कसरी जोगिएला त नेकपाको एकता ?

समाचार विश्लेषण

५ भदौ, काठमाडौं । धेरैलाई लागेको छ, अब सत्ताधारी नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीभित्रको अन्तद्र्वन्द्व भागवण्डामा मिल्ने भयो । अझ नेकपाका कार्यकर्ता तहमा त यो खाले सन्देश प्रवाहित भईसकेको छ । किनभने विवादको हल खोज्न शीर्ष नेताहरुको सहमतिमा ६ सदस्यीय कार्यदल बनेको छ ।

तर जानकारहरु भन्छन्– अब नेकपा फुटबाट जोगिन सक्ने अवस्थाबाट उछिट्टिइसक्यो । अर्थात, नेताहरुबीचको अविश्वास यो हदसम्म पुगेको छ कि कुनैपनि मुद्धामा एकले अर्कालाई मान्ने अवस्था छैन । मतलब अब पार्टी एकताको कुरा गर्नु भनेको केवल सोझासाझा कार्यकर्तालाई थामथुम पार्नु मात्र हो । कम्युनिष्टको चरित्र भनेको मन नमिलेपछि चोइटिनु नै परेपनि नेताको हैसियतमा रहनु हो । इतिहास हेरौं, हरेक पटकको विवादले बाम आन्दोलन विभाजित भएको छ । साथै, असहमत पक्षले नयाँ पार्टी बनाएर अलगथलग गरेको पाइन्छ । त्यसैले नेकपा पनि यो अपवादबाट मुक्त हुन सक्दैन । त्यही स्कूलिङबाट आएकाहरु नै नेकपाभित्र रहेका छन् ।

प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका पार्टी अध्यक्ष केपी ओली अहिले सबैभन्दा शक्तिशाली छन् । कारण उनीसँग दुवै संयन्त्रको लगाम छ । अर्थात पार्टी अध्यक्ष र प्रधानमन्त्री पनि । त्यसैले उनलाई कारवाही गर्ने हैसियत बहुमतै रहेपनि अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र नेता माधवकुमार नेपालसँग छैन । यद्यपि ओलीलाई बर्खास्त गर्न उनीहरुले भगिरथ प्रयास गरिरहे । तर केही सीप लागेन । कतै पार्टी नै पो फुटाइदेलान् कि भन्ने पिरलोले नेताहरुलाई चिन्तित बनाएको भनिन्छ । तर इतिहासमै नभएको काम उनीहरुले गर्न खोज्नु आफैंमा मूर्खता मात्र हो । जतिसुकै जोगाउन खोजेपनि नेकपा भन्ने पार्टी ढिलोचाँडो विभाजित हुने अवश्यम्भावी छ ।

फुटेको हाँडी लिपपोत गरेर देखाउनका लागि जोडिएला, तर त्यसमा मकै भुट्ने ताकत चाहिं हुँदैन । त्यसैले ओलीको अत्याचार जति नै सहेपनि एकता जोगिनेवाला छैन । प्रचण्ड र नेपालले कुनैपनि क्षण विभाजनको कटु सत्य स्वीकार्नै पर्छ ।ओली इतर पक्षले तत्काल विभाजनबाट जोगियोस् भन्नका लागि मात्र ओलीको अतिवादी सोच र शैली स्वीकारेको भए बेग्लै कुरा, नत्र अब नेकपा विभाजनबाट जोगिने कुनै कारण र औचित्य छैन ।

मन र स्वार्थ फाटेपछि जवर्जस्ती एकैथलोमा बस्न खोज्नु भनेको भयानक अनिष्ट निम्त्याउनु हो भन्ने हेक्का ओली पक्षलाई राम्रो थाहा छ । त्यसैले उनले बेलैमा आफ्नो गन्तब्य देखाइसकेका छन् । अरुले बुझेको बुझ पचाउनु बेग्लै हो । ओलीले नेकपा (एमाले) भन्ने पार्टी निर्वाचन आयोगमा दर्ता गराइसकेका छन् । साथै, पार्टीको चुनाव चिन्ह पनि डाँडामाथिको सूर्य रोजीसकेका छन् । यो कागताली मात्र होइन, ग्राण्ड डिजाइन अन्तर्गतको रणनीति हो । नेकपाका नेताहरुलाई यसबारे राम्रो हेक्का छ, तर उनीहरु किन हो नक्कली एकतामै रमाउन खोजेका छन् ।

