समानान्तर हैसियतका बामदेवको नयाँ पार्टी बाबुरामका लागि अर्को अवसर

१५ असार, काठमाडौं । राजनीतिक खेलाडीका रुपमा चिनिएका केही पात्र यतिबेला चर्चामा छन् । नेपालको राजनीतिमा यसअघि राम्रै चलखेलमा जमेका केही नेताहरुलाई पछिल्ला राजनीतिक घटना क्रमले नै सांसदसम्म भएपनि पद र संख्या सानो बनाउन सके बार्गेनिङमा पहुँच पुर्याउनेतर्फ केन्द्रीत गरिरहेको देखिन्छ । पत्रकारिता पेशाबाट आएका रवि लामिछानेको मुल्यांकन बाँकी नै छ भने यसै पेशाबाट राजनीतिमा आएका रवीन्द्र मिश्रको मुल्यांकन बजारमा भइसकेको छ ।

यी दुई पात्र बाहेक अहिले नेपालको राजनीतिमा राम्रैसँग उदाएका माधवकुमार नेपाल, बामदेव गौतम र डा. बाबुराम भट्टराईको पद प्राप्ति र वार्गेनिङतर्फ केन्द्रीत भएर उनीहरुको राजनीति अगाडि गइरहेको छ । एमालेबाट विद्रोह गरी बाहिरिएका माधव नेपालले नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टी खोलेर स्थानीय तह निर्वाचनमा पार्टीलाई बार्गेनिङ प्वाइन्टमा पुर्याइसकेका छन् ।

उनको अब संघीय र प्रदेश निर्वाचनले मात्रै बार्गेनिङमा जानसक्ने हैसियतको भविश्य निर्धारण गर्छ । सम्भवत गठबन्धनका कारण पनि नेपालले सानो भएपनि नेपाली राजनीतिमा अझै अस्तित्व कायम राख्नसक्ने स्थिति कायमै रहेको राजनीतिक विश्लेषकहरु बताउँछन् । तर, बाँकी दुई चलेका नेता डा. भट्टराई र गौतमको स्थिति बार्गेनिङ प्वाइन्टसम्म पुग्छ या पुग्दैन ? यो विषयमा अहिले राजनीतिका जानकारहरुले मुख खोलेका छैनन् ।

पार्टी नै खोलेर आएपछि कतै न कतैको साहाराले गौतमले संघीय संसदमा पाइला टेक्ने सम्भावना रहेपनि डा. बाबुराम भट्टराईको भने अझै निश्चित छैन । पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहेका भट्टराई रहेको पार्टीमा उनको भविश्य नदेखिएकै कारण उनी अहिले अर्को अवसरको खोजीमा छन् । उनलाई जनता समाजवादी पार्टीले खासै चासो नदिएको पष्टै छ । अहिलेको सत्ता गठबन्धनमा कुनै परिवर्तन नगरी भट्टराईले गोरखामा आफै सीट जोगाउन गाह्रो छ ।

राजनीतिक विश्लेषहरुको भनाईमा अहिले जसपाभन्दा बाबुरामका लागि बामदेव नै उपयुक्त छन् । विचार र राजनीतिक आचरणमा पनि खासै फरक छैन् । दुबैले पार्टी शक्तिमा हुँदा स्वाद र सामर्थ्य पनि बुझिसकेका छन् । गौतमले नेकपा राष्ट्रिय एकता पार्टी खोलेर बाम एकताको विषय पनि उठाएका छन् । मंगलबार पार्टी घोषणा गर्दै आफूले जीवन समर्पित गरेको कम्युनिष्ट आन्दोलन धरायसी बनेपछि नयाँ राजनीति दल खोल्नुपरेको र यसमा सबै कम्युनिष्ट विचार भएकाहरु अटाउने उनले बताएका छन् ।

