विमलेन्द्र निधि : कांग्रेस, भारत र ‘मधेशवादी’ दल

यसै वर्ष मंसिरमा सम्पन्न नेपाली कांग्रेसको चौधौं महाधिवेशनमा पार्टीभित्र नेतास्तरीय सिद्धान्तहिनता, अनैतिक लोभ, स्वार्थ, तानातान र नैतिकहिनता स्पष्टसँग बाहिर आयो । पाँचपटक प्रधानमन्त्री र दोस्रोपटक कांग्रेस सभापति भएका शेरबहादुर देउवा नै पार्टीप्रति निर्मम र पाषाण हृदयका साथ व्यक्तिगत स्वार्थ सोझ्याउन लागि परेपछि अरु झन् के कम् !

‘तँ चरी डालडालै त म चरी पातपातै’ भन्ने उखानजस्तो रवैया अपनाए नेताहरूले । त्यसै तालमा बाबुको नाममा स्थापित भएका, बिरासतको राजनीतिवालाहरू सबभन्दा दायित्वविहिन तथा गैरजिम्मेवार रुपमा प्रस्तुत भए । यस्तो चरित्रका अग्रणी भए गणेशमान सिंहका छोरा प्रकाशमान सिंह, बीपीका छोरा शशांक कोइराला, गिरिजापुत्री सुजाता कोइराला, त्यसपछि मात्र आउँछन् महेन्द्रनारायण निधिका पुत्र विमलेन्द्र निधि । ‘वरिष्ठ नेता’ भनिएका रामचन्द्र पौडेललाई संस्थापन इतर पक्षले सभापतिको एकल उम्मेदवार नमानेर आफू आफैं उठिदिंदा रामचन्द्रले पनि सबैलाई लात हानेर देउवासँग भित्री साँठगाँठ र समझदारी मिलाएछन् ।

तर ‘भाङ् पेल कि धतुरो पेल तर ले मेरो तेल’ भन्ने उखानको रवैया अपनाउँदै पार्टी–सार्टी भाँँडमै गए जाओस् हामीलाई जसरी पनि ठूलो ओहोदा र भाग चाहिन्छ भन्ने हठतिर लागे ।

पार्टीको बेमेल, सिद्धान्तहिनता र लथालिङ्ग अवस्था मिलाउन संस्थापक राजनेताहरूका छोराछोरी नेताहरू लाग्नुपर्ने हो । हाम्रा बाउहरूले ठूलो दुख र संघर्षले स्थापना गरेको यो कांग्रेस पार्टीमा मनपरि गर्न हामी दिंदैनौं । पार्टीको अवस्था सुध्रिन्छ भने हामीलाई केही चाहिँदैन भनेर यी नेता पुत्रहरूले अडान लिएको भए सबैले उनीहरूलाई ‘सुयोग्य पिताका सुयोग्य पुत्र/पुत्री’ को रुपमा तारिफ गर्ने थिए । तर ‘भाङ् पेल कि धतुरो पेल तर ले मेरो तेल’ भन्ने उखानको रवैया अपनाउँदै पार्टी–सार्टी भाँँडमै गए जाओस् हामीलाई जसरी पनि ठूलो ओहोदा र भाग चाहिन्छ भन्ने हठतिर लागे ।

त्यसका अगुवा भए प्रकाशमान सिंह । प्रकाशमान सिंहले मंसिरको शुरूमा भारतको भ्रमण गरेपछि परिस्थितिले कोल्टे फेरेको हो भन्ने देखिन्छ । कांग्रेसको चौधौं महाधिवेशनमा सभापतिको लागि भएको दोस्रो चरणको निर्णायक चुनावमा प्रकाशमान सिंहले धर्म छोडेर देउवासँग ‘त्वम् शरणम्’ नगरेको भए विमलेन्द्र निधिले पनि त्यसै गर्ने थिएनन् भन्छन् सबै । होला पनि ।

