सुत्नुअघि संगीत सुन्नुहोस् : डरलाग्दा सपना कम हुन्छ, मिठो निद्रा आउछ

१३ कात्तिक, काठमाडौं । तपाईलाई थाहा छ , स्वस्थ तन र मनका लागि मीठो र गहिरो निद्रा अपरिहार्य मानिन्छ । पर्याप्त निदाइएन भने डायबेटिज, डिप्रेसनजस्ता रोग लाग्नुको साथै वजन बढ्ने समस्या देखापर्न सक्छ ।

अहिलेसम्म अध्ययनकर्ताहरूले निद्राले फाइदा नगर्ने स्वास्थ्यसम्बन्धी कुरा पत्ता लगाउन सकेका छैनन्। विज्ञानले अहिलेसम्म पत्ता लगाएको कुरो भनेको निद्राको अभावमा हाम्रो शरीर र मस्तिष्कमा नाटकीय असर गर्छ भन्ने हो।

विकसित मुलुकमा मानिसहरूको ज्यान लिइरहेको अल्जाइमर्स, क्यान्सर, मुटु र धमनीसम्बन्धी रोगहरू, मोटोपन, डिप्रेशन, चिन्ता र आत्महत्याको पनि निद्राको अभावसँग केही न केही सम्बन्ध पाइएको छ।

निदाएको अवस्थामा मानव शरीरका सबै प्रणालीहरूको ‘नवीकरण’ हुन्छ। निद्रा पुगेन भने तिनमा असर पर्छ। तर निद्रा भने प्राकृतिक हुनुपर्छ। निद्राको औषधिले क्यान्सर, संक्रमण र मृत्युको सम्भावना बढाउँछ।

यतिमात्र हाेइन, कहिलेकाहीँ मानिसहरूलाई रातमा यस्तो सपना हुन्छ कि तिनीहरूको पछाडि कुनै डरलाग्दो जनावर लुकेको हुन्छ। तिनीहरू दौडिरहेका छन्, तर तिनीहरूका खुट्टाहरू चलिरहेका छैनन्। भुलभुलैयामा हरायो, जहाँबाट निस्कने बाटो छैन। यस्ता दुःस्वप्न आउनु सामान्य कुरा हो तर केही मानिसहरु यसबाट यति विचलित हुन्छन् कि उनीहरुलाई अनिद्रा, चिन्ता र तनाव हुन थाल्छ ।

यो अवस्था एक सातासम्म रह्यो भने मनमा केही गडबड भइरहेको छ भन्ने आभास हुन्छ । तर स्विट्जरल्याण्डको युनिभर्सिटी अफ जेनेभामा हालै गरिएको एक अध्ययनको क्रममा यस्तो म्युजिक थेरापी पत्ता लागेको छ, जसले दुःस्वप्नलाई कम गर्छ । साथै, यस्ता सपनाहरू बन्द हुने सम्भावना पनि ४ गुणासम्म बढ्न सक्छ।

अनुसन्धानका अनुसार राती सुत्दा संगीत सुन्दा यी दुःस्वप्नलाई राम्रो सपनामा परिणत गर्न सकिन्छ । यसबाहेक राम्रो निद्रा पनि आउन सक्छ। संगीतले निद्रामा मानिसको भावनालाई नियन्त्रण गर्ने काम गर्छ। अध्ययनको क्रममा, यो थेरापी हप्तामा कम्तिमा एक पटक डरलाग्दो सपना देख्ने मानिसहरूमा बढी प्रभावकारी साबित भयो। उनीहरुबाट छुटकारा पाउन म्युजिक थेरापीबाट मानिसहरु भावनात्मक रुपमा पनि बलियो बनेका छन् ।

अनुसन्धानकर्ताहरूले यसलाई इमेजरी रिहर्सल थेरापी (आईआरटी) पनि भनेका छन्। अमेरिकन एकेडेमी अफ स्लीप मेडिसिनका अनुसार, ४% भन्दा बढी अमेरिकीहरू यी दिनहरू दुःस्वप्नबाट त्रसित छन्। प्रमुख अनुसन्धानकर्ता डा. ल्याम्प्रोस पेरोगाम्रोसका अनुसार यो कुनै पनि औषधि बिना नै सबैभन्दा प्रभावकारी उपचार हो । यसले दुःस्वप्न चार गुणासम्म कम गर्छ।

नराम्रो सपनालाई सकारात्मक तरिकाले हेर्दा राम्रो सपना देख्न सकिन्छ। इमेजरी रिहर्सल थेरापीमा चार चरणहरू हुन्छन्, जुन एक दिनमा पूरा गर्न सकिन्छ। मानिसहरूलाई उनीहरूको दुःस्वप्नको प्रत्येक विवरण लेख्न भनिन्छ। उनीहरूलाई नराम्रो सपनाहरू सकारात्मक तरिकामा लेख्न भनिएको छ, ताकि त्यहाँ एक खुसी र शक्तिशाली समाधान हो।