क्रुर र निर्दयी दैव र चन्द्र भण्डारी दाईको नियति

संसार विचित्रको छ । संसारका हरेक चिजहरु विचित्रका छन् । हरेक वस्तुहरु आफैमा विश्वासयोग्य भएर पनि विश्वास लाग्दैनन् । अविश्वास भित्रको विश्वासको खोजीमा मानव कुदिरहेको छ । विश्वास भित्रको अविश्वासमा मख्ख भएको मानव जातिलाई सत्य झुठ लाग्छ अनि झुठ चाहि सत्य । प्रकृति आफ्नो लयमा हिडिरहेको हुन्छ । हामी संसारलाई आफ्नो अनुकुल हिडाउन खोज्छौं त्यसले पनि कहिलेकाँही मानव र प्रकृति बीच सामञ्जस्यता नमिलिरहेको जस्तो देखिन्छ । आदिम मानवहरुमा जति प्रकृतिप्रति विश्वास थियो त्यति विश्वास वर्तमानका परिष्कृत र उन्नत मानवमा देखिन छोडिसकेको छ । यसले पनि मानव र प्रकृति प्रति असन्तुलन पैदा भएको हुनसक्छ ।

मानव बिनाको प्रकृति र प्रकृति बिनाका मानवको कल्पना गर्न सकिदैन । पृथ्वीका हरेक चिज र वस्तुमा मानवसँगको सामिप्यता रहेको देखिन्छ । जल, जंगल, जडिबुटी, प्राकृतिक तथा खनिज लगायतको समुचित सदुपयोगबाट मानव जगत प्रकृतिबाट कृतघ्न भएको हुनुपर्छ । भौतिक विकासको चरम उत्कर्षमा पुगेको विश्व मानवका लागि प्राकृतिक श्रोत वरदान साबित भएका छन् । प्रकृति भित्रको एउटा प्राणीको रुपमा रहेको मानव अन्य सबै प्राणीभन्दा माथि हुन उसमा रहेको मानवीय चेतना नै प्रमूख कारण हो भन्ने कुरामा भने दुईमत छैन ।

मानव जातिले सर्वप्रथम आफुलाई अनुशासित र मर्यादित राख्नका लागि धर्म बनायो । धर्म अनुसार कर्म गर्नुपर्छ भन्ने बाटो देखायो । अहिंसा र शान्तिका लागि धार्मिक अभियन्ताहरुले हजारौं बर्ष अघिदेखि अहिलेसम्म पनि निरन्तर धार्मिक अभियानहरु चलाईरहेका देखिन्छन् । मानव जगतले बनाएको प्राकृत नियमलाई धर्म भनिन्छ । धर्मलाई पालना गराउने विभिन्न बिधि तथा पद्धतिहरुको निर्माण गरिएको हुन्छ ।

यही बिधि र पद्धतिका आधारमा मानव जातिले आफुले मान्ने धर्मसंस्कारलाई निरन्तरता दिईरहेका हुन्छन् । धर्मले सही बाटो देखाउँछ, असल मार्गमा हिडाउँछ, असल विचार उत्पादन गर्छ अनि विश्वशान्तिको कामना समेत गरिरहेको हुन्छ । संसारमा हुने जुनसुकै अहिंसात्मक परिवर्तनहरुमा प्रायः धार्मिक रुपमा जोडिएका देखिन्छन् । मानवीय संवेदनाको उच्चतम विकासले मानवलाई धार्मिक र परोपकारी बनाउँछ भन्ने कुराहरु समेत विभिन्न धार्मिक गुरुहरुका प्रवचनहरुबाट सुन्न र अनुभव गर्न सकिन्छ ।

धर्म संस्कार र परम्पराहरुको आडमा नेपाली समाज पनि अडेको छ । नेपालमा विभिन्न धर्म मान्ने मानिसहरुको बसोबास रहेको छ । उनीहरुका आ–आफ्ना परम्पराहरु छन् जसका आधारमा समाज अघि बढिरहेको छ । देश चलाउने संविधान र कानून जत्तिकै बलियो आधार हो समाजलाई अनुशासित राख्ने धार्मिक परम्परा र विश्वास । जो अलिखित भएर पनि लिखितभन्दा बढी विश्वासयोग्य छ, अनुकरणीय छ । यही बिधिका आधारमा हामी हाम्रा सबै कर्महरु गर्दै जान्छौं ।