सबैजसो पार्टीहरूमा वंश परम्परा र ‘युवराज घोषणा हुने’ परिपाटी चलेको सिलसिलामा विमलेन्द्र युवराज प्रवृत्तिबाटै यतिसम्म भाग्यमानी भएका हुन् । २०५९ सालमा शेरबहादुर देउवालाई कांग्रेसमा अभुतपूर्व फुट र ‘प्रजातान्त्रिक’ कांग्रेस बनाउन बल दिने विजय गच्छदार, जयप्रकाश गुप्ताजस्ता मधेशका ‘कर्णधार’ र प्रकाशमान सिंह जस्ता सिद्धान्तवादी गणेशमान सिंहका छोरा समेतका हारमा ‘गान्धीवाद’ को झण्डा बोकेका विमलेन्द्र निधि सामेल भएकै हुन् ।

बिमलेन्द्र गृहमन्त्री हुँदा नेपालको आईजीपीमा ४ जनामध्ये कसलाई नियुक्त गर्दा भारतीय समकक्षीलाई सहज हुन्छ भनी उनले ती राजदूतसँग सल्लाह लिएको कुरा राजदूत रेले हालै प्रकाशित आफ्नो पुस्तकमा उल्लेख गरेका छन् ।

त्यसो त सुशील, सुजाता, शशांक आदि पनि विरासतको बरदानबाट आजको हैसियतमा पुगेका हुन् भन्यो भने अतिशयोक्ति नहोला । पिताको विरासतका रुपमा विमलेन्द्र अहिले पनि महात्मा गान्धी प्रतिष्ठानका अध्यक्ष रहेका छन् । उनलाई दक्षिणतिरको आड–भरोसा र शुभलाभ जो मिलेको छ, यही प्रतिष्ठानमार्फत नै मिलिरहेको छ ।

सार्क शिखर सम्मेलनका सिलसिलामा भाग लिन भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी जनकपुरधाम हुँदै नेपाल आउने प्रस्तावित योजना एकातिरबाट विमलेन्द्र निधिको वक्तब्यले र अर्कातिर मधेशवादी दलहरूको चुत्थो कचिंगलको कारणले रद्द हुनपुगेको थियो । महात्मा गान्धीको हत्या गर्ने नाथुराम गोड्सेप्रति नरम र सकारात्मक भावना राख्ने भारतीय जनता पार्टीको पूर्वरुप ‘जनसंघ’ कै विरादरीबाट राजनीतिमा उठेका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र गान्धी प्रतिष्ठान चलाइरहेका निधिका बीचको विरोधाभासलाई पनि जनकपुर भ्रमण सम्भव हुन नपाएको भनी काठमाडौँका लालबुझक्कडहरू अर्थ लगाउन चुक्दैनथे ।

मोदी र निधिबारे कुरा जेसुकै होस्, भारत सरकारले आफ्ना प्रधानमन्त्री मोदीको जनकपुर लगायत लुम्बिनी र मुक्तिनाथ यात्राबारे निर्णय नलिँदै भारत सरकारको स्वयंघोषित प्रवक्ता जस्तो भएर निधिले वक्तब्य प्रकाशित गरी उहाँ नेपालको धार्मिक यात्रामा नजाने भनेपछि कुरा बटारिएकै हो । त्यसो त भाजपा निकटका रानाडे नामक एक सुरक्षाविदले त मोदीको धार्मिक यात्रा बिथोल्नमा मिनेन्द्र रिजाल, माधवकुमार नेपाल, सुजाता कोइराला आदि लागेको मात्र दोष लगाएनन्, उनीहरूलाई ‘चिनियाँ दलाल’ समेत भने । तर बिमलेन्द्रले त प्रधानमन्त्री मोदीको यो यात्रा स्थगनका लागि मधेशवादी दलहरूलाई दोष लगाएका थिए । बुझ्नैपर्ने राजनीतिको चुरो र दक्षिण सरोकारको एउटा राजनीतिक सन्दर्भ ।

राजेन्द्र महतो रअको हवल्दार, श्यामसुन्दर गुप्ता व्यापारी अपहरणको मास्टरमाइन्ड नाइके प्रमाणित, जयप्रकाश गुप्ता डामिएका भ्रष्टाचारी, अन्य धेरै मधेशवादी नेताहरू कुनै न कुनै विवादास्पद काण्ड र अभियोगमा मुछिएको घटनाहरू विमलेन्द्रको सन्दर्भमा सुनिँदैन ।

