ओली द्विविधामा

१८ मंसिर, काठमाडौं । हिजो बिहान प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका नेकपा अध्यक्ष केपी ओली दोधारमा थिए । किनभने दिउँसो १ बजे सचिवालय बैठक बस्दै थियो, त्यो पनि उनकै सरकारी निवासमा । बैठकमा जाउँ एक्लो पर्ने अवस्था, नजाउँ दुनियाँका अगाडि लोकतन्त्रवादी भन्न सकस । त्यसैले उनले निकटस्थहरुसँग सोधे – के गर्ने ?

धेरैले बैठकमा सहभागी हुँदा नै राम्रो होला भने । त्यसपछि ओलीले निकट सहयोगीसमेत रहेका पार्टी महासचिव विष्णु पौडेललाई भने– प्रचण्ड (पुष्पकमल दाहाल) लाई फोन गरेर एकघण्टा ढिलो बैठक गर्न अह्राए । प्रचण्डले पनि ओली आउने भनेपछि एक घण्टापछि नै बैठक गर्न सहमति जनाए । २ बजे सचिवालय सदस्यहरु बालुवाटार पुगिसकेका थिए । बैठक हलमा सबै आए, ईश्वर पोखरेल र महासचिव पौडेल भने सबैभन्दा ढिला पुगे ।

अनि प्रचण्डले सोधे– ओलीजी खै त ? महासचिव पौडेलले जवाफ फर्काए– आज नआउने भन्नुभयो । त्यसपछि बैठकमा हल्ला हुन थाल्यो । वरिष्ठ नेता झलनाथ खनाल सबैभन्दा चर्किएर कराए – हामीलाई यत्रोबेर कुराएर ओलीजी नआउने ? यो त हेपाहा नीति भयो । त्यसपछि वामदेव गौतम पनि कड्किए – ओलीजीमा अली बढ्तै दम्भ पलाएको छ । हाम्रो काम छैन र यहाँ कुरिरहने ? अर्का वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल पनि कुर्लिए – नआउने नै थियो भने किन अल्मल्याएको ?

सबैको स्वर चर्काे भएपछि प्रचण्डले थपे–पौडेलजी प्रधानमन्त्री किन नआउने ? त्यसपछि पौडेल र ईश्वरले प्रचण्डलाई बैठक कक्षको एउटा कुनामा लगे । केही बेर खासखुस भयो । अनि प्रचण्ड आफ्नो आशनमा आएर भने – ओलीजी नबस्ने बैठकमा के छलफल गर्ने ? एक दुई दिन समय पाए तयारीका साथ बैठकमा आउने सन्देश ओलीजीले पठाउनु भएको रहेछ, पर्खाैं न त । नत्र पार्टी फुटाएको भन्दै उहाँ उफ्रन पाउने अवस्था आयो । पर्सि २० गते शनिबार अर्काे बैठक गरौं, त्यसमा ओलीजी नआए बहुमतको आधारमा निर्णय गरौंला ।

यति भनेर बैठक समापन गरियो । तर २० गतेको बैठकमा ओली आउलान् वा नआए कसरी जाने भन्ने चिन्ता प्रचण्ड– नेपाल पक्षलाई पनि छ । ओलीले संक्रमणकालको आडमा बहुमतको निर्णय नमान्ने केटाकेटी तर्क गरेको भन्दै नेपाल पक्षले कडा प्रतिवाद गर्ने बताएको छ । तर ओलीलाई पार्टीबाट निस्काशन गर्ने वा प्रधानमन्त्रीबाट राजीनामा गर्न आदेश दिने अवस्थामा नेताहरु छैनन् ।

प्रधानमन्त्री ओली पनि अब निर्णायक रणनीति तयार गर्नमै व्यस्त छन् । हिजोको सचिवालय बैठकमा जाने मनस्थिति बनाएका ओली निकटस्थहरुसँगको छलफलपछि फेरि ब्याक भए । किनभने बहुमत सदस्यले प्रचण्डको प्रतिवेदन पास गरी स्थायी कमिटी र केन्द्रीय कमिटी बैठकमा लैजाने निर्णय गर्ने सुइँको उनले पाइसकेका थिए । त्यसैले बैठकमा नजाँदा नै आफू सुरक्षित रहने उनको बुझाई रह्यो ।

अब केही दिनमा उनी प्रचण्डसँग निकट सम्बन्ध बनाएर जाने रणनीति बनाउँदैछन् । ओलीका निकटवर्तीहरुले प्रचण्डलाई फकाएर जाँदा नै सुरक्षित रहन सकिने सुझाव दिएका छन् । तर ओली भने सकेसम्म पूर्व एमालेहरुलाई एकतावद्ध बनाएर प्रचण्डलाई लघार्ने पक्षमै छन् । नेता माधव नेपालले ओलीको चाहनामा भाँजो हाल्ने अवस्थाप्रति पनि सजग छन् ।