सायद नेताहरुलाई लागेको होला– अहिले प्राप्त दुईतिहाईका मत फेरि नआउला, यति नै बेला सबैजना पालैपालो प्रधानमन्त्री भइहाल्नुपर्छ । तर ओली रहुञ्जेल अरु नेताले त्यो नचिताए हुन्छ । त्यसको कास्टिङ त पटकपटक देखाइसकेको छ, अब केवल पूरा सिन देखाउन मात्र बाँकी हो । यति चाहिं पक्का के हो भने ओलीलाई पनि अब अर्काे पटक यही सुविधामा सत्ता प्राप्त नहुने थाहा छ । त्यसैले पाँच वर्ष उनी प्रधानमन्त्री कसैलाई सुम्पनेवाला छैनन् । त्यसैले उनी भन्ने गर्छन्– म कक्षा दोह¥याउनेवाला छैन । किनभने कक्षा दोहो¥याउने अवसर अब नेपाली जनताले उनको पार्टीलाई दिने छैनन् ।

नेपाली जनताले बाम गठबन्धनलाई पत्याइ दिए गएको आमचुनावमा । त्यसको कारण थियो– ओलीको राष्ट्रवादी छवि र लामो राजनीतिक अस्थिरताबाट उम्कने जनचाहना । त्यसैको संयोजनमा बाम गठबन्धनलाई अभूतपूर्व सफलता पनि प्राप्त भयो । तर बाम नेताहरु त जनताको सेवा गर्नेभन्दा शासन गर्ने सोचबाट वशीभूत थिए । त्यसैले जनचाहनालाई पूर्णत बेवास्ता गरे । ओलीलाई मात्र होइन, यो अपत्यारिलो सफलताले अरु नेतालाई समेत आश्चार्यचकित बनायो । त्यसैले सबैले यही कार्यकालमा आफ्नो चाहना र इच्छा पूर्ति गर्ने सोच बनाए । तर ओली त्यसमा बाधक भए । सबै एकलौटी गर्ने उनको कार्यशैली देखियो । अनि शुरु भएको हो अर्काे अस्थिरता । सबैलाई सत्ता चाहिएको छ । दुई वर्ष कार्यकारी प्रमुख भइसकेका ओलीलाई स्टेपडाउन गराएर आफू सत्ताको भ¥याङ चढ्ने रहर प्रचण्डलाई त छँदैथियो, अर्का नेता माधवलाई पनि त्यही हुटहुटी जाग्यो । अनि ओलीविरुद्धको मोर्चाबन्दी शुरु भएको हो ।

तर परिस्थितिलाई अनुकुल बनाउनसक्ने बेजोड क्षमता ओलीमा विद्यमान देखियो । उनले अरुलाई कसरी विभाजन गर्नुपर्छ र राज गर्ने भन्ने विलक्षण क्षमता प्रदर्शन गरे । कहिले प्रचण्डलाई साथ लिए त कहिले माधवलाई । पछिल्लो प्रकरणमा माधव धेरै टाढिएपछि उनले बामदेव गौतमलाई फेरि बेबकुफ बनाए । पटकपटक ओलीबाट धोका पाएका गौतमले फेरि पनि ओलीलाई नै साथ दिएका छन् । तर यसको पनि कारण छ । ओलीलाई हटाउन आफूसमेतको जोडबल भुत्ते साबित भएपछि उनी फेरि ओलीकै शरणमा परेका छन् । प्रचण्ड र नेपाललाई साथ दिँदा भएको शाख पनि गुम्ने भविष्य पनि डुब्ने उनले अनुमान गरे । त्यसैले ओली फेरि बलियो भएका छन् ।

ओलीसँग सिंगौरी खेलेर प्राप्तिशून्य हुने निश्कर्षमा गौतम मात्रै पुगेनन्, प्रचण्डको बुझाई पनि त्यस्तै रह्यो । कुनैबेला राजालाई समेत च्यालेञ्ज गर्ने विद्रोही माओवादीका सुप्रिमोसमेत ओलीको चण्डाल चातुर्यबाट बशीभूत भएका छन् । वाध्यताबश उनी हटाउने भन्दा सग्लो नेकपा भित्रै शक्ति बाँडफाँटमा आफ्नो कल्याण देख्न थालेका छन् । त्यसैको परिणाम हो, ६ सदस्यीय कार्यदल । उक्त कार्यदलले भोलि शनिवार दिने प्रतिवेदनमा ओलीलाई पद त्याग गर्न कुनै शर्त राखिने छैन । केवल सबैले मिलेर भागशान्ति गर्ने नै प्रतिवेदन आउने छ ।

तर ओलीले फेरि पनि सत्ता साझेदारी गर्नेमा भने विश्वास गर्ने आधार देखिंदैन । किनभने कार्यदल बनाइसकेपछि पनि उनले सरकारी नियुक्तिलाई निरन्तरता नै दिए । यद्यपि असन्तुष्ट नेताहरुले खारेज गर्न दवाव दिएका छन् । तर ओलीले त्यो टेर्नेबाला छैनन् । एकातिर कार्यदल बनाएर छलफल गर्ने अर्कातिर भटाभट नियुक्ति गरिरहने ओलीको शैली र चरित्रले फेरि पनि के भन्छ भने– नेकपालाई विभाजनबाट अब कसैले रोक्न सक्दैन ।