संसद चल्दैछ ! सांसदहरु राष्ट्रिय समस्यामा बहकिने तथा अनियमितता थाहै नपाउने ?
भेषराज पोखरेल
जेठ २, २०८० मंगलबार ११:७:९
भारतीय अनलाइन द वायरका सम्पादक सिद्धार्थ वरदराजनले नेपाल दणिक्ष एसियाकै सबैभन्दा खुला समाज हो भने । नेपालमा कुनै पनि सरकारी निकायले गरेका गलत कार्य, कमीकमजोरीका बारेमा सञ्चार माध्यम, संसद जता पनि आवाज उठाउन सकिन्छ तर दक्षिण एसियाका अन्य देशमा यो सम्भव छैन भन्ने उनको बुझाइ छ । यथार्थलाई हेर्दा भने विरोधाभास देखिन्छ । बोल्न त सकिन्छ तर बोल्नै पर्ने विषय नबोल्ने, गम्भीर भएर खोज्नैपर्ने विषयलाई बेवास्ता गर्ने र सस्तो लोकप्रियताका लागि एउटै विषयलाई उठाउइरहने अवस्था पनि बढ्दै गएको छ । यो व्यवहारले भने हामी जति खुला भए पनि राज्यले घाटा व्यहोर्नु परिरहेको छ ।
अर्को, राज्य सञ्चालकहरुले पनि बोल्ने बोलिरहन्छन्, सुधारिनु पर्दैन, आप्ननाे काम अगाडि बढाइरहनुपर्छ भन्ने प्रवृत्ति झांगिदै गएकोमा दुःख मनाउ गर्नुपर्ने अवस्था पनि हाम्रैसामू छ । पछिल्लो समय जनप्रतिनिधि बनेर आएका सांसदहरुले राष्ट्रका गम्भीर विषयमा बहस, छलफल चलाउन छाडेर सस्तो लोकप्रियताका विषय चर्को रुपमा उठाउन रमाउनेतिर लागेको देखिन्छ । सरकारले पनि संसदमा उठेका विषयमा यथार्थ जानकारी दिन आनाकानी गरिरहेको देखिएको छ । सबै दलका सांसदहरुले आफूहरुलाई भ्रष्टाचारविरोधी देखाउन अनेक प्रयास गरिरहेका छन् तर यही नक्कली भुटानी नागरिक प्रकरण लामो समय भूसको आगोजस्तै सल्कँदा पनि उनीहरुले पत्तै पाएनन् । दलका नेताहरुले पत्तै पाएनन् । अर्को, राष्ट्र आर्थिक रुपमा गिर्दै जाँदा पनि सांसदहरु गम्भीर देखिन्नन् । यसलाई के भन्ने होला ?
पछिल्लो समय नक्कली भुटानी नागरिक प्रकरणले देशलाई नराम्रोसँग झस्कायो । दलालहरु राज्यको सम्पूर्ण गृह प्रशासनलाई राज्यविरुद्धको अपराधमा संलग्न गराउन सफल हुनु डरलाग्दो हो । हुन त हामीले देश पूर्ण रुपमा दलालीकरणमा फस्दै गएको छ है भनेर लेखिरह्यौँ । त्यही दलालीकरणको परिणाम हो यो प्रकरण । यसको विरोध संसदमा हुनुपर्थ्यो, भइरहेको छ । सांसदहरुले विरोध गरिसकेपछि सरकारले यसको यथार्थ विवरण संसदमा ल्याउनुपर्थ्यो, अझैसम्म ल्याएको छैन । दलका शीर्ष तहका नेताहरु छट्पटी र असमञ्जसमा भएकाले यथार्थ छानबिन गरेर कारबाही गर्न दबाब दिइरहनुपर्छ नै । यो एउटा पाटो हो । सांसदहरुले यसै विषयमा चर्को आवाज उठाएकोमा आफूलाई भ्रष्टाचारको ठूलो विरोधी देखाउन प्रयास गरिरहने तर अन्य राष्ट्रिय विषय सम्बन्धमा वास्ता नगर्ने अवस्था आयो भने देश अझ पनि तल परिरहनेछ । अहिले राष्ट्र आर्थिक रुपमा कमजोर बन्दै गएको छ । देश यस्तो अवस्थामा पुगेको छ कि पुराना नीति नियमलाई सामान्य सुधार वा टालटुल गरेर सुधार हुने छैन ।
