ढाक्रे राजनीतिबाट मुलुक बचाउने हो भने निर्वाचनमा यसाे गराैं

स्थानीय तहको निर्वाचन नजिकिएसँगै सत्ता गठबन्धनमा रहेका पाँच दलीय गठबन्धनले ढाक्रे राजनीति सुरु गरेका छन् । हरेक पार्टीका आ आफ्नै नीति, सिद्धान्त रहेका भएपनि आ-आफ्ना पार्टीको नीति, सिद्धान्त र विधानलाई रद्दीको टोकरीमा फालेर उनीहरु अघि बढ्ने प्रयासमा सक्रिय भएका छन् ।

त्यसको एउटै कारण हो, निर्वाचनमा पराजित हुने डर । हरेक पार्टीका शीर्ष नेताहरु गठबन्धनबिना निर्वाचन जित्न नसकिने भन्दै तालमेल गरेरमात्र निर्वाचनमा जाने रणनीतिमा लागेका छन् । स्थानीय तहको निर्वाचनको प्रभाव प्रदेशसभा र संघीय संसदको निर्वाचनमा समेत पर्ने भएकाले गर्दा उनीहरुले स्थानीय तहको निर्वाचनलाई जीवनमरणको रुपमा लिन थालेका भएपनि जनताले भने गठबन्धनलाई खासै रुचाएको देखिएको छैन ।

पाँच दलीय गठबन्धनको एउटै ध्यान हो जसरी भएपनि अहिलेको प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेलाई पराजित गर्ने । त्यही कारणले गर्दा उनीहरु एक्लाएक्लै निर्वाचनमा जान चाहिरहेका छैनन् । त्यसैले पाँच दलीय गठबन्धनले अप्राकृत्तिक गठबन्धन गरेको छ ।

कांग्रेसले कम्युनिष्टहरुसँग गठबन्धन गर्नु भनेको कांग्रेस विनासको बाटोमा अघि बढ्नु नै हो । कांग्रेसले आफ्नो जन्मकालदेखि नै लोकतान्त्रिक समाजवादीलाई स्वीकार गरेको भएपनि पछिल्लो समयमा उसले सत्ताकै लागि जोसुकैसँग पनि हात मिलाएको मात्र छैन, आफ्नै नेता तथा कार्यकर्ताहरुको भावना विपरित कम्युनिष्टहरुसँग गला जोडेको छ ।

निर्वाचन जित्नैका लागि गठबन्धन गरिएको छ । पाँच दलीय गठबन्धनमा कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, नेकपा समाजवादी, जनता समाजवादी र राष्ट्रिय जनमोर्चा सहभागि भएका छन् । यी पाँच दलीय गठबन्धनमा रहेका दलहरुको विधान र सिद्धान्त नै फरक रहेको छ ।

जनता समाजवादी पार्टी आफूलाई मधेश अर्थात प्रदेश नं. २ को मासिया ठान्दछन् भने राष्ट्रिय जनमोर्चा आफूलाई संघीयता विरोधी भन्दै आएको भएपनि पछिल्लो समयमा उसले संघीयताका पक्षधरहरु कांग्रेस, माओवादी र एकीकृत समाजवादीसँग गठबन्धन गरेको हुनाले राष्ट्रिय जनमोर्चाको नीति र सिद्धान्त पनि समाप्त भएको छ । अर्थात राष्ट्रिय जनमोर्चा समेत सत्ताको लोभमा फसेको छ । निर्वाचन जित्नु मात्र सफलता होइन ।

आफ्नो पार्टीको नीति र सिद्धान्तलाई तिलाञ्जली दिएर निर्वाचन जितिएपनि त्यस्तो पार्टीले आफ्नो सिद्धान्त र नीतिलाई लागु गर्न सक्ने सम्भावना नै रहँदैन । राष्ट्रिय जनमोर्चाले कांग्रेस जस्तो परम्परावादी पार्टीसँग गठबन्धन गर्नु भनेको गोरु व्याउनु नै हो । त्यसैले यो अप्राकृत्तिक गठबन्धन नै हो । सत्ता गठबन्धनमा रहेका दलहरु मध्येको नेपाली कांग्रसको मात्र मुलुकभरमै राम्रो प्रभाव रहेको अवस्थामा कांग्रेस नेतृत्वले गठबन्धन गरेर मात्र निर्वाचन जित्न सकिने आंकलन गर्नु कांग्रेसको लागि आत्महत्या गरे सरह हो ।

