देउवासँग दिल मिलाएर ओलीतिर बोलचाल बन्द गरेका प्रचण्डबाट कांग्रेस कति ढुक्क ?

११  कात्तिक, काठमाडौं ।  आगामी मंसिर ४ को प्रदेश र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा कांग्रेसको मुख्य सहयात्री बनेर गइरहेको सत्ता गठबन्धको मुल घटक नेकपा माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई अहिलेसम्म स्थिर राजनीतिका पर्यायको रुपमा हेरिएको छैन् । उनलाई अझैसम्म अस्थिर नेताको रुपमा नै हेर्ने गरिएको छ ।

उनको अस्थिरताकै कारण २०६४ को चुनावबाट पहिलो शक्ति बनेको माओवादी २०७० को चुनावपछि तेस्रो शक्तिका रूपमा स्थापित छ । अहिले तेस्रो शक्तिका रुपमा रहेको माओवादी आगामी निर्वाचनपछि पनि तेस्रो शक्तिकै रुपमा आउने निश्चित छ । यसले पनि आगामी निर्वाचनपछि बन्ने सरकारमा पनि माओवादीको मूल भूमिका हुने देखिन्छ । किनकी यो पार्टी हाल जुन दलसँग मिल्छ, त्यो बलियो हुने स्थिति छ भने आगामी दिनमा पनि यसमा परिवर्तन आउने देखिएको छैन् ।

अीसथर राजनीतिक पात्र मानिएका माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको नेकपा विभाजनपछि नेपाली कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवासँगको संम्बन्ध सुमधुर देखिएको छ । त्योभन्दा अगाडी देउवालाई धोका दिएर एमाले अध्यक्षसँग सुमधुर सम्बन्ध बनाएका प्रचण्डको लामो समयदेखि नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग बोलचाल छैन् । सत्ता र पार्टी नेतृत्वको विषयमा भएका खटपटले ओली र दाहालबीचको बोलचाल बन्द गराएको छ ।

संसद बैठक चलेका समयमा एकअर्काबीच घोचपेच भएपनि अन्य प्राय कार्यक्रममासमेत दुबै नेतालार्य एउटै मञ्चमा बोलाउन छाडिएको छ । यद्यपी उनको पार्टीका दोस्रो तहका नेताहरूबीच भने एमालेसँग समस्या देखिँदैन । ‘एमाले र माओवादी पदाधिकारीबीच चुनावीलगायत आगामी राजनीतिक कार्यदिशाबारे यसअघि पनि पटक पटक कुराकानी भइरहेको थिए । आगामी दिनमा पनि एमालेसँग सहमति गरेर जानसकिनेमा उनीहरुले अझैपनि कुरा चलाइरहेकै छन् ।

एक्काइसौं शताब्दीको जनवादको कार्यदिशामा सहमत भई पार्टी एकता गरेर पछि अलग भएका ओली र दाहाल तत्काल एक ठाउँमा आउने सम्भावना देखिँदैन । तर,राजनीतिक विश्लेषकहरुले भने आसन्न निर्वाचनमा सोचेजस्तो परिणाम नआए माओवादीले कांग्रेसलाई छाडेर एमालेसँग सहकार्य जाने सम्भावना देखेका छन् । एमाले अध्यक्ष ओलीले लिएको नीतिका कारण भनेजस्तो परिणाम आएन भने पार्टीभित्र प्रश्न उठ्ने र फेरी बाम एक हुनसक्ने उनीहरुको ठम्याइ छ ।

पहिले माओवादीसँग मिल्दा एमाले बलियो थियो र कसैले चलाउन नसक्ने सरकार बनाउने मौका पायो, भलै ओलीका कारण त्यो टिकेन र कांग्रेससँग माओवादी मिल्दा ओलीको सरकार ढल्यो । तत्कालका लागि माओवादीसँग चुनावी गठबन्धन गरेपछि कांग्रेस पहिलेभन्दा बलियो स्थितिमा देखिएको छ । गत वैशाखको स्थानीय चुनावको परिणामले पनि यो कुरालाई पुष्टि गर्छ । गठबन्धनको बलमा माओवादीले पनि स्थानीय तहमा शक्ति बढाएको छ ।

