आन्तरिक ऋण उठाउन राष्ट्र बैंकको ताकेता

 
 २३ चैत,काठमाडौं । सरकारले मुद्रा प्रवाहमा चाप परिरहेका बेला बजारबाट आन्तरिक ऋण उठाउन ताकेता दिएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले आज बिहीबार पनि रोपोमार्फत २० अर्ब रुपैयाँ तरलता प्रवाह गरेको छ । राष्ट्र बैंकले १४ दिन अवधिको लागि बिहीबार बिहान १० बजेदेखि दिउँसो ३ बजेसम्म बोलकबोलको समय राखिएको छ । बोलकबोलमा बैंक तथा वित्तीय संस्था सहभागी हुने छन् । 

राष्ट्र बैंकका अनुसार जारी हुने यो रिपो आगामी वैशाख ७ गते परिपक्व हुनेछ । बैंकिङ प्रणालीमा साधारण प्रकृतिको न्यून तरलताको स्थिति देखिएमा केन्द्रीय बैंकले अल्पकालीन अवधिको तरलता प्रवाह गर्न केन्द्रीय बैंकले रिपो जारी गर्दै आएको छ । यसअघि आन्तरिक ऋण उठाउने प्रयोजनका लागि सरकारले १० अर्ब रुपैयाँको विकास ऋणपत्र बिक्री गरेको थियो । २०८५ ‘छ’ नाम दिइएको उक्त ऋणपत्रको परिपक्व अवधि ६ वर्ष रहेको छ । राष्ट्र बैंकले गत मंगलबार बोलकबोल गराएको थियो । 

यही चैत २० गते सोमबार पनि सरकारले २८ अर्ब ५ करोड रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउन सूचना जार गिरेको थियो । राष्ट्र बैंकले सूचना जारी गर्दै ट्रेजरी बिल मार्फत् २८ अर्ब ५ करोड रुपैयाँमा २६ अर्ब ५ करोड रुपैयाँ बराबरको परिपक्व अवधि पूरा भएको पुरानो ट्रेजरी बिलको नवीकरण रहेको थियो  बाँकी ५ अर्ब रुपैयाँ बराबरको नयाँ ट्रेजरी बिल जारी गरिएको थियो । 

सरकारले गत साता पनि ट्रेजरी बिलमार्फत २२ अर्ब १० करोड रुपैयाँ आन्तरिक ऋण संकलन गरेको थियो । पछिल्लो पटकको बोलकबोलमा ९।७४ प्रतिशत भारित औसत ब्याजदर तय गरिएको थियो । बैंक तथा वित्तीय संस्थाले सबैभन्दा बढी ९।८९ प्रतिशत र सबैभन्दा कम ९।११ प्रतिशत ब्याजदरमा बोलकबोल गरेका थिए । सरकारले चालु आर्थिक वर्षको माघदेखि चैतसम्ममा ८८ अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउने योजना बनाएको छ । 

यो आर्थिक वर्षको दोस्रो त्रैमासमा ३० अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाएको सरकारले तेस्रो त्रैमासमा थप ८८ अर्ब रुपैयाँ उठाउन लागेको हो । सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा २ खर्ब ५६ अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउने लक्ष्य तय गरेको छ । यसअनुसार १३ चैतमा पनि  सरकारले २२ अर्ब १० करोड रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउन लागेको छ ।  सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा २ खर्ब ५६ अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउने लक्ष्य तय गरेको छ । 

उक्त लक्ष्यलाई तीन चरणमा गरेर उठाउन लागेको हो । सरकारले आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासमा आन्तरिक ऋण उठाएको थिएन । दोस्रो त्रैमासबाट मात्र आन्तरिक ऋण उठाउन लागेको हो । जसअनुसार चौथो त्रैमासमा सरकारले १ खर्ब ५६ अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाउने योजना राखेको छ । तेस्रो त्रैमासमा ट्रेजरी विलमार्फत् ६० अर्ब, विकास ऋणपत्र मार्फत् २५ अर्ब, नागरिक बचतपत्र मार्फत् २ अर्ब ५० करोड र वैदेशिक रोजगार बचतपत्र मार्फत ५० करोड गरेर कुल ८८ अर्ब रुपैयाँ आन्तरिक ऋण उठाएको हो ।  

यत, बैंक, वित्तीय संस्थाहरूसँग तरलताको अवस्था सहज हुन थालेपछि सरकारको आन्तरिक ऋण सस्तो हुन थालेको छ । बैंकहरूले ब्याजदर घटाएर लगानी गर्न थालेपछि सरकारले १ वर्षभन्दा कम अवधिको आन्तरिक ऋण उठाउने औजार ट्रेजरी बिल्सको औसत ब्याजदर माघ महीनामा चालू आर्थिक वर्ष ९आव० कै न्यून विन्दुमा झरेको हो । माघमा २८ दिने ट्रेजरी बिल्सको औसत ब्याजदर ५ दशमलव ९ प्रतिशतमा झरेको थियो ।