नेकपामा अस्थायी युद्धविराम

समाचार टिप्पणी

७ भदौ, काठमाडौं । देशको सबैभन्दा ठूलो पार्टीको हैसियत प्राप्त नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) तत्काललाई फुटको अवस्थाबाट मुक्त देखिएको छ । यसको आधार चाहिं सत्तामा बाँडफाँड नै बनेको छ । लामो समयदेखि यही विषयमा मतान्तर रहँदा पार्टी नै फुटको डिलमा पुगिसकेको थियो । तर प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली अहिलेलाई सत्ता साझेदारीबाटै अगाडि बढ्ने निक्यौलमा पुगेका छन् । त्यसैले नेकपाका असन्तुष्ट भनिएका नेताहरुको नाक जोगिएको छ ।

पार्टीका अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र नेता माधवकुमार नेपालले विधि, पद्धति र विधानको जतिसुकै डंङ्का पिटेपनि अन्ततः सत्ता साझेदारीमै विवाद किनारा लागेको देखियो । हिजाेमात्र नेतात्रयका प्रतिनिधि सम्मिलित कार्यदलले विधि,पद्धति वा विधिविधान भन्दा सत्ताको भागबण्डामा नै सहमतिको खाका तयार गरे । अब ओली प्रतिनिधिसभाको बाँकी कार्यकालका लागि प्रधानमन्त्रीमा रहने र अर्का अध्यक्ष प्रचण्ड आगामी महाधिवेशनसम्म कार्यकारी अध्यक्षको भूमिकामा रहनेछन् । यो प्रस्ताव त ओलीले चार महिना अगाडि नै राखेका थिए । अहिले ओलीकै प्रस्तावमा सहमति जनाउने प्रचण्ड र नेपालको विधिपद्धतिमा धमिरा लागेको हो त ?

कम्युनिष्ट स्वभावैले शव्दको खेती गर्ने जात हो । बोली एउटा व्यवहार उल्टो । इतिहास पल्टाएर हेरौं , विश्वकै कम्युनिष्ट चरित्र एकैखाले पाइन्छ । साथै, कम्युनिष्टको अभिष्ट भनेकै सत्ता प्राप्ति मात्रै हो । जतिसुकै क्रान्तिकारी नारा उराले पनि व्यवहार भने पुँजीवादी सिद्धान्तलाईसमेत कुरीकुरी लाग्ने गर्छन् कम्युनिष्टहरु । यही अभिष्ट पूरा गर्न तत्कालिन नेकपा एमाले र माओवादी केन्द्रबीच एकता भएको थियो । आलोपालो प्रधानमन्त्री हुने शर्तनामा ओली र प्रचण्डबीच भएको थियो, त्यो पनि लिखितम् । तर सत्तामा पुगेपछि ओलीमा सत्तालिप्सा जाग्यो । उनलाई अहिलेजस्तो ल्याण्डस्लाइड भिक्ट्री पाउन नेपाली कम्युनिष्टलाई मुश्किल हुने लाग्यो । त्यसैले उनले पूर्वसहमति विपरित प्रचण्डलाई माछो–माछो भ्यागुतो बनाए ।

