दलहरुबाट अस्थिर राजनीतिको खेतीः स्थिर सरकार र संविधानको रक्षा कसले गरिदिने होला ?

निर्वाचन नजिकिँदै गर्दा दलहरु जित सुनिश्चित गर्न कस्सिरहेका छन् । के उपायद्वारा प्रतिस्पर्धीलाई परास्त गर्न सकिन्छ, के भनेर जनतालाई आफूतिर तान्न सकिन्छ भनेर लागिरहेका छन् । सत्ता गठबन्धनका नेताहरुले आफूहरुलाई नजिताए लोकतन्त्र नै धरापमा पर्ने बताइरहेका छन् भने मुख्यतः एमालेका नेताहरु त्यसैमा पनि केपी ओलीले एमालेको सरकार नबने देश बर्बाद हुने बताइरहेका छन् ।

उनले आफ्नो नेतृत्वको गठबन्धनका अन्य दलहरुबाट आशा ठूलो गरेका छन् तर तिनीहरुलाई त्यति भाउ दिएका छैनन् । अहिलेसम्मको अवस्था अनुसार संगठन बलियो भएका र जनमत पनि राम्रो भएका तथा सत्ताका वरिपरि रहँदै आएका ठूला राजनीतिक दलहरुले आफूहरुले राजनीतिक स्थिरता दिन्छौं भन्दै ढ्वाङ फुके पनि पूरै रुपमा अस्थिरताको खेती गरिरहेका छन् । यति मात्रै होइन हामी ठूला दलको विकल्प बन्छौं भनेरआएका दलहरुले पनि अहिलेको संविधानका प्रावधानविरुद्धका कुराहरु आफ्ना घोषणापत्रमा सार्वजनिक गरेका छन् । यो अवस्थामा जिते पनि देशलाई संविधानको भावना अनुसार चल्न नदिने, हारे यो हुनुपर्छ, त्यो हुनुपर्छ भन्दै विभिन्न रुपका विरोध गरेर सरकारलाई कमजोर पार्ने तानामा दलहरु रहेको देखिएको छ । यो देश र जनताका लागि दुखद अवस्था हो ।

निर्वाचनपछि पूर्ण बहुमतका साथ सरकारमा जाने तथा केपी शर्मा ओलीको नेतृत्वमा सरकार बनाउने घोषणा गरिरहेको एमालेले संविधानको अहिलेको अवस्थालाई बदल्न चाहेको छ । ओलीले गरेका संविधानविरुद्ध दुई पटक संसद विघटनलाई बचाउ गरिरहेको छ । घोषणापत्र सार्वजनिक कार्यक्रममा जनताको प्रश्नको उत्तर दिँदा पनि ओलीले अदालतले असंवैधानिक घोषणा गरेका कदमको बचाउ गरेका छन् । यदि उनको नेतृत्वमा सरकार बनेमा उनले आफ्ना कदमलाई वैधानिकता दिनेछन् । यस्तो अवस्थामा जनताले बनाएको संविधान २०४७ को अवस्थामा पुग्नेछ । अर्को, केपी ओलीले आफ्नो कार्यकालमा ठूलो मात्रामा ऐन कानुन बनाएको बताएका छन् तर उनले संघीयतालाई बलियो बनाउने कानुन बनाएनन् । उनले संघ र स्थानीय तह केन्द्रको मातहतका अंगका रुपमा रहनुपर्छ भनिरहे । यो अवस्थामा एमालेले कस्तो राजनीतिक स्थिरता दिने होला ?

राजतन्त्र पुनःस्थापित गर्नुपर्छ, संघीयता खारेज गरेर केन्द्र र स्थानीय तह मात्रै राख्नुपर्छ भनेर आफ्नो घोणापत्र बनाएको पूर्वपञ्चहरुको दल राप्रपासँग गठबन्धन गरेको छ । अर्को, मधेशको मुद्दा भन्दै अघि बढेको जनता समाजवादी पनि छँदै छ । यो गठबन्धनका उम्मेदवारले निर्वाचनमा बहुमत ल्याए यी मुद्दा कसरी सम्बोधन गर्ला ? कम्युनिष्ट मुद्दा त व्यवस्थापन गर्न असफल भएर लगभग दुई तिहाई नजिकको बहुमतको सरकार ढालेका केपी ओली अब स्थिर तथा व्यवस्थित सरकारदिन सफल होलान् ? अब माओवादी केन्द्रको कुरा गरौं । उसले बहुमत ल्याएर सरकार बनाउने त कुरा भएन तर उसले आफ्नो घोषणापत्रमा प्रत्यक्ष निर्वाचित राष्ट्रपति र मुख्यमन्त्री आफ्नो मुख्य मुद्दा भएको उल्लेख गरेको छ । अनि जातीय क्लष्टरका कुरा पनि उठाएको छ । जुन कुरा संविधानमा छैन । संविधानको रक्षा गर्न भन्दै नेकपा सरकार ढालेर गठबन्धन सरकार बनाएको माओवादी केन्द्रले संविधानको रक्षा गर्ला कि त्यसको तहसनहस ?