उता, माओवादी छाडेदेखि भट्टराईलाई अस्तित्व जोगाउनै समस्या देखिदै गएको छ । ९ असोज ०७२ मा हठात् पत्रकार सम्मेलन गरेर उनले माओवादीबाट अलग भएको घोषणा गरेका थिए । संविधान निर्माणको महवपूर्ण जिम्मेवारी पूरा गरेको एकसाता नबित्दै अचानक उनले माओवादी त्याग्नुलाई संशयका दृष्टिले हेरिएको थियो । संविधान बनेपछि नयाँशक्ति निर्माण गर्नुपर्छ भन्ने सोचमा पहिलेदेखि नै भएको दाबी गरेका उनी त्यसमा सफल देखिएनन् ।

३० जेठ, ०७३ मा तामझाम र अपेक्षासहित नयाँ शक्ति पार्टीको घोषणा भएको थियो, त्यसले अपेक्षाकृत जनाकर्षण हासिल गर्न उनले सकेनन् । पछि साहराका लागि संघीय समाजवादी फोरमसँगको गठबन्धनमा गए । तर, उसकै चुनाव चिह्न साझेदारी गरेर सहभागी भएको नयाँ शक्तिले पहिलो र दोस्रो चरणको चुनावमा जम्मा पाँच स्थानमा विजय प्राप्त गर्याे ।

७४ को निर्वाचनपछि एमाले र माओवादीबीच एकताको औपचारिक घोषणा हुँदै गर्दा नयाँ शक्ति पार्टीका संयोजक डा. बाबुराम भट्टराई पनि हात उठाएर ऐक्यबद्धता जनाउन पुगेका थिए । तर, भट्टराईले लगत्तै बाम गठबन्धन छाडे र चुनावमा कांग्रेससँग गठबन्धन गरे ।

मधेश केन्द्रीत दलसँग एकता गरी फेरी विभाजन भएको जसपामा अहिले उनी संघीय परिषदकाे अध्यक्ष छन् । तर, उनको सोधपुछ पार्टीमा हुँदैन् । यस्तै बामदेव गौतमको पनि उनको भन्दा धेरै फरकमा राजनीति छैन् । ०७४ सालमा प्रतिनिधिसभा चुनावमा पराजित भएका गौतमको पनि अर्को चुनाव नहुँदासम्म सिंहदरबारमा ढोका बन्द जस्तै थियो ।

उनी संविधान संशोधन गरेरै प्रधानमन्त्री बन्ने चाहना व्यक्त गर्थे । राष्ट्रियसभाका सांसदले पनि प्रधानमन्त्री बन्ने बाटो खुला गर्नेदेखि विभिन्न निर्वाचन क्षेत्रमा उपनिर्वाचन गराए प्रतिनिधिसभाको सदस्य बन्ने यत्नमा पनि गौतम लागिरहे । समकालीन नेताहरू ओली, नेपाल, खनाल, दाहाल प्रधानमन्त्री भइसकेकाले पनि राजनीतिको उत्तरार्धमा पुगेका गौतममा एकपटक प्रधानमन्त्री हुने रहर निकै थियो । तर, त्यो भएन ।

०७७ पुस ५ मा प्रतिनिधिसभा विघटनपछि तत्कालीन नेकपा अध्यक्षद्वय ओली र दाहालले समानान्तर गतिविधि गर्न थालेपछि गौतमले ०७८ माघ १४ मा पार्टी एकता राष्ट्रिय अभियानको घोषणा गरेका थिए । जसमा ६ सय ५१ सदस्यीय केन्द्रीय समन्वय समिति र एक सय ७५ सदस्यीय कार्यसम्पादन समिति रहेको संगठनात्मक संरचना थियो ।

त्यसबेला उनले विपरित फर्किएका केपी ओली र प्रचण्डलाई विपरीत दिशाबाट आमने–सामने बनाउने काम गरेपछि मात्र यो अभियानले विश्राम लिने उद्घोष गरेका थिए । उक्त अभियानले कुनै प्रभावकारी हस्तक्षेप गर्न सकेन । बरु एमाले विभाजनपछि उनको अभियानमा जोडिएका धेरै जसो नेता–कार्यकर्ता माधवकुमार नेपाल नेतृत्वको एकीकृत समाजवादीमा समाहित भए । गौतम त्यहीँबाट नयाँ पार्टी गठनको प्रक्रियामा आइपुगेका हुन् ।