लौह पुरुष गणेशमानले गरेका थिए । उनी पनि पहिलो पुस्ताकै नेता थिए । त्यसपछि २०५८ मा राजा ज्ञानेन्द्रले प्रजातन्त्रको हुर्मत लिए । त्यसविरुद्ध बिद्रोही माओवादीसहितको सात संसदवादी दलले गरेको दोस्रो जनआन्दोलनको नेतृत्व नेपाली कांग्रेसकै सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाले गरेका थिए ।

८४ वर्षको उमेरमा सडकमा प्रहरीको लाठी खाएर लोकतन्त्र पुर्नवहाली गराउने आन्दोलनको नेतृत्व गर्ने कोइराला पनि पहिलो पुस्ताकै नेता थिए । तेस्रोपटक भएको जनक्रान्तिका नायक कोइरालाले त्यतिखेर भन्ने गर्थे – अब प्रजातन्त्रका लागि नयाँ पुस्ताले अर्काे आन्दोलन गर्न नपरोस् । हुनपनि प्रजातन्त्र प्राप्तिका लागि भएका सबै आन्दोलनको अगुवाई नेपाली कांग्रेसकै पहिलो पुस्ताका नेताले गरेका हुन् । त्यसैको बलमा अहिलेको पुस्ताले समेत लोकतन्त्रको स्वाद चाखिरहेको छ ।

दुर्भाग्य ! अहिले त्यही पार्टीको अगुवाई गर्ने नेता लोकतन्त्रको खिल्ली उडाउने प्रमुख पात्र बनेका छन् । नेपाली कांग्रेस चौधौं महाधिवेशनको संघारमा छ । महाधिवेशन प्रक्रिया शुरु भईसकेको छ । जसको अर्थ हो, अब आचारसंहितासमेत लागू भएको छ । तर पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवा भने महाधिवेशन नै प्रभावित हुनेगरी भटाभट विभाग र पदाधिकारी मनोनयन गर्दैछन्, त्यो पनि एकपक्षीय रुपमा ।

देउवाको यो कदमको पार्टीमा चर्काे आलोचना भएको छ । विगतका अभ्यास र प्रजातन्त्रको मूल्य मान्यताको सम्मान गर्न युवा नेताहरुले सभापतिलाई आग्रहपूर्ण चेतावनी दिएका छन् । तर देउवा भने आफ्नै शूरमा निस्फिक्री बहुलठ्ठी पारामा हिंडिरहेका छन् । पार्टीका वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेललगायत धेरै शीर्ष र वरिष्ठ नेताले समेत देउवालाई त्यसो नगर्न आग्रह गरे । तर देउवा भने मूर्खतापूर्ण अडानमा कायमै देखिए ।

लोकलाज समेत नढाकिने गरी देउवा निर्वस्त्र भएरै पार्टी कब्जा गर्ने अभियानमा योजनावद्ध ढंगले लागेको अवस्था छ । यसले प्रजातन्त्र र नेपाली कांग्रेसको परम्परागत नाता साइनो नै पुर्नपरिभाषित गर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ । देउवाको कार्यकालमा प्रजातन्त्र दरबारमा बुझाउने काम भएको आरोप अझै ताजै छ । लोकतन्त्र र कांग्रेस पर्यायवाची हुन् भनी विगतमा नेताहरुले स्थापना गरेको नजिर देउवाले टुकुचामा बगाईदिएका छन् । त्यसैले आगामी महाधिवेशनमा फेरि आन्तरिक लोकतन्त्र रक्षार्थ आम कांग्रेस एकजुट हुनुपर्ने बाध्यात्मक अवस्था सिर्जना भएको छ ।

लोकतन्त्रको परिभाषा नै बदल्ने गरी हुन थालेका निर्लज्ज तौरतरिकालाई अब कांग्रेस नेता कार्यकर्ताले स्वीकार्ने की चुनौती दिने भन्ने मूल कुरा हो । देउवालाई चुनौती दिने हैसियत युवा पुस्तामा देखिन्छ । साम, दाम, दण्ड, भेद नीति अपनाएर भएपनि दोस्रो कार्यकालका लागि सभापति चुनिन देउवा अभिशप्त छन् । त्यसैका लागि उनले यस्ता गैरप्रजातान्त्रिक प्रणाली अपनाएका हुन् ।

देउवा दोस्रो कार्यकालका लागि यदि चुनिए भने नेपाली कांग्रेस भाई नेकपामा रुपान्तरण हुने धेरैको ठम्याई छ । त्यसैले युवा पुस्ताबीचको एकता र सहकार्य अझै मजबूत हुनु आवश्यक छ । अहिले चुनौती दिने युवा पुस्ताका नेताहरुको सक्रियता आगामी दिनमा अझै सशक्त र प्रभावशाली बन्नु आवश्यक छ । त्यसले मात्रै पुराना पुस्ताका नेताहरुले लडेर ल्याएको प्रजातन्त्र बलियो हुनसक्छ । नत्र फेरि अर्काे पुस्तासमेत प्रजातन्त्रका लागि बलिदानी दिन तयार हुनुपर्ने अवस्था छ ।