टिचिङ अस्पताल हो कि सुगुरको खोर ?

१३ साउन, काठमाडौं । नेपालका सरकारी अस्पताल मध्ये नाम चलेको अस्पताल हो त्रिभूवन विश्वबिद्यालय शिक्षण अस्पताल अर्थात टिचिङ अस्पताल । देशकै केन्द्रबिन्दु राजधानीमा रहेको यो अस्पताल राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री निवासको नजिकै पनि छ ।

स्वास्थ्य क्षेत्र सुधारको माग राख्दै दर्जनौ पटक आमरण अनशन गर्ने डा. गोविन्द केसीले ३० औं बर्ष जागिरे जीवन बिताएको अस्पताल पनि हो यो । यही बसेर डा. केसीले दर्जनौ पटक अनशन बसेका छन् समग्र स्वास्थ्य क्षेत्रमा आमुल सुधार हुनुपर्छ भनेर । यही कार्यरत थूप्रै डाक्टरहरुले पनि उनको अनशनमा साथ दिएका छन् , आन्दोलनलाई उचाईमा पुर्याएका छन् ।

तर बत्तिमुनिको अध्यारो भने झैं यो अस्पतालको व्यवस्थापन लावारिस पाराको छ । डाक्टर तथा स्वास्थ्यकर्मीहरुको चरम लापरवाहीदेखि व्यवस्थापनको गहन जिम्मेवारी सम्हालेका कार्यकारी निर्देशक डा. दिनेश काफ्लेको महाराजा शैलीले डा. केसीको आन्दोलनलाई नै कुरीकुरी गरिरहेको छ ।

सरकारी अस्पताल अर्थात जनताको अस्पताल हो टिचिङ अस्पताल । सरकारले बर्षेनी करोडौं रुपैयाँ यस अस्पतालको व्यवस्थापनमा खर्चिने गरेको छ । जनताको करबाट संकलित करोडौंको बजेट यही अस्पतालको व्यवस्थापन सुधार र सेवाग्राहीको लागि भनेर छुट्टिने गरेको छ । तर अस्पतालको सेवा, सुविधा र हालत भने दिनप्रतिदिन जर्जर र दुरुह छ । सयौं डाक्टर, नर्स र अन्य स्वास्थ्यकर्मीहरु कार्यरत रहेको या अस्पताल हो कि सुगुरको खोर ? भन्ने छुट्टयाउन भने हरेक सेवाग्राहीलाई हम्मेहम्मे पर्ने गरेको छ ।

तपाईं टिचिङ अस्पताल कति पटक जानु भाको छ ? यदि जानू भएको छ भने तपाईंले अस्पतालको शौचालय प्रयोग गर्नु भएको छ ? यदि छ भने कत्तिको ध्यान दिनु भएको छ ? टिचिङ अस्पतालको शौचालय सुगुरको खोर भन्दा फरक छैन् भन्ने अनुभूति त्यहाँ जाने जोकोहीले प्रत्यक्ष देख्न सक्छ ।

माथिको लाइनमा सुरु गर्दा तपाईलाई लागेको हुन सक्छ यो समाचारले के भन्न खोजेको होला भनेर । केही दिन अघिदेखि म आफै यो अस्पतालमा आमाको उपचार गराउन आएकी छु । देशकै उत्कृष्ट अस्पतालमा उपचार गराउने मेरो चाहाना यहााको अव्यवस्था, चरम लापरवाही र शौचालयको हालत देख्दा भने माथिको शीर्षक प्रश्न बनेर आउछ यो अस्पताल हो कि सुगुरको खोर ? हप्तादिनको यहाँको बसाईका क्रममा विभिन्न तहमा स्थलगत रिपोर्टिङ गर्दा विभिन्न विषय मध्ये बिरामीले दैनिक प्रयोग गर्ने शौचालय सुगुरको खोर भन्दा फरक नभएको पाइएको हों ।

आफ्नो र जनताको स्वास्थ्यप्रति सचेत डाक्टर, नर्स र अन्य स्वास्थ्यकर्मीहरु रहेको यो अस्पतालमा बिरामी लिएर आउने हरेक नागरिक ब्याक्टेरिया र भाइरसको शिकार भएर त फर्किरहेका छैनन् भन्ने प्रश्न खडा भएको छ । जताततै अस्तव्यस्त अस्पतालको दुरुह अवस्था हेर्दा यो अस्पताल आफै रोगी बनेको भान हुन्छ ।

अस्पतालमा भर्ना भएका बिरामी मात्र होइन दैनिक उपचारमा आउने बिरामी पनि दुर्गन्धित शौचालयमा नाक थुनेर शौच गर्न बाध्य छन । यति मात्रै कहाँ हो र ! अस्पतालकै हाडजोर्नी विभागदेखि हरेक विभागमा अप्रेशन गरेर राखिने बिरामीले प्रयोग गर्ने शौचालय समेत त्यतिकै दुर्गन्धित छ । हेर्नुस तस्वीरमा ।

यहाँ महिला र पुरुषका लागि भनेर छुट्टाछुट्टै शौचालयको व्यवस्था भएपनि सबैले एकै ठाँउमा प्रयोग गर्नु परेको छ । ट्वाईलेट त छ तर पानी नआएको बर्षौ भएको छ । कुनैमा पानी आउँछ कुनैमा आउँदैन । यस्तो शौचालय बिरामीले कसरी शौच गर्छन् होला, कल्पना गर्न सक्नु हुन्छ ? यसबारे अस्पताल प्रशासन मौन हुनु तर बिरामीले स्वच्छ पानी प्रयोग गर्न नपाउनु यो कत्तिको लाजमर्दो विषय हो ?

अझै रोचक र अस्पताल माथि प्रश्न खडा हुने अर्को गहन विषय हो अस्पतालले बर्षौदेखि हरपिक र फिनेल देख्न पाएको छैन् । अस्पतालको बजेट खर्च हुने मध्येको एक विषय हो सरसफाईका लागि चाहिने हरपिक, फिनेल र अन्य किटाणुनाशक औषधि । हरेक बर्ष अस्पताल सरसफाईको नाममा फिनेल र हरपिककै नामका लाखौंको रकम निकासा हुन्छ तर अस्पतालको शौचालयमा तिनको प्रयोग कहिल्यै हुँदैन् ।

बिगत ५ बर्षदेखि अस्पतालमा सरसफाईकर्मीको काम गर्दै आएकी एकजना कर्मचारी आफ्नो नाम नबताउने शर्तमा भन्छिन् , “मैले यस अस्पतालमा काम गरेको ५ बर्ष भयो तर अहिलेसम्म फिनेल र हरपिक देखेकै छैन ।” हरेक दिन पोछा लगाएको देख्छु त भन्ने हाम्रो प्रश्न भूईमा खस्न नपाउँदै उनले भनिन्, यही फोहोर पानीले पुछेजस्तो गर्ने मात्र हा, डाक्टर र नर्सको च्याम्बर बाहेक अन्त कतैपनि हरपिक र फिनेलको प्रयोग हुँदैन । सबै ठाँउमा फिनेलले सफा गर्न पाए त किटाणु पनि मर्ने थिए तर छैन क्यारे ।