देशभर संगठन भएको राप्रपाले राजतन्त्र फर्काउने र संघीयता खारेज गर्ने मुद्दा अगाडि सारेर चुनावी दौडमा छ । उसका अरु विषय पनि संविधानविरुद्धका छन् । उसले कसरी अहिलेको संविधानको रक्षा गर्छ ? उसको ध्येय नै थप अस्थिरता सिर्जना गर्ने नै देखिन्छ । राप्रपाले लोकतन्त्रविरुद्धका मुद्दा बनाएर लोकतन्त्रको उपयोग गरिरहँदा पछिल्लो समय आफूलाई वैकल्पिक शक्तिका रुपमा उभ्याएको बताउने रवि लामिछानेको दलले पनि यो संविधानका प्रावधानलाई मानेको छैन । यति मात्रै होइन पछिल्लो समय अगाडि आएका अन्य साना दलहरुले पनि सत्ताको वरिपरि रहेर लाभ लिइरहेका दलका नेताहरुमाथि आक्रोश पोख्ने नाममा संविधानकै बर्खिलाप आफ्ना चुनावी मुद्दा अगाडि सारेका छन् । यो अवस्थाले आगामी भविष्यमा अस्थिरताको आगो दन्कने पूर्वसंकेत दिइरहेको छ । यी दलका मुद्दाले जनअनुमोदन पाउँछन् पाउँदैनन् त्यो त निर्वाचनको परिणामले देखाउला तर यी सबै दलहरु देशको राजनीतिलाई थप अस्थिर बनाउने दिशामा जाने स्पष्ट हुन्छ ।

कांग्रेसले संविधानका प्रावधानलाई फेर्ने कुरा त गरेको छैन तर गठबन्धनमा संलग्न दलहरुका विषय सम्बोधन कसरी गर्छ ? कांग्रेसले गठबन्धनमा संलग्न दलका विषयमा सम्झौता गर्न सकेन भने गठबन्धन टिक्न सक्दैन । सम्झौता गरे संविधानको हालत के हन्छ ? एकीकृत समाजवादीका नेता वेदुराम भुसालले त चुनावपछि गठबन्धन नटिक्न सक्ने बताइरहेका छन्् । यी सबै अवस्थाले के देखाउँछ भने अबको नेपालको राजनीतिक यात्रा अस्थिर छ । कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धनका नेताहरुले जिते पनि हारे पनि स्थिर सरकार बन्छ भन्ने कुनै निधो छैन । एमाले नेतृत्वको गठबन्धन पनि स्थिर होइन ।

कांग्रेस नेतृत्वको गठबन्धन दलका नेताहरुले जिते पनि कम्युनिष्ट सरकार बनाउने भनेर अलग हुन सक्छन् । हारे कांग्रेसले धोका दियो भन्दै अलग हुन सकिहाल्छन् । सरकारमा रहेका बेला आफूले घोषणापत्रमा उल्लेख भएका संविधानविरुद्धका मुद्दा पनि पूरा हुनुपर्छ, नभए सरकार छाड्छौं भनेर बारम्बार धम्क्याउन सक्छन् । यसले सरकारमा व्यापक मोलमोलाइ गर्ने बाटो दिन्छ । यो चरम अस्थिर अवस्था हो । उता एमाले नेतृत्वको गठबन्धनबाट चुनावमा त ठूलै लाभहानि हुने नै छ । गठबन्धनका अरु दलको आवश्यकता भए ओलीले राम्रै लाभ दिनेछन्, आवश्यक रहेन वा उनीहरुको ठूलो भूमिका भएन भने पूर्ण बेवास्ता गर्नेछन् । यो पनि अस्थिर राजनीतिको अवस्था हो । यी सबै अवस्थामा विकासमा पनि बाधा पर्नेछ ।