सर्वसाधारणको १५ खर्ब रुपैयाँ जोखिममाः विभिन्न बहाना बनाएर सर्वसाधारण फर्काउँदै सहकारी तर सञ्चालक भाग्दै !
नेपालबहस संवाददाता
मंसिर ११, २०७९ सोमबार ०:२८:५८
♦ अनुसा थापा / भक्तपुर
पछिल्लो केही समययता सहकारी संस्थाहरुमा एकदमै ठूलाे समस्या देखिएको छ । बचतकर्तालाई फिर्ता गर्ने पैसा नहुँदा सहकारीका कर्मचारीहरु विभिन्न बहाना बनाएर उनीहरुलाई रित्तो हात फर्काउँदै छन् । पल्लो घरमा बत्ती हुँदाहुँदै पनि कर्मचारीहरु बत्ती छैन् भनेर बहानाबाजी गर्छन् । कहिले नेट छैन् त कहिले चेक प्रमाणित गर्ने व्यक्ति आएका छैनन् भन्दै उनीहरुले फर्काउने गरेका छन् ।
अचेल त सहकारीको क्यास काउण्टरमा बस्ने कर्मचारी पनि दिनहुँ फरकफरक देखिन्छन् । आज एउटा कर्मचारी हुन्छ, भोलि अर्कै । पैसा छैन् नभन्ने तर एक एक वटा बहाना बनाएर फर्काइदिन्छन् । कहिले हस्ताक्षर मिलेन् भन्छन्, कहिले मिति । सहकारीका कर्मचारीहरुले पैसा लिन आएकालाई अल्मलाउने काम मात्र गरिरहेका छन् । सहकारीमा डिपोजिट राख्ने शून्य झैं छ, पैसा निकाल्नेको लामो लाइन छ ।
कर्मचारीहरु अध्यक्ष बाहिर गएको र फर्किन एक हप्ता लाग्ने भन्दै दुःख दिने काम गरिरहेका छन् । यता, अध्यक्षहरु भने घरमा हुँदाहुँदै पनि कार्यालय आँउदैनन् । तीन महिना अघि नै बिहेका लागि पैसा चाहिन्छ भनेर सुसूचित गराउँदा पनि सहकारीले पैसा दिएन् । पैसा नहुँदा कतिपयको बिहे नै रोकिएको छ । बाबुआमा अस्पतालमा भर्ना गरेकालाई पनि उत्तिकै कठिनाइ झेल्नुपरेकाे छ ।
उपचार गर्ने पैसा नभएर ऋण खोज्नुपर्यो । आवश्यक परेको बेला चाहिन्छ भनेर सहकारीमा राखेको पैसा फिर्ता नपाएपछि बचतकर्ताहरुले नपाउनुसम्म हैरानी पाएका छन् । सहकारीका अध्यक्षहरुले बजारबाट जसरी भएपनि पैसा ल्याउन दबाब दिने गरेको कर्मचारीहरु बताउँछन् । जति प्रतिशत ब्याज दिएर पनि पैसा लिएर आउन बजार प्रतिनिधिहरुलाई दबाब दिएको पाइन्छ । बजारबाट पैसा उठाइरहेका छन्, तर फिर्ता गर्दैनन् । यता, बचतकर्ताहरुले ब्याजसमेत पाइरहेका छैनन् । सहकारीका कर्मचारीहरु महिनौंदेखि तलब पाउन नसकेको गुनासो गर्छन् । लिनचाँहि घरमै पुग्छन्, निकाल्न जाँदा चाँहि दिँदैनन् । सहकारीहरुले यसरी जनतालाई फसाएको छ कि त्यो दलदलबाट निस्किन मुश्किल छ । सहकारीहरुले जनताको बिल्लीबाठ बनाएको छ ।
टाउकोमाथि भएको छत उजाडिएको छ । सहकारीका कारण जनताका आँखा टिलमिल भएका छन् । सहकारीभित्रको लथालिङ्ग अवस्थाबारे बाहिर भनेको खण्डमा अप्ठ्यारोमा पारिदिने भन्दै धम्काउने गरेको बताइन्छ । भोलि अन्त जागिर नपाइएला, पाकेको तलब पनि गुमाउनुपर्ला भन्ने डरले सहकारीका कर्मचारीहरु मौन बसेका छन् । सहकारीमा काम गर्ने कर्मचारीले न तलब पाएका छन् न स्वतन्त्र रुपमा बोल्न पाएका छन् ।