बच्चा जन्मिएपछि न्वारान राज्यले गर्दैन धार्मिक विधि अनुसार बच्चाको न्वारान गरिन्छ, न्वारान गरिसकेपछि मात्रै उसको नामाकरणका आधारमा राज्यले बच्चाको जन्मदर्ता गरिदिन्छ । विवाह राज्यले गरिदिदैन, मानव जातिले आफ्नो विधि र परम्परा अनुसार विवाह गरिसकेपछि भने राज्यले विवाह भएको दर्ता प्रमाणपत्र दिन्छ । मृत्यू अबस्यमभावी छ तर मृत्यू पनि राज्यको बसमा हुँदैन, आफ्नो नागरिकको मृत्यू भैसकेपछि मात्रै राज्यले मृत्यूको प्रमाणपत्र दिन्छ । त्यसैले राज्यभन्दा माथि धर्म, संस्कार, विधि र पद्धति रहन्छ भन्ने गरिन्छ ।

संसारमा स्वार्थ बिनाको कुनै चिज हुँदैन । बिना स्वार्थ कसैले पनि कसैका लागि केही गर्दैन । स्वार्थबाट प्रेरित भएर गरिने कामहरुबाट कहिले सकारात्मक परिणाम निष्कन्छन् भने कहिले नकारात्मक परिणाम समेत निस्कन्छन् । तर संसारमा आमाबाबुहरुले भने आफ्ना संन्तानहरुबाट कुनै पनि प्रकारको स्वार्थ राखेका हुँदैनन भनिन्छ । आमाबाबुको सन्तान प्रति कुनै स्वार्थ हुँदैन भनिन्छ । तर नेपाली समाजमा आमाबाबुहरुले पनि छोराछोरीबाट एउटा स्वार्थ राखेको पाईन्छ त्यो हो मरिसकेपछि काजकिरिया गर्छ भन्ने । सन्तानबाट राखिने यही एउटा आशा र अपेक्षा समेत छोराछोरीबाट पुरा हुन नसक्दा भने आमाबाबुलाई अत्यन्तै बढी पीडा हुने गर्दछ ।

नेपाली राजनीतिका एक सिद्धहस्त समाजवादी चिन्तक डा. चन्द्र भण्डारीकी ममतामयी माताको हिजो दुर्घटनामा परि असामयिक निधन भयो । चन्द्र भण्डारी पनि अचेत अवस्थामा अहिले अस्पतालको बेडमा उपचार गराईरहेका छन् । उनले आफ्नी आमाको अन्त्येष्ठि समेत गर्न पाएनन । यहाँ आमाबाबुको छोराछोरी प्रतिको स्वार्थले काम गरेन । यसलाई नेपाली समाजमा दैव लागेको भन्ने चलन छ । किन पटकपटक असल र ईमान्दार मानिसलाई मात्र दैव लाग्ने गर्दछ ? किन असल र ईमान्दार मानिसले मात्रै दुःख र हण्डर खानु परिरहन्छ ? यो नियतिबाट छुटकारा पाउने कुनै उपाय वा औषधि बनेको छ कि छैन ? आज सिंगो मानव यसबाट प्रताडित भैरहेको छ ।

हाम्रो धर्मशास्त्रले अरु समय सन्तान जतासुकै गएपनि, जतासुकै रहेपनि आमाबाबुको मृत्यू हुँदा साथमै रहनु पर्छ भन्ने कल्पना गरेको देखिन्छ । आफ्ना आमाबाबु प्रति सन्तानले गर्नुपर्ने कर्महरु, काजकृयाहरु, दशदान कर्म ईत्यादिमा सन्तानको उपस्थिति खोजेको छ । तर विधिको बिडम्बना अहिले हाम्रा आशाका केन्द्र चन्द्रदाई अस्पतालको बेडमा हुनुहुन्छ । यसलाई नै वास्तवमा नियतिको खेल भनिएको होला । आफ्नै काखमा आमाको प्राण जाँदा पनि आफुले आमाका लागि अन्त्येष्ठि कार्य गर्न नपाउनु कस्तो नियतिको खेल हो ? यस्तो देख्दा लाग्छ यो दैव पनि अत्यन्तै क्रुर र निर्दयी छ ।

जे होस् आदरणीय चन्द्र भण्डारीज्यू कि आमा, हामी सबैकी आमा तपाईको आत्माले शान्ति पाओस् । मानिस मरेर गैसकेपछि प्राप्त हुने अति उन्नत र उच्च स्थान तपाईलाई प्राप्त होस् । तपाईको आत्माले चीरशान्ति प्राप्त गरोस भन्ने हामी सम्पूर्ण नेपाली छोराछोरीहरुको तर्फबाट कामना गर्दछौ साथै हाम्रा आशाका केन्द्र दाई डा. चन्द्र भण्डारीको शिघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दछौ । श्री पशुपतिनाथले चन्द्र दाईलाई छिट्टै निको हुने वरदान प्रदान गरुन ।