कथा : बामपन्थी बाैलाएकाे देश

” हाजिर छौं हजुर ।”
” यस्लाई ल्यायौं हजुर ।” अजङ्गको एक यमदुतले बिन्ती चढायो ।
मलाई घोक्र्याएर चित्रगुप्तको पैताला छुने गरि पछारियो । उनले भने, खुट्टाले उता हुत्याई दिए । चार बलिष्ट डरलाग्दा यमदुतहरु तनक्क तन्के । शिर निहुराए अनि नयाँ आज्ञादेश लिई कतै अन्तै लागे । म भने घोप्टिरहे सुंक्सुकिदै ।

चित्रगुप्त बहिखाता कोर्दै थिए । यमराज गद्धीमा गजधम्म पदासिन थिए । देहान्त लगत्तै लगिने कथित भयावह रुपी यमलोकको कारुणिक र उराठ लाग्दो भीडमा यमदुतहरुले मलाई बाधेर पुर्याए । अनगिन्ती कोशपार गरेको मेरो प्राणपखेरुलाई त मैले चिनिन तर गलहत्याउँदै, घचेट्दै पुर्याईयो मलाई यमराजका निजी सचिव चित्रगुप्तको अघि । बाटोभरीको मेरो कारुणिक रोदनले कुनै अर्थ राखेन । मलाई लठ्याईयो, बठ्याईयो अनि घोक्र्याईयो सकेजति ।

“रेले ‘ ? ” चित्रगुप्त बोले ।
” हजुर मालिक ।” रेले उनको निजी रनर दगुर्दै सामेल भयो ।
” यसलाई उठा । सोध् । नाम के हो ? ”
” हुन्छ मालिक ।” रेलेले मेरो घ्यांक्रो अठ्याउँदै सोध्यो ।
” बोल् ! तेरो नाम के हो ‘ ? ”
” सन्तु हो हजुर ।” मैले धर्मराउँदै बोलें ।
” सन्तु भन्छ हजुर ।” रेलेले फर्मायो ।

” यसलाई यता खिच् ।” यसको पुरा विवरण राख्नुछ ।” चित्रगुप्तले बयान लिन खोजे । म डराई रहे ।
” बोल ! तेरो पुरा नाम के ? ” चित्रगुप्तले पाना कोर्न थाले ।
” सन्तराम नेपाल हो हजुर ।” मेरो वाक्य फुट्यो ।
” त किन, कसरी आईस् यमलोक ? ” उनको अर्को प्रश्न आयो ।
” हजुर म अचम्म परें, मरें अनि आए हजुर ।” म बोल्दै गए ।
” अचम्मले !! ” चित्रगुप्तको अनुहारमा आश्चर्यका धर्शाहरु कोरिए ।
” अचम्म परेर मरें रे ‘? ” उनी प्रष्ट हुन खोजे ।

” हजुर । अचम्म परेर मरें हजुर । मलाई कसरी यहाँ ल्याईयो केही पत्तो छैन् हजुर । माफ पाउ हजुर । बास पाउ हजुर ।” मैले सविनय बिन्ति चढाए ।
” रेले ? यसलाई निगरानी गर । यो नयाँ केश आयो ।” म पुनस् रेलेको निगरानीमा परे । चित्रगुप्त बहिखाता बोकेर यमराजको हजुरियामा पुगे । यमराज यमलोकको सौखिन गद्धिसिन थिए ।

” चित्रगुप्त किन आयौ।।? के आई पर्यो ? ” यमराज बोले ।
” एउटा नयाँ केश आयो हजुर ।” चित्रगुप्त हतासिंदै बोले ।
” के केश ?  कस्तो केश ? यमराजमा पनि आश्चर्य जाग्यो ।
” एकजना अचम्म परेर मरेछ । उसलाई हाम्रा यमदुतहरुले उठाएर ल्याएका छन् हजुर ।” चित्रगुप्तले फर्माउँदै गरे ।
” अचम्मले मरेको रे ! ” यमराज सशंकित बने ।
” हो हजुर। यो अनौठो केश आयो ।” चित्रगुप्तले स्पष्ट पारे ।
” हैन् यस्तो रेकर्ड पहिले छ, छैन् ? यमराजले जिज्ञासा राखे ।
” छैन् हजुर‘। यहाँ आजसम्म त जलेको, मरेको, मारेको, डुबेको, भोकाएको, खसेको, विषसेवन गरेको, चेपिएको, झुण्डिएको‘ मात्र छन् हजुर ।” चित्रगुप्तले यमलोक दर्ता श्रेस्ता हेर्दै, पढ्दै फलाके ।

