लिउसँगै आएकी चिनियाँ उच्च अधिकारी नेपालमै, पछिल्लो राजनीतिबारे रिपोर्ट तयार पार्दै

३१ असार, काठमाडौं । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय विभागका प्रमुख (मन्त्री) लिउ जियान्चाओसँगै नेपाल भ्रमणमा आएकी चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय विभागकी सदस्य चेङ योउया नेपालमै बसेकी छिन् । नेपालमा क्रियशील कम्युनिष्ट पार्टीका शीर्ष नेताहरुसँगको छलफल र भेटघाटपछि उनी केही दिन नेपालमै रहेकी हुन् ।

उनी विदेश विभागअन्तर्गत नेपाल मामिला कार्यालयमा कार्यरत छिन । कूटनीतिक स्रोतका अनुसार लिउको नेपाल भ्रमणका लागि उनले समन्वय गरेकी थिइन । त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट नेपाली भाषा अध्ययन गरेकी उनले लिउ तथा नेपाली शीर्ष नेताहरूको संवादको अनुवाद गरेकी थिइन । उनी नेपाली भाषामा दख्खल राख्छिन । उनी पाँच वर्षदेखि चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी हेडक्वार्टरमा माथिल्लो ओहोदामा कार्यरत छिन् ।

लिउले नेपालको आन्तरिक मामिलामा चीनले हस्तक्षेप नगर्ने तर अरु कसैले हस्तक्षेप गरेमा मान्य नहुने भन्दै कूटनीतिक भाषामा अमेरिकी गतिविधि मान्य नहुने जनाउ दिएका थिए । लिउले नेपाली नेताहरुलाई स्टेट पाटर्नरसीप प्रोग्राम (एसपीपी) फिर्ता गर्ने निर्णय गरेकोमा नेपाली नेताहरुको प्रशंसा गर्दै बधाई तथा धन्यवाद नै दिएपनि एमसीसी अनुमोदन भएको बारे असन्तुष्टि जनाएका थिए । नेपाली नेताहरुसँग अमेरिकी परियोजनाहरु एमसीसी, एसपीपी र तिब्बतीलाई शरणार्थी परिचय पत्र (आरसी) वितरण गर्ने कार्यक्रमप्रति चिनियाँ असन्तुष्टि प्रष्ट रुपमा देखिएको थियो ।

लिउले बामपन्थी नेताहरुसँग गरेको संवाद र त्यसको आउटपुट बुझ्नका लागि पनि चेङ योउया नेपालमा बसेकी हुन् । नेपाली नाम सरला राखेकी चेङले यहाँको पछिल्लो राजनीतिक अवस्थाबारे चीनको माथिल्लो निकायलाई प्रतिवेदनका रुपमा बुझाउनेछिन् । उनीसँग सम्पर्कमा रहेका एक नेपाली नेताका अनुसार लिउको भ्रमणपछि नेपालका राजनीतिक दल, बुद्धिजीवी र विभिन्न पक्षको धारणा बुझेर उनी बेइजिङ जानेछिन् ।

नेपालको चारदिने भ्रमण पूरा गरी चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी अन्तर्राष्ट्रिय समन्वय विभागका प्रमुख (मन्त्री) लिउ जियान्चाओ बुधबार बेइजिङ फर्किए । भ्रमणको चौथो दिन उनले राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग शिष्टाचार भेट गरेका थिए । लिउले आइतबार प्रधानमन्त्री देउवा र परराष्ट्रमन्त्री डा. नारायण खड्का, सोमबार माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड तथा मंगलबार एमाले अध्यक्ष केपी ओली र एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालसँग बेग्लाबेग्लै कुराकानी गरेका थिए । उनले सबैभन्दा बढी समय (साढे चार घन्टा) ओलीसँग बिताएका थिए भने त्यसपछि क्रमशः प्रचण्ड (दुई घन्टा), एकीकृत समाजवादी अध्यक्ष नेपाल(सवा एक घन्टा)सँग समय बिताएका थिए । उनले प्रधानमन्त्री देउवासँग करिब एक घन्टा र परराष्ट्रमन्त्री खड्कासँग ४५ मिनेट बिताएका थिए ।

लिउको नेपाल बसाई समग्र रुपमा बामपन्थी पार्टीका नेताहरुसँगको भेटघाटमै वितेको थियो । उनले वामपन्थी पार्टीहरु मिलेमा चीनको सहयोग रहने समेत बताएका थिए । चीनले नेपालको आन्तरिक मामिलामा आफू पनि हस्तक्षेप नगर्ने र अरु देशले पनि नगरुन् भन्ने सन्देश दिएको भनिएपनि ओली–प्रचण्ड निवासमा बाम गठबन्धनको प्रसँग भने छुटेको थिएन । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी (सीसीपी) विदेश विभाग प्रमुख लिउ जियान्चाओले प्रचण्डसँग खुमलटारमा भेट गर्दै गर्दा नेपालको कम्युनिष्ट पार्टीहरु एकआपसमा किन मिल्न नसकेका र किन भिन्न शक्तिसँग सहकार्य गरिरहेका छन् भन्ने प्रसँगबाट बाम गठबन्धनको कुरा उठाएका थिए ।

नेकपा माओवादी केन्द्र, एमाले र एकीकृत समाजवादीका नेतासँग सोमबार र मंगलबार भएका भिन्नाभिन्नै भेटमा चिनियाँ नेता लिउले बामपन्थी शक्तिबीचको एकता भए मुलुकको मात्र होइन चीनले पनि सकारात्मक रुपमा लिने बताएका थिए । २०७४ को आमनिर्वाचन अघि र पछि एमाले–माओवादी केन्द्र गठबन्धन निर्माण र पार्टी एकताका लागि चीनले सहजीकरण गरिदिएको टिप्पणी हुने गरेको छ । तर एकीकृत पार्टी नेकपाको आन्तरिक विवाद व्यवस्थापन गर्न नसक्दा सर्वोच्च अदालतको आदेशबाट एमाले र माओवादी केन्द्र पुरानै अवस्थामा पुगेका छन् ।

त्यसपछि नेपालमा वाम गठबन्धन कमजोर मात्र भएन, सरकारसमेत कांग्रेसको नेतृत्वमा गयो । अहिले पनि बाम दलहरूलाई मिलाउन चीनले पहल गरिरहेको चर्चा छ । चिनियाँ नेता लिउले भने नेपालको बाम गठबन्धनका सम्बन्धमा चीन र सीपीसीको कुनै भूमिका नरहने प्रस्ट पारेका छन् । तर चिनियाँ उच्च अधिकारी चेङ नेपालमै बसेर यहाँ राजनीतिबारे बेइजिङलाई रिपोर्ट गर्ने तयारी गरेकी छिन् ।