नेकपा र कांग्रेसमा महाधिवेशनको रन्को

७ भदौ, काठमाडौं । कोरोना कहर अलि शिथिल भयो भने देशका दुई प्रमुख राजनीतिक दलहरु नेकपा र नेपाली कांग्रेस यही वर्षको अन्त्यतिर महाधिवेशन गर्ने तयारीमा छन् । अनौठो संयोग त के देखिएको छ भने दुईटै राजनीतिक शक्तिमा त्रिपक्षीय भिडन्तको सम्भावना प्रवल छ ।

सत्तारुढ नेकपाभित्र हिजै मात्र अस्थायी रुपमा गरिएको सहमतिको निचोड भनेकै प्रधानमन्त्रीमा ओली पाँच वर्ष टिक्ने र चैतमा एकता महाधिवेशन गर्ने भन्ने रहेको छ । त्यतिञ्जेल चाहिं पार्टीको कार्यकारी अधिकार अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई दिने भन्ने सहमति भएको छ । तर चैतमा हुने भनिएको महाधिवेशनमा ओलीले कक्षा नदोह¥याउने अर्थात अध्यक्षको उम्मेदवार नहुने उद्घोष गरेका छन् ।

तर ओली अध्यक्ष पदबाट बाहिरिने वित्तिकै प्रतिनिधिसभाको बाँकी अवधि उनलाई प्रधानमन्त्रीमा टिकाउने जिम्मा नयाँ अध्यक्षले लिने सम्भावना भने कमै छ । त्यसैले ओली आगामी महाधिवेशनमा पनि अध्यक्ष पदका उम्मेदवार हुने कतिपय नेताको बुझाई छ । ओली निकट एक नेताले नेपालबहस डटकमसँग नाम नखुलाउने शर्तमा भने– आगामी महाधिवेशनमा ओली फेरि पनि उम्मेदवार बन्नु हुनेछ । किनभने ओलीलाई विस्थापित गरेर पार्टीमा हालीमुहाली गर्न चाहनेहरुको निकै ठूलो डिजाइन छ । त्यसलाई चिर्न पनि ओली एक कार्यकालका लागि पार्टी अध्यक्षमा रहनु हुनेछ ।

ती नेताका अनुसार, दोस्रोपटक मृगौला प्रत्यारोपण गरेपछि ओलीको स्वास्थ्यसमेत तन्दूरुस्त भएको छ । त्यसैले उहाँको दौडधूप अझै बढ्ने छ । एउटा कार्यकालका लागि ओली अध्यक्ष रहनु हुनेछ । तर ओली भने कक्षा नदोह¥याउने भन्दै हुनुहुन्छ नि त भन्दा उने जवाफ दिए– अहिलेको विवाद अन्त्य गर्न मात्र रणनीतिक रुपमा त्यस्तो भनिएको मात्र हो । चैतसम्म पुग्दा बाग्मतीमा धेरै पानी बगिसक्ने उनको अनुमान छ । त्यतिञ्जेल त कार्यकर्ता तहबाटै ओलीको उम्मेदवारी आवश्यक रहेको आवाज बुलन्द हुनेछ । कार्यकर्ताको चाहनाको सम्मान गर्न भएपनि ओलीले एकपटकका लागि पार्टी नेतृत्व गर्नै पर्छ – उनी भन्छन् ।

नेकपाको विधानमा दुई कार्यकालसम्म पार्टी अध्यक्ष बन्न मिल्ने छ । तर ओली भने एक कार्यकालका लागि मात्र अध्यक्ष भएका छन् । त्यो पनि नेकपा एमालेका तर्फबाट । त्यसैले एकता महाधिवेशनमा उनलाई दोस्रो कार्यकालका लागि उम्मेदवार बन्न विधानले रोक्दैन । ओली भने अहिले त्यस्तो कुनै सम्भावना नरहेको निकटहरुलाई भन्दै आएका छन् । अहिलेलाई कक्षा नदोह¥याउनेमा ओली दृढ भएको नेकपाभित्र ओलीका निकट नेता सुभाषचन्द्र नेम्बाङले आफू निकटहरुसँग भन्ने गरेका छन् ।

बाहिर त्यही सन्देश प्रवाहित गर्न ओलीले एकता महाधिवेशनमा प्रचण्डलाई एकल अध्यक्ष बनाउन सघाउने बचन दिएका छन् । प्रचण्ड भने ओलीको बचनप्रति त्यति विश्वास गर्ने अवस्थामा देखिएका छैनन् । किनभने ओलीले पटक पटक धोका दिएको उनले बिर्सिएका छैनन् । खुमलटार निकट स्रोत भन्छ– ओलीसँग अध्यक्ष कम्रेड त्यति धेरै आशावादी हुनुहुन्न । किनभने विगत त्यति गतिलो छैन ।

त्यसैले ओलीको विरोधी खेमासँग प्रचण्डको हिमचिम बढेको छ । माधव नेपालसँगको सहयात्राबाट मात्र आफू सुरक्षित हुने प्रचण्डको विश्वास छ । साथै, परिस्थिति अनुकुल भयो भने आफू पार्टीको एकल अध्यक्ष बन्न नेता नेपालसँगकै निकटता सहयोगी हुने उनको बुझाई छ । प्रचण्ड निकट नेता भन्छन्– एकता महाधिवेशनमा ओली उम्मेदवार नबन्ने अवस्थामा उनको सहयोग प्रचण्डलाई हुनेछ । किनभने ओलीले माधव नेपाललाई कुनै हालतमा पनि सहयोग गर्नेवाला छैनन् । त्यसैगरी ओली आफैं उम्मेदवार हुँदासमेत माधव नेपालले उनलाई स्वीकार्दैनन्, त्यतिबेला या त प्रचण्डलाई समर्थन गर्लान् या त्रिपक्षीय भिडन्त हुने हो ।