” ए ! तिमी त्यसलाई राम्ररी बयान लेउ । रेकर्ड राख । यमलोकमा आतंक गर्ला नि‘। के कसो हो‘ ? यमलोक धर्ति लगायत सबै लोकको अन्तिम गन्तव्य लोक हो । तिमी भरसिला छौ । मेरो राज नडगमगाओस् हैं । छुट्टै राखेर सोध । पछि काम लाग्ला ।” यमराजले लामै सास लिएर चिन्ता , चासो र आदेश व्यक्त गरे ।

” हस हजुर ।” चित्रगुप्त बहिखाता बोकेर आफ्नो कार्यकक्ष आए ।
” रेले ?  ए ! रेले ? चित्रगुप्त चटारिए ।
” हजुर मालिक ।” रेले हतासिंदै बोल्यो ।
” यसलाई पल्लो छेउ राख् । छुट्टै केश आयो । पुरा बयान राख्नुछ ।” चित्रगुप्तको आदेश थियो ।
” हस् हजुर ।” रेले बोल्यो ।

चित्रगुप्तको अभिलेख कक्षदेखि परैसम्म लस्कर थियो । सबै असरल्ल अनि तंछाडमछाडमा थिए । सबै बास स्वीकृति पछिको गाँसको जोहोमा थिए । मलाई भने अलिक परको भीडमा राखियो, जहाँ केही उत्तेजित अर्ध युवादस्ता जस्ता देखिन्थे । उनीहरुको पनि अभिलेख
बाँकी नै रहेछ ।

यमलोकको दर्ता श्रेस्ता कति कडा ! मलाई लाग्यो, यो मेरो धर्तिलोकको पञ्जिकरण भन्दा पनि कडा‘ ! भीडमा कालागोरा, चुच्चेथेप्चे, होचाअग्ला सबै थरि थिए । अलि पर केही सानो टुकडी मेरा जस्तै गुण भएकाहरु जस्तो लाग्थ्यो । सबैले बयान टिपाए । म टोलाई रहें । केही क्षणपछि अनौठो केशले होला । चित्रगुप्त मेरो अगाडि बढे । रेलेको हातमा कोर्रा थियो । बयानमा तलमाथि भए उसैले दिन्थ्यो कोर्रा । साफसाफ दिनु पर्थ्यो बयान । के गर्नु नयाँ लोक न हो !!!

” तेरो पुरा नाम भन् ।” चित्रगुप्तले फेरि सोधे ।
” सन्तराम नेपाल हो हजुर ।” मेरो जिब्रो लर्बरायो ।
” तेरो देश ? ” उनी बोले ।
” नेपाल हो हजुर ।” म डराउँद‌ै बोले ।
” किन ? कसरी आईस यहाँ ‘ ? उनको यो खास अभिलेखन थियो ।

” हजुर म गर्भमै छदाँ बा’लाई मारिएछ । मेरा बा बामपन्थी थिए रे । रामनाथ दाहालका साथी पनि । उसबेलाका शासकले पचाउन सकेनन् । तड्पाई तड्पाई मारे रे ।” म बोल्दै गए ।
” कस्ले भन्यो ? कस्ले देख्यो ?” चित्रगुप्तले सोध्दै, टिप्दै् गए ।
” मेरी आमा र बा’ का सखीले हजुर ।” मैले पहिलो चोटी बा’को पीडा ओकेल्न पाए ।
” अनि अरु के भो त ? चित्रगुप्तले सोध्दै गए ।