सत्ताकै लागि भएको एकता अब अर्थहिन थियो । तर प्रचण्ड ओलीका अगाडि निरिह थिए । त्यसैले मौकाको ताकमा थिए । समय आयो ओलीविरुद्ध पूर्व एमालेकै ठूलो हिस्सा विरोधमा । त्यसको भरपूर फाइदा लिने चेष्टा प्रचण्डले गरे । तर पिंध नभएको लोटा जस्तो माधव नेपाल ओलीका अगाडि लल्याक लुलुक गले । त्यसपछि भने प्रचण्डले ओलीसँगै मिलेरै भएपनि सत्तामा पकड कायम राख्ने रणनीति बनाए । त्यसैको प्रतिफल हो हिजो दुई अध्यक्षलाई बुझाइएको कार्यदलको प्रतिवेदन ।
अब ओलीको सत्ता अकण्टक हुने भयो । अर्थात प्रतिनिधिसभाको अर्काे निर्वाचनसम्म ओली प्रधानमन्त्री कायमै रहने भए । त्यसबापत प्रचण्डले पार्टीको कार्यकारी अध्यक्षको हैसियत पाउने सहमति जुटेको छ । यति मात्र होइन मन्त्रिमण्डलमा पनि पुनर्गठन गर्न सहमति जुटेको छ । अबको मन्त्रिपरिषदमा कार्यदलकै केही सदस्यले स्थान पाउने भएका छन् । भीम रावल, सुरेन्द्र पाण्डेदेखि जनार्दन शर्मा र पम्फा भूषालसम्मले अबको पुनर्गठनमा आफूलाई सुरक्षित बनाएका छन् ।

नेता नेपाललगायत केही शीर्ष नेताको लाज ढाक्न कार्यदलको प्रतिवेदन तयार गरिएको बुझ्न कठिन छैन । अब केही मुख्य मन्त्री र संवैधानिक निकायका पदाधिकारीमा फेरबदल र भागबण्डा गरेपछि तत्कालका लागि विवाद समाधान हुनेछ । ओलीले एकलौटी गरेपछि सत्तामा पहुँच र प्रभाव जमाउन प्रचण्ड र नेपालबीच गठबन्धन बनेको थियो । तर ओलीका सामु निरिह बन्नु परेपछि भने अन्तमा चिसै पानीले नुहाउने निश्कर्षमा उनीहरु पुगेको बुझ्न सकिन्छ । इतिहासमै पहिलो पटक झण्डै दुई तिहाई समर्थन प्राप्त कम्युनिष्ट सरकार चानचुने उपलव्धि होइन । यो सफलताको जड चाहिं नेपाली कांग्रेसका शीर्ष नेताहरुप्रतिको जनविरोध थियो । कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाका कृयाकलापले सिंगो पार्टी बद्नाम भयो । त्यसको असर चुनावमा परेको हो । तर कम्युनिष्ट आफैं सत्ताका लागि जुटेकाले दुई वर्ष नपुग्दै धाँजा फाटेको छ ।

पहिलो त दुई कम्युनिष्ट पार्टी सत्ताका लागि मिलेपनि उनीहरुको सिद्धान्त र विचार नै अलग थिए । जनयुद्धबाट सोझै सत्तामा आइपुगेको माओवादी र पञ्चायत बहुदललगायत राजाको शासनमा समेत राष्ट्रिय पञ्चायत र सत्तामा पुगेको एमालेबीच धेरै अन्तर थिए । त्यो अन्तर पार्टी एकताबाट सोझै एकाकार हुने अवस्थै थिएन । माओवादीका सुप्रिमो प्रचण्ड आफूलाई राजनीतिका चतुर खेलाडी मान्थे । तर उनी ओलीका सामु गरुडका अगाडि सर्प जस्तै देखिए । त्यसैले यो अन्तर्विरोध स्वभाविक थियो । तर यहाँ पनि प्रचण्ड जिल्लिएका छन् ।

ओलीको खड्गो फेरि टरेको धेरैको बुझाई छ । तर अहिले भएको सहमति अस्थायी युद्धविराम जस्तै हो । तीनै पक्षले केही नलागेपछि मात्रै गरेको सहमति हो । त्यसैले अहिलेपनि राजनीतिक अविश्वास उस्तै छ । कहाँ कुन विन्दूमा विष्फोट हुन्छ भन्न सकिन्न । अहिले चाहिं प्रचण्ड र नेपाल नै कमजोर बनेकाले यो सहमति बनेको हो । त्यसैले भुसको आगोले कुनबेला कस्तो रुप धारण गर्ने हो भन्न सकिन्न ।