स्थानीय तहको निर्वाचन नजिकिएसँगै मुलुकभरकै कांग्रेसका स्थानीय नेता तथा कार्यकर्ताहरुले एक्लै निर्वाचनमा जानुपर्ने भन्दै केन्द्रीय नेतृत्वलाई दबाब दिईरहेका भएपनि नेतृत्वले भने सत्ताको लोभमा परेर गठबन्धन विरोधी आफ्ना पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई पार्टीको साधारण सदस्यबाटै हटाउने धम्की दिन थालेका हुनाले कांग्रेसका असली र इमान्दार कार्यकर्ताहरु आक्रोशित भएका छन् ।

कांग्रेसले एक्लै निर्वाचन जित्न सक्ने महानगर र उपमहानगरपालिकाहरु पनि गठबन्धनमा रहेका अन्य दलहरुलाई छोड्नुपर्ने अवस्था नेतृत्वले सिर्जना गरिदिएको छ । चितवनको भरतपुर महानगरपालिकामा रहेका कांग्रेसका कार्यकर्ताहरुले २०७४ मा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनमा समेत आफ्नो पार्टीको निर्वाचन चिन्हमा मत हाल्न पाएनन् भने अहिले पनि नपाउने प्रायः निश्चित जस्तै भएको छ । स्थानीय तहका नेताहरुले अर्को पार्टीका उम्मेदवारलाई मत हाल भनेर आफ्ना कार्यकर्ताहरुलाई कसरी भन्न सक्छन् ?

कांग्रेसको नेतृत्वले सत्ता लोभमा परेर बिसौं वर्षदेखि कांग्रेसको राजनीति गर्दै आएका स्थानीय तहका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई ढाक्रे बनाएको छ । नेतृत्वले व्यक्तिगत स्वार्थका लागि आफ्नो पार्टीका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई बलिको बोका बनाउँदा स्थानीय तहका नेता तथा कार्यकर्ताहरुले त्यसको विरोध गर्नैपर्दछ । पार्टी भनेको एक जनाको पेवा र एक जनाले मात्र निर्माण गरेको होइन ।

माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपालले प्रधानमन्त्री देउवालाई आउँदो संसदीय निर्वाचनपछि पनि प्रधानमन्त्री बनाईदिने आश्वासन दिएका र पार्टीका नेता रामचन्द्र पौडेललाई २०७९ फागुन २९ पछि राष्ट्रपति बनाईदिने आश्वासन दिएका हुनाले देउवा पौडेल कांग्रेसलाई आर्यघाटमा पुर्याएर भएपनि आफ्नो व्यक्तिगत स्वार्थ पूरा गर्न लागि परेका छन् ।

पौडेल निकै लामो समयदेखि संस्थापन इतर पक्षमा रहेका भएपनि केही महिना अघि देखि उनी प्रधानमन्त्री एवं पार्टी सभापति देउवाको पक्षमा गएका छन् । त्यो वातावरण दाहाल र नेपालले नै मिलाई दिएका हुन्, राष्ट्रपतिको आश्वासन दिएर । त्यही कारणले गर्दा पौडलेले जुनसकै सर्तमा पनि दाहाल र नेपाललाई बैतणी तार्नैपर्ने पक्षमा रहेका छन् ।

माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी पार्टीलाई गठबन्धन अनिवार्य भएको छ । एक्लाएक्लै निर्वाचनमा गएको खण्डमा उनीहरु फुटपाथमा पुग्न सक्ने सम्भावना रहेकाले उनीहरुलाई गठबन्धले सञ्जिवनी प्रदान गर्न सक्छ । त्यही कारण उनीहरु नेपाली कांग्रेसको पुच्छर समाएरै भएपनि वैतर्णी तर्ने प्रयासमा लागेका हुन् ।