विमलेन्द्रबाट आएको मोदीको धार्मिक यात्रा रद्दसम्बन्धी वक्तब्य तत्कालीन भारतीय राजदूत रनजीत रेसँगको सल्लाहको उपज हो भन्ने चर्चा पनि कम छैन । बिमलेन्द्र गृहमन्त्री हुँदा नेपालको आईजीपीमा ४ जनामध्ये कसलाई नियुक्त गर्दा भारतीय समकक्षीलाई सहज हुन्छ भनी उनले ती राजदूतसँग सल्लाह लिएको कुरा राजदूत रेले हालै प्रकाशित आफ्नो पुस्तकमा उल्लेख गरेका छन् ।

‘विमलेन्द्र कुनै पनि बेला मधेशवादी दलमा सामेल हुनेछन्, प्राविधिक रुपमा मात्र उनी कांग्रेसमा बसेका छन्’ भनी मधेश आन्दोलनका बेला खुब चर्चामा थियो । ने.वि.संघको अध्यक्ष रहिसकेका र प्रजातन्त्रका लागि जेल जाँदा चरिकोटको जेलमा धेरै दिन बिताएका विमलेन्द्र कांग्रेस नेता महेन्द्रनारायण निधिका छोरा भएका कारणले मात्र कांग्रेस भएका होइनन्, नेपाली कांग्रेसको विद्यार्थी राजनीतिबाट उठेका हुन् ।

विमलेन्द्र निधि काठमाडौं–निजगढ फास्ट–ट्रयाक रोड निर्माणको ठेक्का दिने कुरामा विवादमा परे पनि अन्य कहालीलाग्दा भ्रष्टाचार र अन्य विवादास्पद गतिविधिमा मुछिएको पाइएको छैन । राजेन्द्र महतो रअको हवल्दार, श्यामसुन्दर गुप्ता व्यापारी अपहरणको मास्टरमाइन्ड नाइके प्रमाणित, जयप्रकाश गुप्ता डामिएका भ्रष्टाचारी, अन्य धेरै मधेशवादी नेताहरू कुनै न कुनै विवादास्पद काण्ड र अभियोगमा मुछिएको घटनाहरू विमलेन्द्रको सन्दर्भमा सुनिँदैन ।

राजेन्द्र महतोको सद्भावना पार्टीका उपाध्यक्ष तथा संविधानसभामा धनुषाबाट निर्वाचित सभासद सञ्जय साह ‘टकला’ को मास्टरमाइन्डमा ०६९ बैशाख १८ गते जानकी नवमीका दिन मिथिला राज्य संघर्ष समितिले आयोजना गरेको धर्नामा बम बिष्फोट गराई ५ जना धर्नाकारीको ज्यान लिनेसम्मका ‘मधेशका मसिहा’ देखिएकै हुन् । खोज्दै जाँदा मधेशवादी दलका नेताहरूका चर्तिकाला कति भेटिन्छन्, गनिसाध्य छैन । तर निधि यस्ता विवाद र अपराधभन्दा १२ हात पर देखिन्छन् ।

पिता महेन्द्रनारायण निधि गान्धीवादी नेता हुनुहुन्थ्यो र २००९ सालदेखि नेपाली कांग्रेसमा निरन्तर आबद्ध भई पार्टीको महामन्त्रीसमेत हुनुभएका आदरणीय नेता । जनकपुर (धनुषा) को राजनीति जेलिएको र जटिल छ । पूर्वराष्ट्रपति डा. रामवरण यादवको व्यक्तिगत प्रभावदेखि निधिहरूको कर्मथलो पनि । सरोज कोइरालाको विरासत बोकेकी लीला कोइराला र कोइरालाहरूको थोरबहुत प्रभावदेखि अन्य ठिनेमिने नेतासम्मको प्रभाव यहाँ रहेकै छ ।

यो जटिल क्षेत्रमा उठेर माथि आउन निधिलाई जति गाह्राे होला, पिताको बिरासत र आफ्नो छवि बचाइरहने हो भने निधिमा उज्वल भविष्यका सम्भावना प्रचूर देखिन्छ । यति मात्र हो दृढता र निरन्तरताचाहिँ भइरहनु पर्छ । तर चौधौं महाधिवेशनको क्रममा बिरासतवाला राजनीतिबाट सँधै भाग्यमानी हुन खोज्ने कर्ममात्र भयो भने चैं कसैको सुनिश्चित भविष्य देखिँदैन । चेतना भया । 