जागिर छोडौं तीनदेखि ६ महिनाको तलब माया मार्नुपर्छ । यता, खाता खोल्न लगाएका कर्मचारीलाई त पैसा राख्नेलाई छोड्दैनन् । सहकारी भाग्नेबित्तिकै बजार प्रतिनिधिहरुको कठालो समात्न आइहाल्छन् । सहकारी डुब्ने थाहा पाइसकेका कतिपय कर्मचारीले पैसा निकाल्न सुसूचित पनि गराएका छन् । भोलि सञ्चालक भाग्यो भने आफू अप्ठ्यारोमा पर्ने डरका कारण कतिपयले इमान्दारिता पनि देखाएका छन् ।
कतिपय सहकारीका बजार प्रतिनिधिहरुले बजारबाट पैसा उठाएका छन् तर सहकारीमा लगेर बुझाउँदैनन् । उनीहरुले त्यही रकमबाट आफ्नो तलब लिएका छन् । तिनलाई नि खानैपर्यो, कोठा भाडा तिर्नैपर्यो । भोलि डुबेपनि बचतकर्ता डुब्ने हो, आफू नडुबे भइहाल्यो भन्नेहरु पनि छन् । सहकारीका कर्तुत यसरी भण्डाफोर भइरहँदा पनि सरकार किन मौन छ ? सहकारीले त जनतालाई सोत्तर बनाएको छ ।
महिनौं दिन बितिसक्दा पनि जनताले आफूले राखेको पैसा पाउन सकेका छैनन् । बस् जान र आउनको दुःख मात्र भइरहेको छ । जनताहरु थकित भइसकेका छन् । ९२ लाख सर्वसाधारणको १५ खर्ब रुपैयाँ जोखिममा छ । ३५ हजार २३९ वटा सहकारीमा भएको रकम जोखिममा परेको छ । बाटोमा मकै पोल्नेदेखि लिएर नाङलामा व्यापार गर्नेसमेतको सहकारीमा खाता छ ।
नेता, सरकारी जागिरे, सञ्चारकमीहरु समेत बढी ब्याजको लोभमा परेको देखिएको छ । खुट्टामा चप्पल नलाएका जनता त्यो भीडमा आफ्नो पैसा निकाल्न दौडधुप गरिरहेका छन् । सहकारीभित्र बेतिथिको चाङ हुँदा पनि स्थानीय सरकार किन हात बाँधेर बसेको छ ? सरकारले सहकारी नियमन गर्ने अधिकार अहिले जनप्रतिनिधिलाई दिएको छ । सहकारी दर्तादेखि लिएर अनुगमन गर्ने जिम्मा स्थानीय सरकारले पाएको छ ।
तर, स्थानीय सरकार केलाई विकृतिको रमिते बनेर बसेको छ ? जनताको पैसा डुबेको छ, जनप्रतिनिधिहरु टुलुटुलु हेरेर बसेका छन् । न अनुगमन छ न कारबाही । सहकारीका सञ्चालकसँग जनप्रतिनिधिहरुको पनि मिलोमतो छ भन्ने कुरा यहीबाट स्पष्ट हुन्छ । सर्वसाधारणहरु आफ्नो पैसा डुब्दा निराश भएका छन् । आफ्नो जिन्दगीभरको मेहिनेत दाउमा छ । वडाध्यक्ष, मेयर, प्रहरी प्रशासन कसैले पनि आफ्नो कुराको सुनुवाई नगरेको जनताहरुको गुनासो छ । यता, सहकारी विभागले समेत बेवास्ता गरेको उनीहरुको आरोप छ । आफ्नो बचत फिर्ता लिन कसैले पनि साथ सहयोग नगरेको सर्वसाधारण बताउँछन् । सहकारीमा बचत भएकाहरुको रातको निद्रा र दिनको भोक हराइसकेको छ । उनीहरुले आफ्नो पैसा फिर्ता आँउदैन् भनेर थाहा पाइसकेका छन् ।
