नातावाद र कृपावादमा अल्झिएको राष्ट्रिय पुरस्कार र सम्मान

राज्यद्धारा सम्मानित हुन पाउनु वा राज्यद्धारा आफ्ना नागरिकहरुलाई सम्मान गर्न पाउनु आफैमा गर्वको कुरा हो । समाज परिवर्तनको महान अभियानमा सम्पूर्ण नागरिकहरुको प्रत्यक्ष वा परोक्ष रुपमा उत्तिकै सहभागिता रहेको हुन्छ । देश विकासको महान अभियानमा व्यक्ति, समाज लगायत सम्पूर्ण राष्ट्रसेवक सरकारी तथा गैरसरकारी निकायको अथक परिश्रम र लगानी रहेको हुन्छ ।

व्यक्ति जन्मेदेखि मृत्यू पर्यन्त आफ्नाे परिवार, समाज र सिंगो राष्ट्रकै उन्नति र प्रगतिका लागि क्रियाशिल रहेको हुन्छ । सानो कोणबाट होस् या ठूलो परिणाममा होस् आम नागरिकको राष्ट्रप्रतिको निस्वार्थ लगानीलाई कम आंकलन पनि गर्न सकिदैन् । यस अर्थमा कुनैपनि देशको सरकार सफल या असफल हुनमा त्यस देशका नागरिकहरुको सक्रियता सँगसँगै सरकारी निकायको प्रभावकारी कार्यसम्पादन, कार्यशैली, राजनीतिक इमान्दारिता र स्पष्ट रुपमा देखिने गरि पारदर्शी व्यवहार हुनु आवश्यक देखिन्छ । जनताले सरकारप्रति त्यसबेला मात्रै पूर्णविश्वास र समर्थन गर्छन् जुनबेला सरकारको राजनीतिक र प्रशासनिक व्यवहार नागरिकलाई सही र विश्वास गर्न योग्य लाग्ने गर्दछन् । यसकारण जुनसुकै दल या समूहको सरकार बनेको भएपनि त्यसमा आम नागरिकको पूर्णविश्वास जोडिएको हुनुपर्दछ ।

सरकारकाप्रति नागरिक समर्थन देखिनु भनेको सरकारका कार्यशैलीहरु सही दिशामा अगाडि बढीरहेका रहेछन् भनेर बुझ्ने कडी हो भने सरकारप्रति नागरिकको आक्रोश व्यक्त हुनु भनेको सरकारका काम कार्यवाहीहरु जनताका नजरमा गलत छन् या सही बाटोमा छैनन् भनेर बुझ् सकिन्छ । देशले अहिले बिभिन्न प्रकारका प्रकोपहरुको सामना गरिरहेको छ । कहिले बाढीपहिरोको प्रकोपको सामना गर्नुपरेको छ भने कहिले प्राकृतिक विपत्तिको । कहिले महामारी रोगहरुको त कहिले गरिबी र भोकमरीको । जनताका समस्याहरु चाँङ माथि चाँङ खात लागिरहेका छन् । मुलुक लामो समयको बन्दाबन्दीले कक्रिएको छ । आर्थिक गतिविधिहरु शुन्य झै अवस्थामा आईपुगेका छन् । नागरिकमा रोगको महामारीको डर हराउनुको सट्टा झन झन बढदै गैरहेको अवस्था छ ।

यस्तो अवस्थामा सरकारप्रति जनताको आशा र भरोशामा समेत कमी आउनु भनेको नागरिकको अन्तिम विकल्पको ढोका समेत बन्द हुनु हो । यस्तो बेलामा सरकार जिम्मेवार अभिभावकको अवस्थामा अगाडि बढनु आवश्यक छ । जनताले सरकार भएको अनुभूति गर्न पाउनु पर्छ ।सरकारले नागरिकलाई देशमा सरकार भएको अनुभूति दिलाउन सक्नुपर्छ । यस्तो अवस्थामा मात्र देशमा सुशासन र नागरिकका आँखामा सरकार रहेको आभास दिलाउन सकिन्छ ।

अनिकालमा बिउ जोगाउनु भन्ने नेपाली उखानलाई गहन अध्ययन गर्ने हो भनेपनि सरकारले यस्तो बिषम परिस्थितिमा अत्यन्तै मितव्ययी तरिकाले राज्य सञ्चालन गर्नुपर्ने हो । आवश्यक राज्य सञ्चालनका खर्चहरु धानेर आम नागरिकको जिउज्यानको सुरक्षामा राज्यले लगानी पर्ने हो । तर वर्तमान सरकारको कार्यशैली र रवाफ हेर्दा लाग्छ, यो सरकार र यो सरकारलाई चलाउने सारथीहरुले वर्तमानको अवस्थालाई आफ्न  राजनीतिक लगानीको अन्तिम असुलीको अवसरका रुपमा मात्रै लिएको देखिन्छ ।

