ज्येष्ठ भनिएका यादवको उमेरभन्दा १९ वर्ष जेठो नागरिकता

२ पुष, काठमाडौं । मंसिर ४ मा भएको आम निर्वाचनको नतिजा आइसकेपछि अहिले प्रतिनिधिसभाको पहिलो बैठक सञ्चालन गरी निर्वाचित सांसदहरुलाई शपथ खुवाउने सबैभन्दा जेठो सांसदको खोजि भइरहेको छ । २० ७४ मा पनि जेष्ठ भनिएका महिन्द्रराय यादवले शपथ गराउन पाएनन् । अहिले पनि उनको नाम सुरुमै आएको थियो । तर, नागरिकतामा मात्रै जेठो भए उमेरले भएनन् ।

महिन्द्रराय यादवको नागरिकता उनको उमेरभन्दा १९ वर्षले जेठो छ । नागरिकता अनुसार यादव ८५ वर्षका भएका छन भने उनले आफ्नो वास्तविक उमेर ६६ वर्ष मात्र भएको बताएका छन् । नागरिकता कतिवर्षको हुँदा बनाएको थियो भन्ने कुरामा यादव आफै अलमलमा छन् । कानूनतः यादवको उमेर नागरिकता अनुसार नै मानिनुपर्ने हो । तर, उनी यसलाई स्वीकार गर्न चाहदैनन् ।

यादवको वास्तविक उमेर ६६ वर्ष भए पनि उनको सरकार कामकाज भने नागरिकता अनुसार नै भइरहेको छ । उनको नागरिकताले धेरै वर्ष अगाडी देखिनै बृद्ध भत्ता खाएको देखाउँछ । तर, बृद्ध भत्ता लिएको यादवले बताएका छैनन् । यद्यपी नागरिकता अनुसार उनले भत्ता दावी गर्न भने पाउँछन् । राजनीतिक क्षेत्रमा क्रियाशील भएर पनि उनले बृद्धभत्ता नलिएको हुनुपर्छ ।

प्रतिनिधिसभाको सभामुख र उपसभामुखको चुनाव भएर शपथ नखाएसम्म बैंठक सो सभाका सबैभन्दा जेष्ठ सदस्यले सञ्चालन गर्ने परम्परा छ । यसका लागि अहिले जेष्ठ सदस्यहरुको उमेर र नागरिकता मिलाउने काम भइरहेको छ । राष्ट्रपतिबाट सांसदको जेष्ठ सदस्यले शपथ लिएपछि सांसदहरुलाई उनैले शपथ गराउने चलन छ । उनले चलाएको पहिलो बैठक बसेको १५ दिनभित्र सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन गर्ने व्यवस्था छ । त्यो समयसम्म जेष्ठ सदस्यले नै प्रतिनिधिसभाको बैठक चलाउँछ ।

निर्वाचन आयोगका अनुसार अहिले प्रतिनिधिसभामा निर्वाचित भएर आएकामध्ये राप्रपाबाट समानुपातिक निर्वाचित पशुपतिशमशेर जबरा ८१ वर्षको देखिएका छन् । यस अर्थमा उनीनै अहिलेको प्रतिनिधिसभाको सबैभन्दा जेष्ठ सदस्य बन्ने देखिएको छ । उनीपछि लोकतान्त्रिक समाजवादीबाट महोत्तरी ३ बाट निर्वाचित महन्थ ठाकुर ८० वर्ष र बागलुङ १ बाट निर्वाचित राष्ट्रिय जनमोर्चाका चित्रबहादुर केसी पनि ८० वर्षकै छन् । नागरिकता अनुसार गर्दा महिन्द्रराय यादवको ८५ वर्षका छन् । तर, यहाँ नागरिकताकाो उमेर मान्य हुने अवस्था देखिएको छैन् ।

प्रतिनिधिसभाको पहिलो बैठक बस्ने दिनदेखि सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन नहुञ्जेल ज्येष्ठ सदस्यले अध्यक्षता गरी सभाको कामकारबाही अघि बढाउने व्यवस्था छ । प्रतिनिधिसभामा निर्वाचितमध्ये सबैभन्दा ज्येष्ठ एकजनालाई अध्यक्षता गर्ने व्यवस्था मिलाउने काम संसद् सचिवालयको हो । यसको तयारी पनि संसद सचिवालयले गरिरहेको छ ।

संविधानको धारा ९१ को उपधारा ५ बमोजिम प्रतिनिधिसभाको सभामुख र उपसभामुखको निर्वाचन नभएको वा दुवै पद रिक्त भएको अवस्थामा प्रतिनिधिसभाको बैठकको अध्यक्षता उपस्थित सदस्यमध्ये उमेरको हिसाबले ज्येष्ठ सदस्यले गर्ने व्यवस्था छ ।

सोही आधारमा संसद् सचिवालयले चुनाव जितेर र समाानुपातिकमा परेका प्रतिनिधिसभाका जेष्ठ सदस्य खोजेर उनीहरूको उमेरबारे छानविन गरिरहेको बताइएको छ । छानविनबाट जो सदस्यको उमेर बढी हुन्छ उसैले आगामी प्रतिनिधिसभाको पहिलो बैठक सञ्चालन गर्नेछ । ज्येष्ठ सदस्य छनोट भएपछि राष्ट्रपतिसमक्ष शपथ ग्रहण गराउने तयारी संसद् सचिवालयको छ ।