उनीहरुसँग रुने, कराउने र चिन्ता लिनेबाहेक अन्य विकल्प छैन् । कतिपयले आफुसँग भएको पासबुक सहकारीमा बुझाइसकेका छन् । पुराना खाता बन्द गर्ने क्रम ह्वात्तै बढेको छ, नयाँ खाता खोल्ने शुन्य झैं छन् । विगत दुई दशकदेखि सहकारीले ठगीधन्दा मच्चाएको थियो । जुन विस्तारै विस्तारै पर्दाफास हुँदैछन् । सहकारीले जनतालाई रुवाउनुसम्म रुवाएको छ । सहकारी लुट, ठग र चोरले चलाएको संस्था हो भनेर जनताले थाहा पाइसकेका छन् । सहकारीका सञ्चालक, अध्यक्षहरु अब धमाधम भाग्ने छन् । यिनीहरु देश छोडेर कुलेलम ठोक्न सक्छन् । सरकारले तत्काल यिनीहरुको पासपोर्ट रोक्का राख्नुपर्छ । विदेश जान रोक लगाउनुपर्छ । वडा, नगरपालिका र प्रहरी प्रशासनले सहकारीका सञ्चालकहरुमाथि निगरानी बढाउनुपर्छ ।
आफ्नो पैसा जोगाउनका लागि सर्वसाधारणहरु सशक्त हुनुपर्छ । सहकारीको कार्यसमितिमा बस्नेमाथि कडा नजर राख्नुपर्छ । आँखा झिम्कियो कि पैसा डुब्यो भन्दा पनि फरक नपर्ला । सहकारीहरु एकदमै नाजुक अवस्थामा छन् भनेर त सबैले अवश्य पनि थाहा पाइसकेका होलान् । ब्याजको लोभमा परेर सहकारीहरु पैसा राख्नु भनेको आफ्नो खुट्टामा आफैंले बञ्चरो हान्नु हो । सहकारीका सञ्चालकहरुले बजारबाट लगानी नउठेको भन्दै बचतकर्तासँग समय मागिरहेका छन् । कसैले तीन महिना कसैले एक वर्षसम्म समयको माग गरिरहेका छन् । उनीहरुले रकम फिर्ता गर्न होइन्, कुलेलम ठोक्नचाँहि समय मागेको हुन् । कतिपय सहकारी भित्रभित्रै चुलुम्मै भइसकेका छन् । तर, आफ्नो सहकारीको भवन भएको भन्दै उनीहरुले बचतकर्तालाई अल्मलाइरहेका छन् ।
कतिपय सहकारीले ब्याज दिन नसकेपनि सावा दिने आश्वासन बाँडिरहेका छन् । त्यसका लागि पनि समय माग गर्ने काम भइरहेको छ । सर्वसाधारणले ब्याज चाँहिदैन्, सावा फिर्ता दिन भनिरहँदा पनि पाएका छैनन् । चिया, कफी खुवाएर हुन्छ कि चिम्लो कुरा गरेर सर्वसाधारण फसाउने काम भइरहेको छ । पैसा राख्नेहरुलाई एकजुट हुन दिँदैन् । एउटालाई एउटा बहाना र अर्कोलाई अर्कै बहाना बनाएर पठाउने काम भइरहेको छ ।
लगानी गरेका छौं भन्छन् तर केमा लगानी गरेका छौं खुलाउँदैनन् । आफ्नो सहकारीमा यति जनताको यति रकम छ भनेर उनीहरुले सरकारलाई विवरण दिँदैन् । सत्यतथ्य बाहिर आउने डरले पनि सरकारलाई अँध्यारोमा राख्ने काम भइरहेको छ । सहकारीमा भइरहेको गतिविधिबारे बुझ्न खोज्यो भने कि आफू व्यस्त भएको बताउँछन् कि त फोन नै बन्द हुन्छ । पैसा राख्नेहरुसँग भागेका हिँडेका छन्, सञ्चारकर्मीको आँखामा पर्दैनन् ।