राज्यदोहनको अतिरञ्जित श्रृङ्गख्ला घटने, बन्द हुने भन्दा पनि दिनानुदिन झनझन् बढदै गैरहेको देखिन्छ । नागरिकहरु सडकमा मागेर खाने अवस्थामा आईपुग्दा समेत सरकारलाई आफ्ना नागरिकप्रति कुनै चासो रहेको समेत आभास पाईदैन । यसले पनि वर्तमान सरकार, सरकार सञ्चालन गर्ने राजनीतिक दल र तिनै दललाई नेतृत्व गर्ने राजनीतिक नेतृत्वप्रति नागरिकमा चरम बितृष्णा पैदा हुदै गैरहेको छ ।

राजनीतिक नेतृत्वमा देखिएको कुर्सीमोहले देशको सिंगो प्रजातान्त्रिक व्यवस्थामाथि नै ग्रहण लागेको अवस्था छ । जनताका समस्याहरु एकातिर नेताहरुको कुर्सीमोह अर्कोतिर हेर्दा लाग्छ वर्तमानको बडेमानको सरकार पनि केही व्यक्तिको कुर्सी व्यवस्थापनमै सिंगो समय खर्चिनु पर्ने अवस्थामा छ । झण्डै दुईतिहाई बहुमतको सरकारका सारथी प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली बिस्तारै निरीह प्रधानमन्त्रीका रुपमा दर्ज हुदैछन् ।

जनताद्धारा बहिस्कृत नेतृत्वहरुको कुर्सीमोह र तिनै पराजित नेताहरुको व्यवस्थापनमै रुमलिएको वर्तमान नेकपा जनताको नजरमा भने लज्जावति झार झैं बनेको छ । कुर्सीबिना एकछिन पनि बस्न नसक्ने नेताहरु पालेर नेकपाले कहिले देशलाई समाजवादको बाटोमा अगाडि बढाउने हो ? अहिले आम नागरिकहरुमा जताततै यही प्रश्नले सताईरहेको देखिन्छ ।

सरकारद्धारा देश र जनताका पक्षमा राम्रो काम गर्ने शैक्षिक, मनोरञ्जन, कलाकारिता, व्यवसायिक, औधोगिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, प्रशासनिक, बौद्धिक आदि विभिन्न क्षेत्रमा अतुलनिय योगदान पुर्याउने देशका होनहार गहनाहरुलाई सम्मान र पुरस्कृत गर्दै उनीहरुको आत्मसम्मान र कार्यदक्षतामा अभिबृद्धि गर्नु पक्कै पनि राम्रो कुरा हो । यसले वर्तमानमा काम गरिरहेका व्यक्तिहरुलाई थप हौसला हुनुका साथै भविष्यमा अझ बढी सक्रियताका साथ काम गर्ने वातावरण सुजना गर्दछ भने आउँदो पिढीलाई पनि इमान्दारिता र कर्तब्यनिष्ठ भएर काम गर्ने वातावरण तयार गर्दछ ।

तर जनताका समस्याहरुलाई एकातिर पन्छाएर आफ्ना झोलीका देवताहरुलाई मात्र एकपक्षीय तवरले पदक र सम्मानको भेल बगाईनुले नेकपा भन्ने राजनीतिक दललाई जनताका समस्याहरु भन्दा आफु पावरमा हुँदा आफ्ना आसेपासेहरुलाई चित्त बुझाउन र सरकारी ढुकुटी रित्याउनमै तल्लिन छ भन्ने कुरा देखाउँछ । यसले आम नागरिकहरुमा हौसला प्रदान गर्नुको सट्टा राष्ट्रिय ढुकुटी खर्चिएर गरिएको सम्मानकै गरिमा घटाईरहेको हुन्छ । यस्ता बिषयहरुमा निर्णय गर्दा सरकारले आफ्ना मान्छे भन्दा पनि पुरस्कारका लागि योग्य मान्छे छनोट गर्न सक्नुपर्दछ ।

अहिले सरकारद्धारा पुरस्कृत व्यक्तित्वहरु सबै खराब नै हुन भन्ने चाँहि किमार्थ होईन तर देश र जनताका लागि अहोरात्र खटने, जनताका नजरमा समेत सम्मान गर्न लायक धेरै व्यक्तिहरु राष्ट्रिय स्तरमा सम्मानित हुन सकेनन भन्ने कुरा हो । दुई बर्ष अघि मात्रै मानव सागरबाट खोजेर ल्याईएका, दलको झोला बोकेका, दलका झोलेहरुले समेत सम्मान ग्रहण गरिरहँदा आफ्नाे उर्वर उमेर तथा जीवनभरको निस्वार्थ लगानी र राष्ट्रप्रेमको भावनामा लागेको ठेसलाई कम नजर अन्दाज गर्न सकिदैन ।

नातावाद र कृपावादमा अल्झिएको राष्ट्रिय पुरस्कार र सम्मानलाई निष्पक्ष र पारदर्शी तवरले वितरण गर्नसके सिंगो देशको ईज्जत बढनुका साथै आम नागरिकले समेत स्वयं आफु पुरस्कृत भएको अनुभव गर्न पाउने थिए ।