बेमौसमी वर्षाले कर्णालीका भौतिक संरचना तहसनहस

जितेन्द्र थापा

७ कात्तिक, दैलेख । गत आइतबारदेखि तीन दिन लगातार परेकोे वर्षाका कारण कर्णालीमा जनधनको ठूलो क्षति भएको छ । प्रदेशका सबैजसो जिल्ला बाढीपहिरोबाट प्रभावित हुँदा यहाँका भौतिक संरचनाहरू तहसनहस हुनुकासाथै अन्नबाली सखाप भएका छन् ।

अविरल वर्षाले कसैको ज्यान लियो भने ज्यूदैँ रहेकाहरूलाई पनि अब के खाने भन्ने चिन्ता थपिदिएको छ । बाढीले किसानका धानबाली मात्रै डुबाएन खेत समेत बगर बनाएको छ । कतिपय किसानको बास मेटिएको छ भने कयौंले जीवनभरको जायजेथा गुमाएका छन् ।

प्रदेशभर नौ जनाको मृत्यु

तीन दिनको बाढीपहिरोलेमा कर्णालीमा नौ जनाले ज्यान गुमाए । प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार पहिरोले घर पुरिँदा हुम्लामा ६ र कालीकोटमा एक जनाको ज्यान गएको हो । यस्तै, जुम्ला र सल्यानमा खोलाले बगाउँदा एक एक जनाको मृत्यु भएको छ । बाढी र पहिरोमा परेका चार जनाको उद्वार भएको छ । कालीकोटमा तीन र सुर्खेतमा एक जनाको पनि उद्धार भएको छ ।

पशुपालनमा ठूलो क्षति

बाढीले कर्णाली प्रदेशम एक सय ५४ पशुचौपाया मरेका छन् भने एक सय २० बेपत्ता भएको प्रदेश प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ । कालीकोटमा एक सय ३२ भेडाबाख्रा बग्नुको साथै ११ वटा गाईबाच्छा बगाएको छ । मुगुमा गोठ पुरिँदा ६ वटा भेडाबाख्रा मरेका छन् । हुम्लामा पहिरोमा परी पाँच वटा गोरुगाई मरेका छन् भने जुम्लामा एक सय २० वटा भेडा बेपत्ता भएको प्रदेश प्रहरीले जनाएको छ ।

१३ घर पूर्ण क्षति

वर्षाले प्रदेशभर १३ वटा घर पूर्णरूपमा क्षति भएका छन् । जुम्ला, कालीकोट, हुम्ला, सुर्खेत र रुकुम–पश्चिममा घरहरूमा पहिरोले क्षति पु¥याएको हो । यस्तै, पहिरोले हुम्ला र कालीकोटमा गरी तीन वटा गोठ भत्किएका छन् ।

जुम्लाको तातोपानी गाउँपालिका–८ का पाँच वटा पानीघट्ट बाढीले बगाएको छ । सोही स्थानमा रहेका तीन वटा मन्दिर, एक काठ मिल र एक झुलुङ्गे पुलमा बाढी–पहिरोले हानी गरेको हो । तातोपानी गाउँपालिकाकै इमिल्चा खोला र भेरीखोलाको दोभानमा रहेको १२ किलोवाटको लघु जलविद्युत आयोजनाको मेसिनसहित भवनमा पूर्ण क्षति पुगेको प्रहरीले जनाएको छ । कालीकोट खाडाचक्र नगरपालिका–२ जितेस्थित कर्णाली नदीमा रहेको फेरी पनि बाढीले बगाएको छ ।

जोखिममा रहेकालाई स्थानान्तरण

बाढीपहिरोका कारण उच्च जोखिममा रहेका परिवारलाई सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गरिएको छ । कालीकोट, दैलेख र सुर्खेतका विभिन्न स्थानमा जोखिममा रहेका परिवारलाई सुरक्षित ठाउँमा राखिएको हो ।

कालीकोटको महावै गाउँपालिका–७ राम्नीस्थित ६० परिवारका दुई सय ५० जनालाई सुरक्षित स्थानमा सारिएको छ । दैलेखको आठबिस नगरपालिका–१ रामघाटका २५ घरपरिवारका एक सय दुई जनालाई पनि सुरक्षित स्थानमा सारिएको प्रहरीले जनाएको छ ।

सुर्खेतको चौकुने गाउँपालिका–४ झालाका ११ परिवार ७९ जनालाई पनि सुरक्षित स्थानमा स्थानान्तरण गरिएको छ । कार्यालयले दिएको जानकारी अनुसार ९६ घरधुरीका चार सय ३१ जनालाई बाढी–पहिरोको जोखिम नभएका ठाउँमा सारिएको हो ।

पीडितलाई राहत र घाइतेको निःशुल्क उपचार

कर्णाली प्रदेश सरकारले विपद्बाट भएको क्षतिको विवरण संकलन गरी राहत दिने भएको छ । शुक्रवार बसेको प्रदेश विपद् व्यवस्थापन परिषद्को बैठकले विपद्मा परेर मृत्यु भएका परिवारलाई दुर्घटना बीमा बापत दुई लाख रूपैयाँ दिने निर्णय गरेको हो ।

मुख्यमन्त्री महेन्द्रबहादुर शाहीको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले सामूहिक विपद् दुर्घटना बीमा अन्तर्गत राहत रकम उपलब्ध गराउने निर्णय भएको छ ।

यस्तै, घाइते भएकाहरूको उपचार खर्च प्रदेश सरकारले बेहोर्ने व्यवस्था मिलाउने भएको छ । परिषद्ले वर्षाका कारण कृषिबालीमा भएको क्षतिको यकिन विवरण संकलन गरी कृषकलाई क्षतिपूर्ति दिने पनि निर्णय गरेको छ । यस्तै, प्रदेश सरकारले अवरुद्ध भएका सडक, सिंचाइ, खानेपानी र विद्युत पूर्वाधारको मर्मतसम्भार गरी तत्काल सञ्चालन गर्ने निर्णय भएको जनाएको छ । पूर्णरूपमा क्षति भएका घरहरूको विवरण संकलन गरी संघीय सरकारसँग समन्वय गरी पुनर्निर्माण तथा पुनःस्थापना गरिने बताइएको छ ।