जनप्रतिनिधिहरुलाई प्रलोभनमा राखेर आफ्नो पक्षमा राखेका छन् । सहकारी विभाग स्थानीयलाई अधिकार दिइसकेको बताउँछ । जनप्रतिनिधिहरु सहकारी विभागकै काम भएको दाबी गर्छन् । एकले अर्कालाई देखाएर पन्छिने काम गरिरहेका छन् । एउटा कुटेजस्तो गर्छ अर्को रोएको नाटक गर्छ । दुःख पाउने जनता मात्र हुन् । आफ्नो कामधन्दा छोडेर सहकारी धाउन ठिक्क भएको छ, सर्वसाधारणलाई । सर्वसाधारण सहकारी विभागप्रति आक्रोशित भएका छन् ।
विज्ञापन बोर्डले सहकारीमा पैसा नराख्न भनेर जनतालाई पहिले नै सचेत गराएको थियो । तर, सहकारी विभाग त्यतिखेर सहकारी संस्थाको पक्षमा उभियो । जसको नतिजा क्रमिक रुपमा देखा पर्दैछ । विभागले बोर्डको विरोध गर्नुको साटो आज यत्रो जनता डुब्दैन थिए । विभाग आफैंले जनता डुबाउने काम गर्यो । जनताले आँखाबाट आँशु झर्दा पनि विभागका कर्मचारी अनदेखा गर्छन् । सहकारीविरुद्ध सशक्त कदम चाल्न आवश्यक देखिएको छ । सञ्चारकर्मीहरुले पनि ठग सहकारीको विरोधमा कलम चलाउनुपर्छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपगृहमन्त्री लामिछानेको राजीनामा माग्दै पोखरामा सहकारी पीडितको प्रदर्शन
जेठ १३, २०८१ आइतबार
पोखराको चक्रदेवी सहकारी संस्थामा तोडफोड, ९ जना पक्राउ
जेठ ९, २०८१ बुधबार
नेता हो ! ०८४ मा भोट माग्न आउला: सहकारी पीडित
जेठ ९, २०८१ बुधबार
सीमा सुरक्षा प्रहरी चौकी
नेपालबहस संवाददाता
जेठ १४, २०८१ सोमबार
फेरिए नारायणी अस्पतालको मेसु, डा.एनामुलले पाए जिम्मेवारी
आबिद हुसेन
जेठ १३, २०८१ आइतबार
प्रमुख प्रतिपक्षलाई तीन घण्टा संसदमा उभ्याएर बजेट ल्याउने तयारी
जेठ १४, २०८१ सोमबार
मोटरसाइकल चोरीमा संलग्न दुई जना पक्राउ
जेठ १४, २०८१ सोमबार
पर्यटन मन्त्रालयलाई ११ अर्ब ९१ करोड बजेट
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
भरतपुर, पोखरा र बुटवललाई जोडेर गण्डकी आर्थिक त्रिभूज योजना सञ्चालन गरिने
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
जनकपुरलाई विवाह गन्तव्यका रुपमा विकसित गरिने
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
राङ्गी विद्यालय प्राङ्गणमा मन्दिरको शिलान्यास, १५२ जनाले गरे आर्थिक सहयोग
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयलाई ९ अर्ब २८ करोड
जेठ १५, २०८१ मंगलबार
गणतन्त्र दिवसका अवसरमा सांस्कृतिक नृत्य प्रस्तुत
जेठ १५, २०८१ मंगलबार