रवि लामिछाने र कानुनका कुराः राजनीतिकर्मीहरुले किन कानुन पालना गर्न चाहँदैनन् ?

अहिले रवि लामिछानेका सम्बन्धमा चर्चा चलिरहेको छ । रविलाई अदालतले अनागरिक बनायो । पुराना भ्रष्ट नेताहरुले चक्रव्यूहमा पारेर रविलाई काम गर्न नदिने भए । केही गर्छु भन्ने युवालाई खुट्टा तानेर पछार्छन् । यी कुरा युवाहरु जसले आफूलाई परिवर्तनको बाहक भन्छन् तिनीहरुबाट आएको छ । अलि परिपक्क र विचार संप्रेषकहरुबाट भने नरम रुपमा रविले नागरिकता लिनुपर्थ्यो भन्ने आवाज आएको देखियो ।

युवा जगतमा केही गर्छु भन्नेहरुलाई कानुनको तगारो लगाइन्छ भन्ने भान परेको देखिन्छ । उनीहरुले विदेशमा बसेर नेपाल आएका र नेपालमा बसेका सबैले समान रुपमा कानुन पालना गर्नुपर्छ भन्ने कुरा भुलेको देखिन्छ । रविले अमेरिकी नागरिकता प्राप्त गरेपछि नेपाली नागरिकता स्वतः खारेज हुन्छ र उनले त्यसबेला नेपाली राहदानी उपयोग गर्नु गैरकानुनी थियो । सो देशको नागरिकता त्यागेपछि खारेज भएको नागरिकता पुनः प्राप्त गर्ने प्रक्रियामा जानुपर्थ्यो । अदालतले त्यही भन्यो ।

कानुनतः अरु देशको नागरिकले नेपालको राहदानी प्रयोग गरेर कुनै देशमा गलत काम गरे नेपालको बेइज्जती हुने हो नि । अर्को, नेपालमा जन्मेर विदेशी नागरिक भएका एनआरएनहरुले देशको तर्फबाट पाउने सुविधा छँदैछन्, तिनको उपयोग गर्दा कुनै आपत्ति हुने कुरा भएन । जिम्मेवार पदमा पुगेकाले कानुन पालना गरेको छ छैन भनेर हेरिन्छ । रविले कानुन पालन गर्न चुकेको विषयलाई मनन नगरेर युवाहरुले अदालतको विरोध गर्नु दुःखद हो । यसले नयाँ युवामा कानुन पालना नगरे पनि हुन्छ भन्ने मानसिकता पाल्दा कानुनी राज्यको अवधारणालाई थप कमजोर पार्नेछ ।

रवि लामिछाने राज्यबाट भएका कमीकमजोरीमा आवाज उठाउने युवा हुन् । उनले राजनीतिको मैदानमा उत्रिएर धेरै गर्न सक्छन् तर उनले नेपालको नागरिकतासम्बन्धी कानुनको बेवास्ता त गरकै हुन् नि । उनी केही समय पत्रकारका रुपमा काम गरे, पछिल्लो समय राजनीति सुरु गरेर राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको अध्यक्ष भए । निर्वाचन जितेर उपप्रधानमन्त्री तथा गृहमन्त्रीसम्म बने । यस्तो जिम्मेवार पदमा पुगेका व्यक्तिले कानुनको बेवास्ता गर्ने गम्भीर गल्ती गर्नै हुने थिएन ।

शासक, प्रशासकहरुले आफ्ना कमीकमजोरी जनतामा नआऊन् भन्ने चाहन्छन्, सरकारको लगाम समाएका राजनीतिकर्मी, प्रशासकहरु राम्रो काम गर्नेभन्दा नराम्रो गर्ने तर त्यसलाई लुकाएर राम्रो बन्न लालायित हुन्छन् नै । रवि लामिछाने पनि गृहमन्त्री भएपछि पत्रकारलाई राम्रो मानेको देखिएन, जब कि उनी त्यही पेशाबाट राजनीतिमा आएका हुन् ।

युवाहरुले केही प्रश्न गरेका छन्, त्यसो भए पार्टी खोलेर अध्यक्ष हुन, सांसदको उम्मेदवारी दिन, जितेर शपथ खान तथा उपप्रधान तथा गृहमन्त्री बन्न किन दिइयो रु हो, यसमा निर्वाचन आयोगको ठूलो गल्ती तथा लापरवाही हो । सरकारी संयन्त्रको ठूलो कमजोरी हो । राज्यसंयन्त्र कमजोर भयो भनेर जिम्मेवार व्यक्तिले त्यसैमा छिरेर कानुन मिच्ने काम गर्ने हो भने कानुनको पालना कसले गर्ने रु रविले नै भनेका छन्, भ्रष्टाचारीलाई कारबाही गरिनेछ, कानुनको शासन कायम गरिनेछ । गृहमन्त्रालय लिएको पनि त्यही कारण हो भनेका छन् ।