नेता नेपालले ओलीकै सामुन्ने अब पूर्व एमाले र पूर्व माओवादी भनेर कित्ताकाट नहुने बताए । साथै, पार्टी नफुट्ने बरु ओली चोइटिएर जान सक्ने पनि प्रष्टसँग बताए । त्यसले गर्दा ओली निकट नेताहरु तत्काललाई नेपाल भन्दा प्रचण्डसँग सहकार्य गर्ने वातावरण बनाउने पक्षमा छन् । तर त्यसको आधार प्रष्ट छैन । हिजोसम्म ओली निकट देखिएका रामबहादुर थापासमेत विस्तारै प्रचण्ड गुटमा खुल्ने अवस्था निर्माण भएकाले ओलीले सचिवालय बैठकमा रुची नदेखाएका हुन् । त्यसैले ओली निकट समूहले प्रचण्डसँग सहमति बनाउने वातावरण तयार गर्न केही समय चाहेका छन् । यस प्रयोजनका लागि महासचिव पौडेल  र लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेल अग्रसर भएका छन् ।

तर ओली पक्षले जतिसुकै फकाए वा प्रलोभन दिएपनि प्रचण्ड भने फस्नेवाला छैनन् । प्रचण्डले सबै निर्णय सामुहिक रुपमा हुनुपर्ने बटमलाइन तयार गरेका छन् । अब जे निर्णय गर्ने हो त्यो ओलीजीसँग व्यक्तिगत रुपमा हैन समूहमा मात्र हुन्छ–प्रचण्ड निकट एक नेताले भने । ओली पक्षले चाहिं दुबै अध्यक्षले सचिवालयमा पेश गरेका प्रतिवेदन फिर्ता गरेर महासचिवलाई एकल प्रतिवेदन प्रस्तुुत गर्न दिनुपर्ने शर्त राखेको छ । साथै, गत भदौ २६ गते स्थायी कमिटीले गरेको निर्णय कार्यान्वयन गर्न आफू तयार रहेको सन्देशसमेत ओली पक्षले दिएको छ । तर प्रचण्ड – नेपाल पक्षले भने अब ओलीसँग कुनैपनि उधारो सम्झौता नगर्ने अडान लिएको छ ।

साथै, दोस्रो विकल्पमा ओली पक्षले प्रचण्डलाई चुनावी सरकारको नेतृत्व गर्ने प्रस्ताव गर्ने भएको छ । यस्तो प्रस्ताव यसअघि पनि ओलीले दिएका थिए । तर वान टू वान छलफलमा–प्रचण्ड निकट स्रोतले भन्यो । अब यस्तो प्रस्ताव व्यक्तिगत रुपमा नभई सचिवालय बैठकमा आयो भने सामुहिक निर्णय गर्ने हो – स्रोत भन्छ । तर ओली पक्ष चाहिं प्रचण्डसँग व्यक्तिगत रुपमा यस्तो प्रस्ताव राख्ने पक्षमा छ ।

प्रचण्डसँग सहमति हुन नसक्दा ओलीले नेता नेपाल पक्षको साथ लिने अर्काे रणनीति बनाएको छ । जसमा महाधिवेशन अगावै अध्यक्ष पद नेता नेपाललाई छाडेर पाँच वर्ष प्रधानमन्त्री बन्ने ओलीको चाहना हुन सक्छ । यो चाहिं उनका लागि सहज प्रस्ताव हैन । किनभने नेता नेपालले यस्तो प्रस्ताव मान्ने सम्भावना कमै छ । यद्यपि सचिवालय बैठकमा ओलीले यस्तो प्रस्ताव ल्याएभने छलफल गर्ने पक्षमा नेता नेपाल रहेका छन् ।

ओली भने व्यक्तिगत रुपमा मात्रै सहमति गर्ने पक्षमा छन् । साँच्चै भन्ने हो भने प्रधानमन्त्रीजी अहिले कसैसँग झुक्ने पक्षमा हुनुहुन्न – बालुवाटार निकट स्रोत भन्छ । तर निकट साथीहरु र राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसमेत सकेसम्म पार्टी भित्रै मिलाएर जाने पक्षमा देखिएकाले मात्रै ओली अली लचक देखिएका हुन् । नत्र ओली त दल विभाजन गरी नेपाली कांग्रेसको नेतृत्वमा सरकार बनाएर चुनाव गराउने पक्षमा छन् ।

पार्टी भित्र कुनै पनि अर्थमा सहमति नहुँदा चौथो विकल्पका रुपमा रहेको यो कदम ओलीले चाल्ने सम्भावना कमजोर बनिसकेको छैन । त्यसका लागि संसद्को नियमित अधिवेशन बस्नु अगावै निर्णय गरिसक्नुपर्ने बाध्यता ओलीका सामु रहेको छ । त्यसैले ओली सबैतिर ठूलो दबाबमा परेका छन् । कसरी जाने भन्ने कुरो उनले चाँडै नै तय गर्नुपर्ने बाध्यता आइपरेको छ ।