बा ! एक चोटि खिसिक्क हाँसन….सेल्फी हानौँ !!!!

♦ दीपक शर्मा

बा ! एक चोटि खिसिक्क हाँसन….सेल्फी हानौँ !!!!  यस्तो शव्द हो जसको जति व्याख्या गरेपनि सकिदैन यो शव्दले मानसपटलमा यस्तो चित्र बनाउछ जसले जिवनको महत्व दर्साउदछ । त्यहि शव्दको अर्थ खोज्ने प्रयास गरिन्छ आजको दिनलाई , जसलाई भन्ने गरिन्छ बुवाको मुख हेर्ने दिन अर्थात कुशे औंसी ।

हिन्दुधर्मका विभिन्न चाडपर्व मध्ये एउटा पर्व हो कुशे औंसी , दान गर्दा, पाठपूजा गर्दा , जप स्नान गर्दा , नुहाँउदा तथा पितृकार्यमा समेत प्रयोग हुने बहुपयोगी कुशलाई हिन्दु धर्ममा महत्वका साथ हेरिन्छ । बैदिक सनातन हिन्दु संस्कारमा कुश अत्यन्त महत्वपुर्ण सांस्कृतिक र धार्मिक भुमिको भएको पवित्र वनस्पती मानिन्छ । यो देवकर्म पितृकर्म दुवैमा अनिवार्य वनस्पती हो ।

औंसीको दिन घरमा ल्याइने कुशको महिमा श्रीमद्धागवतमा गीता, यथर्व वेद, विष्णु पुराण, तथा गरुँड पुराणमा समेत वर्णन गरेको पाइन्छ । कुशे औंसीलाई बुवाको मुख हेर्ने औंसी पनि भनिन्छ । आजको दिन ति बा लाई एक दिन भएपनि सम्झनु धार्मिक कुरा मात्र होइन आफनो जिवनको आरम्भ पनी हो । भौतिक , भावनात्मक , जैविक अनि अन्य धेरै सम्बन्धको एक मात्र मेल पिता हो अर्थात बा हुन ।

आमाले जन्म दिनु अनि त्यसपछिको जिम्मेवारी बा को काँधमा जसरी आइपर्छ त्यसको अनुभव , रमाइलो क्षण, लालन पालनको जिम्मेवारी यी सवै कुरा सम्झनाका लागी त्यो बालक पनि वा बने पछि मात्र अनुभव गर्न पाउछ । त्यसैले बालाई बेलैमा चिन्न जरुरी छ । आमाको ममत अनि बाको त्यो जिम्मेवारी छोरा छोरीको लागी एउटा शिक्षा पनि हो । त्यसो त बा लाई आजको दिन मात्रै सम्झिए पुग्छ भनेको होइन , आजको दिनमा सामाजिक सञ्जालमा बा का फोटाहरुले रंगीएका होलान । सजिएका होलान तर ति देखावटी हुन सक्छन , बा लाई सधै सम्झिरहनु पर्दछ , उमेर ढल्किदै जादा व्यवहारमा हुने परिवर्तनलाई स्वीकार गर्नु र ति बा अनि आमाको स्याहार गर्नु नै धर्म हो । बा ले गरेको त्यो जिम्मेवारी अनि हाम्रो जिदद्धी पन त्यहि हाम्रा सन्तानमा पनि छ । अव आफै सोचै बा को महत्व कति छ भनेर ।

आजको दिन आफना बा लाई सम्झना अनि विशेष समर्पण गर्ने दिन हो । कुशे औंसीका दिन पिता हुने छोराछोरीले मुख हेरेर मिठाई , फलफूल, कपडा आदि उपहार दिने चलन रहेको छ । साथै विदेशमा रहने छोराछोरीले फोन बाटै भएपनि आर्शिवाद लिने गर्दछन । हामी अन्य मानिसको चाकडी चाप्लुसी गर्ने गर्छौ अरुलाई आफनो स्वार्थका लागी सम्मान गर्ने गछौँ तर हामिले कहिल्यै बा लाई खुशी बनाएका छौ ?

चाकडी गर्नु नै सम्मान गर्नु नै छ भने त्यसको सुरुवात घरबाटै गरौ । बा नहुनेले बा को सम्झनामा तस्विर हेरेर विभिन्न मन्दिर शक्तिपीठ, देवालय लगायत पवित्र तिर्थस्थलमा पगी पितृहरुको नाममा श्राद गरी तर्पण दिई सिदा दान गरी अध्यात्मिक चिन्तनबाट समेत सम्झना गर्ने गर्दछन । यस अवसरमा देशका बिभिन्न भागमा घुइचो समेत लाग्ने गरेको छ ।

पितृदेव भव भन्ने धार्मिक मान्यता अनुरुप यस दिन छोराछोरीले आफना बुवालाई श्रद्धापुर्वक रुचिअनुसार खाना खुवाई आशिर्वाद प्राप्त गरेमा सुख मिल्छ भन्ने विश्वास छ । कतिपय बुवाको मुख हेर्ने दिनलाई फादर्स डे पनि भन्दछन । तर फार्दस डे र बुवाको मुख हेर्ने दिनमा फरक छ । सन १९०९मा पहिलो पटक श्रीमती सोनोरा डोडले आफनो पिताको सम्झना मनाएकि थिइन । उनले गरेको कार्यक्रम लाई प्रभावित भई फादर्स डे लाई जुन १९ सन १९१० मा अमेरिकामा मनाइएको थियो । तर बुवाको मुख हेर्ने दिन कहिले बाट मनाउन थालिएको भन्ने कुनै यकिन तथ्यांक छैन ।

यो पौराणिक कालबाटै मनाउन थालिएको किवंदन्ती रहेको छ । आदर सम्मान गर्न हामिले जानेकै छौ । जस्तो हामिले गछौं हाम्रा सन्तानहरुले त्यसलाई नै सिको गर्ने हुन तसर्थ सभ्य समाजको निर्माण गर्नमा जुटौ आजको दिन बा का लागी छुटयाउ । आज बुढा भएका बा को अनुहार चाउरी परेको होला झटट हेर्न राम्रो नलाग्ला तर ती त्यहि बा हुन जसले छोराछोरीलाई माया ममता दिदै यहासम्म पुर्याए, ए बा…. एकचोटी खिसिक्क हाँसन सेल्फी हान्यौ क्या । बा को जय होस !!!