कामना सेवा विकास बैंकको आकर्षक नाफा:- सक्कली कि नक्कली ?

माघ ५, काठमाडौं । बिगतमा सबैभन्दा कमजोर विकास बैंकको रुपमा दर्ज भएको कामना सेवा विकास बैंकको खुद मुनाफामा आकर्षक वृद्धि देखिएको छ । यसैकारण दोश्रो बजारमा बैंकको शेयर मूल्यमा तीव्र रुपमा वृद्धि देखिएको छ ।

कोरोना माहामारीका कारण अधिकांश बैंकहरुले मुनाफा सुरक्षित गर्न नसकिरहेका बेला कामनाको छलाङलाई शंकाको रुपले हेर्न थालिएको छ । किनकी गैह्रबैकिङ मुनाफामा २१ करोड भन्दा बढीको छलाङ मारेपछि बैंकको कृत्तिम मुनाफा देखिएको हो । अर्थात बैंकिङ भाषामा यसलाई क्षणिक लाभको रुपमा हेर्ने गरिएको छ ।

बैंकले निक्षेप संकलन र ऋण लगानी आक्रमक रुपमा गरेपछि मात्र त्यो दिगो मुनाफाका रुपमा रहन्छ । यसलाई अर्को भाषामा आक्रमक व्यापार बृद्धि भएमात्र त्यसलाई कोर बैंकिङ मानिन्छ । तर बैंकले मुनाफा देखाउने होडबाजीमा ठूलो मात्रामा सरकारी बण्ड, शेयर बिक्री गरेको बैंकका सहायक सुचना अधिकारी घनश्याम ढुंगेलले स्वीकार गरेका छन् । गतबर्ष यही अवधिमा बैंकको गैह्रबैकिङ मुनाफा जम्मा १० लाख हाराहारीमा मात्र थियो ।

बैंकको प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा रहेको खुद व्याज आम्दानीमा २० प्रतिशतको मात्र वृद्धि हुँदा बैंकको मुनाफा १६३ प्रतिशतले वृद्धि भएको देखाइएको छ । यसको पछाडी दुईवटा प्रमुख कारण रहेका छन् । पहिलो कारण भनेको गत वर्ष भन्दा अहिले जोखिमवापत व्यवस्था गर्नुपर्ने रकममा मौद्रिक नीतिका कारण भारीमात्रामा कमी आएको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमाससम्म ९ करोड ३५ लाख रुपैयाँ व्यवस्थापन गर्नु परेकोमा अहिले आएर २ करोड ४७ लाख मात्र व्यवस्थापन गर्नु परेको छ ।

त्यस्तै अर्को कारणमा कम्पनीको गैह्रसंचालन मुनाफाबाट ठूलो रकम आम्दानी गरेको छ । बैंकले गैह्रसंचालन मुनाफा शीर्षकमा २१ करोड २ लाख आम्दानी देखाएको छ । जसको कारणले मात्र कम्पनीको खुद मुनाफामा आकर्षक वृद्धि देखिएको हो । बैंकले आक्रमक व्यापार बृद्धि गरेर यो मुनाफा हासिल भएको होइन ।

बैंकका सहायक सुचना अधिकारी ढुंगेलका अनुसार कम्पनीले असोज मसान्तसम्ममा सरकारी ऋणपत्र बेचेर ठूलो रकम गैह्रसंचालन मुनाफाबाट प्राप्त गरेको र शेयरबजारमा लगानी गरेको सिस्टर कम्पनीको शेयरको मूल्यमा वृद्धि हुँदा पनि गैह्रसंचालन मुनाफामा वृद्धि देखिएको हो । तर कम्पनीले दोश्रो त्रैमाससम्म २१ करोड माथि गैह्रसंचालन मुनाफा गरेपनि कार्तिकदेखि पुष महिनासम्म भने गैह्रसंचालन मुनाफा १ करोड मुनि रहेको छ।

कामना सेवा विकास बैंक सञ्चालक र व्यवस्थापन समिति:
कामना सेवा विकास बैंकको अध्यक्षमा डिसहोमका सीईओ सुदीप आर्चाय रहेका छन् भने अन्य संचालकहरुमा भीमप्रसाद तुलाचन, चतुराखर अधिकारी, देवकृष्ण काफ्ले, बलराम बराल र विश्वेश्वर सुवेदी रहेका छन् र यस्तै प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा प्रवीण वस्नेत तथा डीजीएममा हरिप्रसाद लम्साल छन् ।

बैंकका ठुला शेयरधनी:
वि.स. २०७७ असार मसान्तसम्मको तथ्याङ्क हेर्दा ० दशमलव ५ प्रतिशत भद्ना धेरै स्वामित्व रहेका २१ जना शेयरधनी रहेका छन् । जसमध्ये तुलसा पाण्डेको नाममा सर्वाधिक ५ लाख ३१ हजार कित्ता शेयर रहेको छ ।