उनैले सानो होस् वा ठूलो कानुनको उल्लंघन गरे अरुलाई कानुनको पालन गर भन्ने नैतिक आधार नै रहन्न । यो कुरा केही गरौं, पहिलेदेखि चलेका नराम्रा प्रक्रिया हटाउनुपर्छ, कानुनी राज्यलाई सशक्त रुपमा अगाडि बढाउनुपर्छ भन्ने युवाहरुले बुझ्नु आवश्यक छ । उनीहरुले यी कुरा बुझ्न नखोजेर खाली राज्यसंयन्त्रलाई, पुराना पार्टी र तिनका नेताहरुलाई गाली मात्रै गरिरहने हो भने त्यो राम्रो अवस्था होइन । जब युवा वा अन्य कनै नाममा कानुनको बेवास्ता गर्ने वा उल्लंघन गर्ने हो भने देश अराजकतामा जाने डर हुन्छ ।

नेपालमा राजनीतिकर्मीहरुले सकेसम्म नीति नियम पालना गर्न चाहेको देखिन्न । राजनीतिकर्मीहरुले सत्ता सम्हाल्दा सकेसम्म सूचना लुकाउन चाहन्छन् । कारण उनीहरुले नीति नियम पालना गरेका हुँदैनन् । तत्काल विरोध हुने डरले त्यसो गर्छन् । अर्को, राज्यस्रोतबाट अवैध लाभ लिएका हुन्छन्, भ्रष्टाचार गरेका हुन्छन्, दलालीहरुसँग राज्यलाई घाटा हुने सम्झौता गरेका हुन्छन्, तिनलाई जनताको आँखाबाट टाढा पार्न पनि सूचना लुकाउने गर्छन् । यस्ता कुरा सशक्त शिक्षित युवाहरु राजनीतिमा आएपछि रोकिनुपर्यो नि । राज्यमा भएका सबै क्रियाकलाप आम नागरिकले थाहा पाउनुपर्यो नि । अहिलेसम्म देशमा यही त हुँदै आएको छ ।

अहिले पनि सायद राजनीतिको ग्रिन सिग्नल पाएर होला मुख्यसचिवले ८७ वटा विभिन्न नीतिगत विषय गोप्य रहने निर्णय अगाडि सारे । त्यसको चौतर्फी विरोध भएको छ । प्रधानमन्त्री त्यसलाई तत्कालका लागि अगाडि नसार्ने सहमति गरेका छन् । शासक, प्रशासकहरुले आफ्ना कमीकमजोरी जनतामा नआऊन् भन्ने चाहन्छन्, सरकारको लगाम समाएका राजनीतिकर्मी, प्रशासकहरु राम्रो काम गर्नेभन्दा नराम्रो गर्ने तर त्यसलाई लुकाएर राम्रो बन्न लालायित हुन्छन् नै । रवि लामिछाने पनि गृहमन्त्री भएपछि पत्रकारलाई राम्रो मानेको देखिएन, जब कि उनी त्यही पेशाबाट राजनीतिमा आएका हुन् ।

हामीले देख्यौं, राजनीतिकर्मी आफ्नो स्वार्थपूर्तिका लागि संविधानविरुद्धका कामलाई पनि सही देखाउन प्रयास गरिरहन्छन् । एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले संविधानविरुद्ध संसद नै भंग गरिदिए । स्पष्ट रुपमा संविधानको विरुद्धको कुरा अहिले पनि गलत थिएन भनिरहेका छन् । उनका वरिपरिका नेताहरुले त्यसैलाई समर्थन गरिरहेका छन् । धेरै जनताले मन नपराएको एमसीसी छिराइयो, संसदबाट पास भयो । एसपीपी छिराउन प्रयास गरियो ।

अलि अघि महाकाली सन्धि गरियो । कोरोनाका बेला औषधि र स्वास्थ्य सामग्रीमा ठूलो घोटाला भयो । सरकार सञ्चालक कम्युनिष्ट नेताले बालुवाटार काण्डदेखि अनेकौं काण्ड लुकाउन प्रयास गरे । यस्ता काण्ड त्यही सूचना लुकाउनाले त भएका हुन् । पछि सूचना बाहिरिएपछि न सर्वसाधारणले थाहा पाए । यस्ता कुरामा युवाहरुले कसैको पक्षमा लाग्नु राष्ट्र र जनतालाई घातक हुन्छ । पहिलेदेखि भएका गलत कामको विरोध गरेर सुध्रिन बाध्य पार्ने काम सबैको हो, गलत जुसको भए पनि गलतै हो, त्यसलाई मनन गरौं ।