अबको प्रधानमन्त्री को ? पुरानै पुस्ताको निरन्तरता कि यूवा पुस्ता

मंसिर चारमा सम्पन्न आमनिर्वाचनमा जनताले दिएको मत परिणामले राजनीतिमा अस्थिरता ल्याउने एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीले बताएका छन् । सोही दलका महासचिव शंकर पोखरेलले पनि यो मत परिणामले राजनीतिक अस्थिरता निम्त्याउने बताएका छन् । सो दलका नेताहरुले चुनाव प्रचारको क्रममा जनताले हामीलाई भारी मत दिएर जिताउँछन्, हामीले स्थिर सरकार दिन्छौं भनिरहे । परिणाम भने उल्टो भयो । एमाले प्रतिनिधिसभामा दोस्रो दल बन्ने अवस्था आयो । कांग्रेसले पहिलो दल बन्ने गरी मत पायो । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी अगाडि आयो, राप्रपा पुनः उदायो, अन्य दलहरु खुम्चिन पुगे । केही स्वतन्त्रहरुलाई पनि जनताले जिताएका छन् ।

यो अवस्था कसैले पनि एकल सरकार बनाउन नसक्ने गरी अझ दुई दलको मात्रै पनि सरकार बन्न नसक्ने गरी जनताले मत जाहेर गरेका छन् । प्रदेशमा पनि अवस्था यस्तै यस्तै छ । यस्तो अवस्थामा केपी ओलीले भनेजस्तै कांग्रेस, एमालेदेखि अन्य दलले सरकार बनाउने होडमा पुनः सांसद खरिदबिक्री चलाउने होलान् ? या ठूला दलका युवाहरुको नेतृत्वमा सबै सक्षम युवाहरुलाई समेटेर नमूना सरकार बनाउने तथा सरकारमा संलग्न वा संलग्न नभएका दलका नेताहरुले सहयोग गरेर अघि बढ्लान् ? जनताले पछिल्लो विकल्प हेर्न चाहेको देखिन्छ

अहिले संसदमा जितेर आएका राजनीतिक दलहरुको अवस्थालाई हेर्दा पहिलेको भन्दा विचारमा बेमेल देखिन्छ । कांग्रेस, एमाले, माओवादी एकीकृत समाजवादी अहिलेको संघीय शासन प्रक्रियालाई बलियो बनाएर लैजानुपर्छ भनेरै मत मागे । जसपा र लोसपाले संघीयता तर मधेशमा अहिलेको भन्दा फरक हुनुपर्छ भन्छन् । यो निर्वाचनले भने यी दललाई फैलाउनुको साटो खुम्चाइदिएको छ । अहिले जनताको आकर्षणमा परेको तर कुनै परीक्षण नभएको दल रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी राम्रो जनमतका साथ संसदमा छिर्ने भएको छ । सो दल खुला अर्थतन्त्र र अहिलेको पुँजीवादमा विश्वास गर्ने देखिएको छ ।

सो दलले भ्रष्टाचारदेखि परम्परागत रुपमा शासन सत्तामा रहेका विकृति हटाएर विकासमा अघि बढ्नुपर्छ भनेको छ । यो दलले संघीयता भने खारेज हुनुपर्छ भनेको छ । त्यसै भएर प्रदेशमा उम्मेदवारी नै दिएन । राप्रपाले पनि आफूलाई पुनरुत्थान गरेको छ । जनमत राम्रै प्राप्त गरेर संसदमा छिर्ने भएको छ । सो दलको अर्थ व्यवस्था त खुला पुँजीवाद नै हो तर सो दलले संघीयता खारेज गर्नुपर्छ, राजतन्त्रलाई पुनःस्थापित गर्नुपर्छ भनेको छ । एकातिर कम्युनिष्ट शक्ति त्यसैमा पनि फरक फरक रुपका, अर्कातिर प्रजातन्त्र र खुला अर्थतन्त्रको पक्षमा रहेको कांग्रेस सधैं प्रतिस्पर्धी शक्ति हुन् । कहिले विरोधी, कहिले पूरा सहकार्यका साथ हिँड्छन् । अब राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी र राप्रपा जस्ता यो शासन संयन्त्रकै विरोधी दल संसदमा थपिएका छन् । सरकार कुनै एउटा दलले बनाउन सक्ने अवस्था छैन । दुईवटा दलको सरकार पनि नबन्ने अवस्था छ । अब यी सबै दलको मेल कहाँ होला ?