कस्तो आयो दोश्रो त्रैमासको वित्तीय प्रतिवेदन :
कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमास अर्थात ६ महिनाको अवधिमा बैंकले ३९ करोड ४८ हजार खुद मुनाफा गरेकोमा अघिल्लो आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमाससम्ममा विकास बैंकले १४ करोड ८५ लाख खुद मुनाफा गरेको थियो । यसरी खुद मुनाफामा १६३ प्रतिशतको मात्र वृद्धि भएको छ ।

प्रमुख आम्दानीको श्रोतमा व्याज आम्दनानीमा २० प्रतिशतको वृद्धि :
अघिल्लो आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमासमा कम्पनीले ५७ करोड ४१ लाख खुद व्याज आम्दानी गरेकोमा चालु आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमाससम्म कम्पनीले ६८ करोड ८० लाख खुद व्याज आम्दानी गरेको छ । यसरी खुद व्याज आम्दानीमा भने २० प्रतिशतको वृद्धि भएको छ । त्यस्तै, संचालन मुनाफा ६४ प्रतिशतले वृद्धि हुँदै ३४ करोड ६९ लाख पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको दोश्रो त्रैमासमा कम्पनीले २१ करोड ११ लाख संचालन मुनाफा गरेको थियो ।

प्रतिशेयर आम्दानी  ३० माथि:
कम्पनीको वार्षिक प्रतिशेयर आम्दानी ३० रुपैयाँ ७१ पैसा हुन आउँछ ।

नोट : माघ ५ गतेको बजार मुल्यको आधारमा

किताबी मूल्य कति ?
कम्पनीको किताबी मूल्य ( प्रतिशेयर नेट्वर्थ) १३० रुपैयाँ आउँछ ।

निक्षेप, कर्जामा कस्तो :
कम्पनीले चालु आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमाससम्म ३८ अर्ब १८ करोड निक्षेप संकलन गरी ३१ अर्ब २० करोड कर्जा प्रवाह गरेको छ । आर्थिक वर्ष ७६/७७ को असार मसान्त र अहिलेको तथ्यांकलाई दाँजेर हेर्दा कम्पनीको निक्षेप संकलन २० प्रतिशतले वृद्धि भएको छ भने कर्जा प्रवाह पनि २० प्रतिशतले नै वृद्धि भएको छ ।

जगेडा कोष ३२ प्रतिशतले कम हुँदै ४९ करोड ५३ लाख पुगेको छ भने संचित मुनाफा २६ करोड ८९ लाख रुपैयाँ रहेको छ।

निस्क्रिय कर्जा एक प्रतिशत माथि :
कम्पनीको खराब कर्जा १ दशमलव ५९ प्रतिशत रहेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमासमा खराब कर्जा १ दशमलव ३७ प्रतिशत थियो ।

आधार व्याजदर घट्यो :
बैंकको आधार व्याजदर केही थोरै घट्दै ९ दशमलव ०६ प्रतिशत पुगेको छ ।

स्प्रेडदर ५ प्रतिशत भन्दा मुनि :
व्याजदर अन्तर ४ दशमलव ९९ प्रतिशत छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष सोही अवधिमा स्प्रेडदर ५ दशमलव ३३ प्रतिशत थियो । नेपाल राष्ट्र बैंकको कारवाहीबाट बच्नका लागि मात्र यो बैंकले चलाखीपूर्वक स्पे्रडदर ५ प्रतिशत मुनि राख्न जबरजस्त प्रयास गरेको देखिन्छ ।

कम्पनी र दोश्रो बजार :
मूल्य आम्दानी अनुपात ९ गुणा :
कम्पनीको माघ ५ गतेको  बजार मूल्य २९५ लाई आधार मान्दा कम्पनीको मूल्य आम्दानी अनुपात ९ दशमलव ६१ गुणा आउँछ ।

निष्कर्ष :
कम्पनीले मुनाफामा आकर्षक वृद्धि गरेपनि कम्पनीले प्रमुख आम्दानीको श्रोतको रुपमा रहेको खुद व्याज आम्दानीको वृद्धिबाट गरेको वृद्धि होइन । कम्पनीले गैह्रसंचालन मुनाफाबाट सो वृद्धि गरेको हो र यसमा जोखिमवापत गत आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमासमा गरेको व्यवस्था भन्दा थोरै व्यवस्था गर्नु पनि एउटा अर्को कारण रहेको छ ।

गैह्रसंचालन मुनाफाले छोटो समयको लागि कम्पनीको वित्तीय अवस्था आकर्षक देखिए पनि अर्को आर्थिक वर्ष भने सोही अनुरुपमा वित्तीय विवरण पस्किन अप्ठेरो हुन्छ । कम्पनीको प्रथम त्रैमासमा गरेको गैह्रसंचालन मुनाफाको लाभ कम्पनीको चौथो त्रैमाससम्मको वित्तीय विवरणमा पर्ने देखिन्छ ।