” त्यसको सात महिनामा म जन्मे । मेरो लालनपालन मावली र आमाले गर्नु भो । मेरी आमामा बा’ले सल्काएको युद्धको ज्वाला दन्किदै गयो । मेरी आमाको खोसिएको खुशी र पुछिएको सिन्दुरको रागिलो शिक्षा मेरो बालमगजमा दुधसँगै पिलाईरहनु भयो ।” चित्रगुप्तलाई बयान टिप्नै हतारो भयो । मेरो वरपर धेरै जना क्रमशः जम्मा भै सकेका थिए । म बोल्दै गए ।
” अनि के भो त ? चित्रगुप्त बोले ।

” हामी बा’को बाटोमा लाग्यौं । राणा र पञ्चायति शासनको विरोधमा उत्रियौं । संघर्ष गर्यौं । जनआन्दोलन गर्यौं । प्रजातान्त्र ल्यायौं । हामीले हाम्रा र छिमेकीका घरगोठ सेल्टर बनायौं । गाउँ जगायौं । समानता, समता, समावेशिताका लागि लाखौं जीवनदान गर्यौं । जनयुद्ध, जनआन्दोलन गर्यौंं । गणतन्त्र र संघियतासम्म ल्यायौं ।” मैले आज मेरा जीवनका दुस्खद मोडहरु र सुखद सपनाहरु ओकल्न पाए जस्तो लाग्यो ।

” हैन त खास कसरी मरेर आईस ए ! ” चित्रगुप्त चिढिए झैं कराए ।
” हो हजुर । हामीले नयाँ सांस्कृतिक क्रान्तिका नाममा मन्दिर त्याग्यौं । पुजारी हटायौं । नयाँ शिक्षाका नाममा संस्कृत पुस्तक जलायौं । तमसुक भर्पाई र इतिहासहरु खरानी बनायौं । मुक्तिसेना, जुक्तिसेना , जनसेना जस्ता लालसेनाहरु बनायौं । बंकरयुद्ध, हुंकारयुद्धदेखि अस्त्रयुद्धसम्म अंगाल्यौं ।” काल्पनिक समृद्धिको सपना मैले फलाकी रहे ।
“अनि अरु भन्, के भो ।” चित्रगुप्तको बहिखाता अनायासै भरिदै गयो ।

हामी सपना देख्न र देखाउन सक्थ्यौं । हामीले बनाएको शिशु सरकारले नौ महिना मै बैरीहरुको नाक काट्यो । उल्लेख्य आदर्श बन्यो । जनजनमा बस्यो । बैरीका कुर्चीहरु डगमगाए । ढले । ढाले सकेजति । मुलको पानी र कुलको आँटिलो साहसले हामी जुट्यौं, जुटायौं । फुट्यौं, फुटायौं अनि संसारलाई चकित पार्ने गरि बलिष्ट भयौं ।

अब हाम्रा सबै युद्ध, द्वन्द र सेना एक बने । जनताले हामीलाई एकसाथ दिए । हामीले यसैबाट समृद्धि खोज्यौं । रेल चलायौं । जहाज गुडायौं अनि उडायौं । देश बामे सर्दै थियो । जनता समृद्धिको भतेर खान तयार हुँदै थिए । द्वन्द र असमानताको कालो बादलले आकाश छोड्दै थियो ।अफसोच यस्तो भयो । सपनाको घैंटो चकनाचुर भयो । केही बझारिएन । आफै मक्कियो । आफै ठोक्कियो । मेरो विवेकहीन घैंटो । मैले देखेका सपना र लेखेका रहरहरु छतछुल्ल बने ।। “हजुर ।” म बोल्दै गए । चित्रगुप्त टिप्दै गए ।