२०७४ को निर्वाचनबाट पहिलो शक्ति बनेको एमाले पालिका नेतृत्वका हिसाबले दोस्रो हैसियतमा पुगेको छ । उसलाई सत्तारूढ गठबन्धनका कारण आसन्न निर्वाचनमा आफ्नो ‘किल्ला’ जोगाउनसमेत चुनौतीपूर्ण बनेको छ । संसद्को अन्तिम बैठकमा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले संघ र प्रदेशको निर्वाचनपछि एमाले तेस्रो शक्ति बन्ने बताएका थिए । तर, प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनमा उनको भनाइ सही हुने कुनैपनि आधार छैनन् । माओवादीले थप शक्ति आर्जन गर्न सक्ला तर, एमालेलाई पछि पार्न असम्भव छ ।

पछिल्लो समयको राजनीतिलाई हेर्दा भेडा भेडा एकातिर र बाख्रा बाख्रा अर्कोतिर भन्ने भनाइलााई गलत सावित गरिदिएको छ । अहिले फरक विचार र शिदान्त बोकेका पाँच दल एक ठाउँमा उभिएका छन् । देशको आवश्यकताले माग्यो भने फरक विचारकाबीच पनि गठबन्धन चलाउन सकिने उदाहरण यो गठबन्धनले दिएको छ । यतिबेला ओली र दाहाल एकआपसमा भिड्दा यसको फाइदा कांग्रेस पार्टी त्यसका सभापति शेरबहादुर देउवालाई पुगिरहेको छ ।

माओवादीले पनि कांग्रेसभन्दा करिब आधा सिट लिएर यसपालि चुनावी मैदानमा जाँदा पनि ०७४ मा भन्दा सुरक्षित महसुस गरिरहेको छ । ओलीको कार्यकालमा मन्त्रीमण्डलमै मन्त्रीहरुले असहज महसुस गरेका थिए भने देउवा नेतृत्वको मन्त्रिपरिषदमा मन्त्रीहरूलाई काम गर्न सहज भएको बताइन्छ । धेरैले ओलीसँगभन्दा देउवासँग काम गर्न सहज हुने पनि बताएका छन् । यसैले पनि यो मन्त्रीमण्डलमा फरक चिारका भएपनि विवाद देखिएको छैन् ।

पाँच वर्षअघि चुनाव जितेर प्रधानमन्त्री भएलगत्तै ओलीबाट धोका पाएका अध्यक्ष प्रचण्ड देउवाबाट धोका नहुने विश्वासमा कुदिरहेका छन् । तर, उनले देउवामाथि गरेको जति विश्वास प्रचण्डबाट कांग्रेसले गरेको छैन् । कांग्रेसलाई भोली तलमााथि भए प्रचण्ड फेरी ओलीसँग मिल्न सक्ने आशंका कायमै छ । यसको कारण हो राजनीतक सहमति र बचनमा प्रचण्डको अस्थिरता ।

अहिले देउवा र प्रचण्डबीच विश्वास बलियो हुनुको मुख्य कारण सत्ता साझेदारी पनि हो । सत्ता बाँडफाँटका धेरै विषयमा देउवा र दाहालको स्वार्थ मिल्दै आएका छन् । गत स्थानीय निर्वाचनका बेला तालमेलका लागि स्थानीय तह बाँडफाँटमा देउवा र दाहालबीच राम्रै सहकार्य भएको थियो । पार्टीमा असन्तुष्टि देखिएपनि आगामी आमनिर्वाचनका लागि प्रदेश र प्रतिनिधिसभा सदस्यको क्षेत्र भागबन्डा पनि उनीहरूले मिलेर नै व्वयवस्थापन गरे ।

देउवाले सरकार हाँकेको एक वर्षभन्दा बढी हुँदै गर्दा दुई शीर्ष नेताबीच कुनै पनि विषयमा मनमुटाव भएको सार्वजनिक भएको छैन । यसले सत्ता सञ्चालनमा उनीहरूबीच स्वार्थ मिलेको देखिन्छ । आगामी आमनिर्वाचनमा आफ्नो अनुकूल परिणाम आए आलोपालो प्रधानमन्त्री हुने विषयमा विवाद छैन तर पहिले को हुने भन्ने टुंगो लागिसकेको छैन । पहिलो सरकारको नेतृत्व प्रचण्डले अहिले पनि दाबी गरिरहेकै छन् ।