भावी सरकार कस्तो बन्ला ? कुन दलको नेतृत्वमा र कुन नेताको नेतृत्वमा बन्ने होला ? यो अहिलेको गम्भीर चासोको विषय बन्न गएको छ । जनमतका आधारमा सबैभन्दा ठूलो बनेको कांग्रेसले सरकार बनाउने स्वाभाविक मान्न सकिन्छ । उसले कुन, कुन दललाई समावेश गरेर बनाउने ? कसको नेतृत्वमा बनाउने ? प्रधानमन्त्र तथा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा आफैं प्रधानमन्त्री बन्न चाहन्छन् । अरु नेताहरु पनि अहिले प्रधानमन्त्रीमा मेरो पनि दावी छ भन्न थालेका छन् । गगन थापाले पहिलेदेखि नै प्रधानमन्त्रीको दौडमा रहेका बताएका थिए ।

कांग्रसको जनमत र अरु सबै दलको जनमतलाई विश्लेषण गर्दा पुराना नेतालाई सरकारको नेतृत्व गरेको देख्न चाहन्नन् जनताले । अहिले त विशेष दूरदृष्टि भएको, नयाँ सोच राख्न सक्ने तथा अन्य दललाई पनि मिलाएर जान सक्ने, विकासको प्रारुप तयार गरेर अघि जाने नेता चाहेका छन् । सुशासन, विकास र भ्रष्टाचार हटाउन पहल गर्ने नेता जनताको प्राथमिकतामा छन् । कांग्रेसले यस कुरालाई ख्याल नगरेर शक्तिको टकरावमा लाग्यो भने अर्को चुनावमा डुब्ने निश्चित छ ।

एमाले पनि दोस्रो ठूलो दल बन्ने भएको छ । जनमत नराम्रो छैन तर केपी ओलीपछिका प्रभावशाली नेताहरुलाई जनताले हराइदिएका छन् । केपी ओलीको दाहिने हात मानिएका नेताको पराजयले उनलाई अब नयाँ तरिकाले सोच्न बाध्य बनाएको छ । उनले अब पुनः संसदमा संलग्न सबै कम्युनिष्ट शक्तिलाई एक बनाएर जानुपर्ने या कांग्रेससँग नै सहकार्य गर्ने बाध्यता आएको छ । सके बाहिर भएका दलहरुलाई पनि । उनको अहिलेसम्मको स्वभावले त्यो सम्भव नहुन सक्छ । रास्वपा र राप्रपालाई आफूतिर कसरी तान्न सक्लान् र ?

एमालेमा प्रधानमन्त्री बन्ने उनै ओली हुन्, अरु प्रभावशाली नेताले पाँच वर्षलाई विश्राम लिनैपर्ने बाध्यतामा गए । संख्या पुर्याउलान् तर वास्तविक जनमतले भने केपी ओलीलाई प्रधानमन्त्री देख्न चाहेन । अरु कसैको नेतृत्व चुन्नुपर्ने बाध्यता छ नभए एमाले जनताको आँखाको तारो बन्नेछ । चुनावमा जानुभन्दा पहिले माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल आलोपालो रुपमा भए पनि कांग्रेससँगको सहकार्यमा प्रधानमन्त्री बन्ने सहमति गरेका थिए । जनमत भने त्यस्तो आएन । जनमत ख्याल नगरेर जसरी भए पनि प्रधानमन्त्री बन्ने ढिपी गरे त अर्कै कुरा तर स्वाभाविक रुपमा उनको पनि शक्ति कमजोर भएको छ ।

अब के होला त ? रास्वपाका अध्यक्ष रवि लामिछाने र राप्रपाका अध्यक्ष राजेन्द्र लिंगदेन प्रधानमन्त्री बन्ने सम्भावना छ त ? शून्यबाट उठेर राम्रै जनमतका साथ अगाडि आए पनि जनताले यी दुवै दललाई प्रधानमन्त्री बनेर देश हाँक्ने गरी जनमत दिएका होइनन् । सक्षम सांसलले देखाउन सक्ने क्षमता देखाएर जनताको मन जित्ने अवसर मात्रै दिएका हुन् । तसर्थ अहिलेको सरकार ठूला दलले नै बनाउने तर विशेष ऊर्जा भएका र परिवर्तनको दृष्टि भएका युवा नेतालाई जिम्मा दिनुपर्ने देखिएको छ । जसरी पनि सरकार बनाउने, जसरी पनि सरकार टिकाउने केपी, देउवा प्रवृत्ति हावी भए पूरै राजनीति अस्थिर बन्न जानेछ ।

विशेष सुझबुझका साथ अगाडि बढे रविको पार्टीको ऊर्जा उपयोग गर्न पनि सकिने छ, सीके राउतको दलको शक्ति, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको शक्ति, राप्रपाको शक्ति पनि उपयोगमा आउन सक्छ होइन भने रास्वपा र राप्रपादेखि अन्य दलहरुका शक्ति पनि राजनीतिक अस्थिरतालाई थप बढाउनमा उपयोग पनि हुन सक्नेछन् । संयमता, दृढ इक्षाशक्ति, विकासको विशेष मोडल अघि बढाउने भोक र क्षमता, जनतालाई सुशासन दिने र सबैसँग सहकार्य गरेर अघि बढ्ने सुसंस्कृतिको नमूना देखाउने अत्यन्तै विशेष अवसर पनि हो । हेरौं दल र तिनका नेताहरुले कुन बाटो राज्ने हुन् ?