संघीय संसदको प्रमुख विपक्षी दल नेकपा एमालेलाई एक्ल्याउने रणनीतिक उदेश्यका साथ पाँच दलीय गठबन्धन लागेको भएपनि नेकपा एमाले निकै बलियो अवस्थामा रहेको देखिएको छ । कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, जनता समाजवादी लगायतका अन्य दलका नेता तथा कार्यकर्ताहरु प्रायः हरेक दिन नेकपा एमालेमा प्रवेश गरिरहेका छन् । सत्ताधारी गठबन्धनकै नेता तथा कार्यकर्ताहरु विपक्षी दलमा प्रवेश गर्नु भनेको सत्ताधारी गठबन्धनलाई उनीहरुले नपत्याउनु नै हो ।

२०७४ सालमा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनमा विभिन्न पार्टीबाट उम्मेदवार बनि विजयी भएका जनप्रतिनिधिहरु समेत नेकपा एमालेमा प्रवेश गर्ने क्रम जारी रहेको छ । सत्ताधारी दलकै नेता तथा कार्यकर्ताहरु एमालेमा प्रवेश गर्नुले निर्वाचन अगावै सत्ता गठबन्धन पराजित भईसकेको संकेत हो ।

आफ्नो पार्टीको नीति र सिद्धान्तलाई थाती राखेर व्यक्तिगत स्वार्थमा नेतृत्व लागेको हुनाले आफूहरुले पार्टी परित्याग गर्नु परेको उनीहरुले बताइरहेका छन् । मेचीदेखि महाकालीसम्मका सत्ताधारी दलका नेता तथा कार्यकर्ताहरु एमालेमा प्रवेश गरिरहेका र मधेश प्रदेशमा समेत त्यो क्रम जारी रहेकाले गर्दा सत्ता गठबन्धनमा रहेका दलहरुको सातो गएको जस्तो देखिएको छ । त्यसैले उनीहरु गठबन्धन गरेरै भएपनि गठबन्धनको जितलाई सुनिश्चित गर्न चाहिरहेपनि त्यो सपना पूरा हुन सक्ने सम्भावना न्यून रहेको छ ।

नेकपा एमालेले केही दिन पहिला कमल थापाको नेतृत्वमा रहेको राप्रपा नेपाल गठबन्धन गरेर निर्वाचनमा जाने निर्णय गरेको थियो । उक्त निर्णयमा राप्रपा नेपालले नेकपा एमालेको सूर्य चिन्ह लिएर निर्वाचनमा जान सहमति जनाएकोमा गठबन्धनमा रहेका सत्ता गठबन्धनले त्यसको विरोध गरेका थिए । तर अब पाँच दलीय गठबन्धनले समेत एमाले र राप्रपा नेपालले गरेको निर्णयलाई नै पछ्याउने भएका छन् । नेकपा एमालेको जित सुनिश्चित भएकाले गर्दा पाँच दलीय गठबन्धनमा रहेका दलहरुले भागवण्डामा जुन जुन पालिकाहरुमा जस जसले नेतृत्व पाउँछन् त्यसैको निर्वाचन चिन्हमा निर्वाचनमा जाने निर्णय गर्ने भएका छन् ।

उदाहरणका लागि काठमाडौं महानगरपालिकाको मेयर पदमा कांग्रेसले उम्मेदवारी पाएको खण्डमा उपमेयरसहित वडाध्यक्ष र वडा सदस्यहरु माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, जनता समाजवादी र राजमोका उम्मेदवारहरुले पनि कांग्रेसको रुख चिन्हबाटै निर्वाचन लड्ने भएकाले गर्दा यसलाई ढाक्रे राजनीति भनिएको हो । यसरी एउटै निर्वाचन चिन्हमा निर्वाचनमा जानु भन्दा पाँच दलीय गठबन्धनमा रहेका पाँच दल एकीकरण गरेर जनताकहाँ गए भैहाल्यो नि ? किन जनतालाई ढाँटिरहने । पाँच दलीय गठबन्धनमा रहेका पाँच दल एक्लाएक्लै निर्वाचनमा जान नसक्ने भए किन पाँच दलीय गठबन्धन भनेर दुनियाँलाई हसाईरहने ?