“औशीमा भीर चढेको म । शितमा ओढार पसेको म। रातो कफन बेरेर गाउँ गाउँ हिडेको म । समृद्ध नेपाल, सुखी नेपालीको आशा बांडेको म । जब यति विध्न देखें, भोगें । म अचम्मित बनेंं हजुर । कसैले टुटाउन नसक्ने । कसैले फुटाउनै नसक्ने गरी जोडेको डोरी चटक्क चुट्यो अनि मेरो समृद्धिको घैंटो आफै टक्राएर फुट्यो । म अचम्मित भए । न त दोषी थियो न दिशा थियो । खाली निराशा थियो । त्यसपछि के भो मलाई कुनै भेउ भएन हजुर । सायद म मरे क्यार ।” यति बेला मेरा आखा रसिला भई सकेका थिए । आशु गालाको धरातलमा तैरिदै थिए ।

” ए ! त यसरी मरेर आईछस् ।” चित्रगुप्तको अन्तिम रेकर्ड लेखनी चल्यो ।
” हजुर।” म अवाक भए ।उताको भीडले मलाई हमला गर्दै थेचार्यो । एक बलिष्ट अधबैंसेले मेरो गला अठ्उंयादै भन्यो । सबैको एउटै स्वर थियो ।
” ए मुर्ख ! त पनि नेपालैबाट आईस् नि ? तेरो त्यो बामपन्थी बौलाउने देशबाट । हेर हाम्रो हरिबिजोग अब । हामी युद्धबाटै छिनिएर आएका हौं । यो गति छ । हामी पनि अचम्मित छौं । दुस्खी छौं तर अझै पनि रगत तातै छ । युद्धको राग उर्लेकै छ। ” उ कड्कियो । म नाजवाफ बनें ।

” ती धेरै छन् तर दिशाहिन छन् । कोही जंगलमै छन् कोही मंगल र महलमा छन् । हिजो खस्रा थिए । आज चिल्ला छन् । हिजो सुकुलमा थिए ।आज सोफामा छन् । हिजो संस्कृत किताब च्यात्नेहरु आज विद्यापिठ खोल्न मरिहत्य् छन् । हिजो नयाँ शिक्षाको वकालत गर्नेहरुको आज निजी ठुला स्कुलहरु छन् । हिजो कुसंस्कारका नाममा मन्दिर तोड्नेहरु आज पुजारी छन् । हिजो गोली बारुदसँग हुनेहरु आज भोगविलासमा छन् ।
हामी पनि अचम्मित नै हौं तर कहां जाउं। र तेरो त्यो सदन हल्लाउने हामी नै हौं । तिनका मन भड्काउने हामी नै हौं । त पनि उनीहरुकै अवशेष त होस् । तलाई मात्र के दिनु बास । मेरो बन्दुक पड्किनै बाँकी थियो । लौ जा !! “डयाङ्ग।। ड्याङ्ग।।

चित्रगुप्त चिच्याए । सबैको भागाभाग चल्यो । यमराजले शंका गरे झैं भो तर विचरो सन्तुले हैन् । उन‌ले गरेरै छाडे जसको आत्मा अतृप्त थियो ।
“मलाई नमार्नुस। मलाई बाँच्न दिनुस् । म दोषी होईन् ।” हजुरबाले ठुलो स्वरमा ओच्छ्यान बटुल्नु भो ।
“के भो हजुरबा।।? ” वल्लो ओच्छ्यानबाट मैले सोधें ।

“खोई नाति के भो यसो । केही न केही त हुन्छ । सपनामा आयो । विपना जस्तै घटनाहरु मेरो देशका‘।
“सत्य नै देख्नु भो हजुरबा। देश यस्तै यस्तैमा जकडिएको छ।

हजुरबा यति सुनाएर घुर्न थाल्नु भो। मेरो मगजले भने यी सबै घटनाहरु केलाई रहे । निद्रै परेन । के सांच्चै हजुरबाको सपना झैं बामपन्थीहरु बौलाएकै हुन् त ? अब सन्तेको त्यो आत्मा फेरी कहाँ जाला ? यमराज अब के गर्लान् ? चित्रगुप्तको बहिखातामा सन्तुको रेकर्ड के मेटिन्छ होला त ? के गर्लान् ती सन्तेका आक्रमणकारीहरु‘ ? म डरै डर र कौतुहलताले घोरिई रहे ।
के साँच्चै “बामपन्थी बौलाएकै देश होला त मेरो‘ ?