प्रचण्ड निकट ती नेताले भने – यदि त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा भयो भने हामीले नै विजय प्राप्त गर्ने हो । यसरी प्रचण्डले दुवै हातमा लड्डु पाउने गरी रणनीति बनाउन खोजेको देखिन्छ । तर नेकपाभित्रको समीकरण कतिखेर कस्तो बन्ने हो भनेर कसैले अनुमान लगाउन भने मुश्किल छ ।

अर्कातिर प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेस पनि फागुनमा चौधौं महाधिवेशन गरी छाड्ने तयारीमा जुटेको छ । तर कोरोना महामारीले गर्दा केही समय पछाडि धकेलिने सम्भावना पनि रहेको जानकारहरु बताउँछन् । ढिला नै हुँदा पनि भदौ कटाउन मिल्दैन । त्यसैले जेठसम्ममा त जसरी पनि महाधिवेशन हुने नै देखिन्छ । यो पार्टीमा पनि पार्टी सभापतिका आकाँक्षी तीन पक्षबाटै पर्ने देखिएको छ ।

संस्थापन पक्षबाट सभापति शेरबहादुर देउवा फेरि दोहोरिने पक्षमा छन् । उनी आफ्नो पक्षबाट एकल उम्मेदवार रहने अनुमान गरिएको थियो । तर उनकै विश्वासपात्र उपसभापति बिमलेन्द्र निधिपनि सभापतिको प्रतिस्पर्धामा देखापरेका छन् ।तर उनले आफूलाई सर्वसम्मत बनाउन पहल गरिदिन देउवालगायत सबै नेताहरुलाई आग्रह गरेका छन् । परिस्थिति हेर्दा लाग्दैन कांग्रेसमा सर्वसम्मत उम्मेदवार आउला भनेर । त्यसैले निधिको उम्मेदवारीको चर्चा जति नै चलेपनि अन्ततः देउवालाई समर्थन गर्ने नै उनको जोडबल रहने छ । त्यसबापत उनी उपसभापति र पार्टी सत्तामा गए उपप्रधानमन्त्री पद सुरक्षित राख्न चाहन्छन् ।

अर्काे पक्ष संस्थापन इतर जो वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलको छहारीमा देखिएको छ, उसले पनि उम्मेदवारी दिने निश्चितै छ । पौडेल आफैं सभापतिको बलियो उम्मेदवार हुन् । उनको पक्षमा रहेका धेरैले सभापतिमा दाबेदारी प्रस्तुत गरिसकेका छन् ।
महामन्त्री डा. शशांक कोइरालादेखि डा. शेखर कोइरालाले पनि लामै समयदेखि सभापतिको उमेदवारका रुपमा आफूलाई उभ्याइसकेका छन् । सर्वमान्य नेता गणेशमान सिंह सुपुत्र प्रकाशमान सिंह पनि यही पक्षका बलिया उम्मेदवार हुन् । उनी पनि सभापतिमा लड्ने पक्षमा खुलिसकेका छन् ।

यतिले मात्रै पुग्दैन पौडेल पक्षबाटै अर्जुननरसिंह केसी, डा. रामशरण महत र डा. मिनेन्द्र रिजालले समेत दावेदारी पेश गरेका छन् । यद्यपि यी तीनै जना चर्चामा आउनका लागि मात्रै मिडियासमक्ष पासो फाल्नेमा पर्छन् । तर पौडेल छहारीको टिमबाट कुनै न कुनै पदमा सुरक्षित रहन चाहिं उनीहरु चाहन्छन् । मुख्य रुपमा भने पौडेल, कोइराला दाजुभाई र प्रकाशमानबीच सहमति बनाउने प्रयास भइरहेको छ । देउवालाई परास्त गर्न यो पक्षबाट एकल उम्मेदवार बन्नै पर्ने दवावमा पौडेल पक्षीय नेताहरु रहेका छन् ।

उता, अर्काे समूहको नेतृत्व गर्दै आएका पूर्व महामन्त्री कृष्णप्रसाद सिटौलाले पनि सभापतिमा चासो देखाएका छन् । गत तेह्रौं महाधिवेशनमा तेस्रो धारका रुपमा उदाएका सिटौला आफैं जित्न नसकेपनि अरुलाई जिताउन सहयोग गर्न भने सक्ने पोजिशनमा छन् । त्यसैले उनीपनि सकेसम्म बार्गेनिङ गर्ने दाउमा देखिएका छन् । आफैं सभापतिको उम्मेदवार नभने पनि उनी पक्षीय गगन थापालाई भने मैदानमा उतारेका छन् । थापाले युवा जमातको नाममा आफू उम्मेदवार हुनसक्ने बताएका छन् । तर उनको भित्री चाहना भने महामन्त्री नै हो ।

सिटौलाको चाहना भनेको पौडेल बाहेक जोसुकै उम्मेदवार बने देउवाको विपक्षमा उभिने हो । यसका लागि गगन र प्रदीप पौडेलले सिटौलालाई दवाव दिइरहेका छन् । उनले औपचारिक रुपमा बाहिर नबोलेपनि भित्रभित्रै डा. शेखर वा डा. शशांक साझा उम्मेदवार भएमात्र सघाउने बताएका छन् । पौडेलका लागि आफू सहमत नहुने पनि उनले प्रष्ट पारेका छन् ।
त्यसैले प्रमुख प्रतिपक्षमा पनि त्रिपक्षीय भिडन्त नै हुने अवस्था छ ।