कुनै बेला टाउकाको मूल्य तोक्ने र तोकि माग्ने व्यक्तिहरु एकै ठाउँमा उभिएका हुनाले उनीहरुलाई पार्टी एकीकरण गर्न किन अप्ठ्यारो ? माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल सत्ता बाहिर रहन नसक्ने व्यक्ति भएकाले पार्टी एकीकरण गरेर उनीहरु कांग्रेसको सम्मानार्थ सभापति भएको खण्डमा उनीहरुकै हित हुनेछ । कांग्रेसलाई पनि त्यतिबेला दुनियाँलाई देखाउने बाटो खुल्नेछ हामीले कम्युनिष्ट पार्टीहरुलाई पनि कांग्रेसमा विलय गरायौं भनेर । यो सुवर्ण अवसर कांग्रेस, माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीले किन गुमाउने त ? अहिले जनताले उठाउँदै आएको प्रश्न यही हो ।

नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेर बहादुर देउवाकै कृपाबाट माधव नेपालले नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टी निर्माण गरेका हुन् । नेकपा एमालेलाई विभाजित गराउनैका लागि सख्या गनेर देउवाले राजनीतिक दल विभाजन सम्बन्धि अध्यादेश ल्याएका थिए । त्यही अध्यादेश अनुसार माधव नेपालको पार्टी निर्माण भएको हो ।

माधव नेपालको पार्टीलाई निर्वाचन आयोगले मान्यता दिएपछि देउवाले राजनीतिक दल विभाजन सम्बन्धी अध्यादेश फिर्ता लिएका थिए । यसरी सरकार प्रमुखले नै राजनीतिक दल विभाजन गराई दिएको हुनाले देउवाको गुण तिर्न माधव नेपालले किन आफ्नो पार्टीलाई नेपाली कांग्रेससँग एकीकरण नगर्ने त ? सानो पार्टीमा बस्नु भन्दा नेपालकै सबैभन्दा पुरानो र ठुलो पार्टीमा आफ्नो पार्टी एकीकरण गराएर दाहाल नेपाल ठुलो पार्टीका ठुला नेता किन नहुने त ?

आफ्नो घरमा आगो लगाएर छिमेकीको घरमा शरण माग्न जाँदा घर नै उपहारमा पाइन्छ भने त्यो सुवर्ण अवसर दाहाल–नेपालले कुनै सर्तमा पनि गुमाउनु उपयुक्त हुन सक्दैन । दाहालले बेला बेलामा भन्ने गरेका छन् आफूँलाई पुरानो पार्टी भत्काएर नयाँ पार्टी बनाउन मज्जा लाग्छ भनेर । त्यही हुनाले पनि उनले पार्टी एकीकरण गरेर कांग्रेसको नेता बने त्यो नै उनको हितमा हुनेछ ।

यदि त्यो होइन भने किन आ आफ्नो पार्टीको निर्वाचन चिन्ह लिएर जनताकहाँ जान नसक्ने त ? त्यही कारणले गर्दा पार्टी एकीकरण गर्नु नै सबैभन्दा राम्रो विकल्प हो भन्ने मैले ठानेको छु । सौताका रिसले पोइको काखमा… फेर्ने भनेको यही हो । नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी ओली माथिको रिस फेर्ने एउटै निर्वाचन चिन्हमा निर्वाचनमा जाने पाँच दलीय गठबन्धनको निर्णयलाई जनताले किमार्थ स्वीकार गर्न सक्दैनन् ।

पाँच दलीय गठबन्धनमा रहेका पाँच दलका नेता तथा कार्यकर्ताहरुले आ आफ्नो पार्टीको नेतृत्वलाई सही ठाउँमा ल्याउन र ढाक्रे राजनीतिबाट मुलुकलाई बचाउन आउँदो निर्वाचनमा विवेक पु¥याएर मात्र मतदान गर्न उर्पयुक्त हुनेछ । यदि तपाईहरु ढाक्रे राजनीतिबाट सजग हुनुहुन्छ भने ।