अहिले संसदको बजेट अधिवेशन सुरु भएको छ । सरकारले नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गर्नेछ । छलफल हुनेछ । बजेटका सम्बन्धमा पनि छलफल हुने नै छ । अर्थमन्त्रीले विकास बजेटको खर्च बढाइनेछ भन्ने नै छन् तर त्यसका आधार के होलान् ? आधार नभई कुनै कुरा पनि सफल हुन सक्दैन । कर्मचारी संयन्त्रको कार्यक्षमता र तरिका बदलियो या ठेक्का दिने प्रक्रिया र ठेकेदारको काम गर्ने तरिका बदलियो ? या सबै रुपमा दलाली गर्ने र कमिसन लिने अवस्थामा सुधार गरियो ? यी कुरामा सुधार नगरेसम्म विकास बजेट कसरी खर्च होला ? विगत लामो समयदेखि विकास बजेटको खर्च ६० प्रतिशतको हाराहारीमा हुने गरेको छ । त्यो पनि समयमा प्रक्रियगत रुपमा गुणस्तरीय काम गरेर होइन जेठ र असारमा खर्च गर्न दौडादौड गरेर । बजेटमा उल्लेख गरेभन्दा अन्तै जथाभावी खर्च गरेर । यति लामो समय गरिब देशको विकास बजेट खर्च नहुने र दुरुपयोग गर्ने अवस्थाबाट पार लगाउन के गर्न सकिन्छ भनेर सांसदहरु गम्भीर हुनुपर्ने हो । सांसदहरु कसैको पनि त्यतातिर ध्यान गएको पाइँदैन ।
सरकारले गर्ने विकासका आयोजनामा बजेट खर्च गर्न नसकेर अलपत्र हुँदा अर्थतन्त्रमा कति ठूलो असर पर्छ भन्ने कुरा अहिले अर्थतन्त्र सिथिल बन्दै गएको अवस्थाले स्पष्ट देखाएको छ । ओजनाको लागत त बढ्ने नै भयो तोकिएका आयाजनामा बजेट खर्च नहुँदा निर्माणसम्बन्धी सामग्रीका उद्योग, व्यापर नचल्ने भए । कामदारले काम नपाउने भए । दैनिक उपभोग्य वस्तुको खपतमा पनि कटौती हुने भयो । यस्तो अवस्थामा कर पनि आउने भएन । यस्तो चक्रिय प्रभावलाई तोड्न सांसदहरु गम्भीर हुनुपर्ने हो तर त्यसो भएको देखिन्न । सांसद यी कुरामा ध्यान दिनुपर्नेमा आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रमा कसरी धेरैभन्दा धेरै बजेट पार्न सकिन्छ भनेर दलालीको ध्याउन्नमा लागेका देखिन्छन् । उनीहरु सकेसम्म कसरी विकासका चर्का भाषण गर्न सकिन्छ भन्नेतिर लाग्ने गरेका छन् ।
दलका नेताहरु, सांसदहरु तथा प्रधानमन्त्री, मन्त्रीहरुले कृषिको विकास गरेर परनिर्भरता घटाउने र रोजगारी बढाउने भनिरहन्छन् । धेरै लामो कालखण्डदेखि राष्ट्रले कृषिलाई प्राथमिकता दिइरहेको छ तर परिणाम भने नकारात्मक आइरहेको छ । ग्रामीण क्षेत्रमा विद्यालय, सडक, बत्ती, औषधालय बनाइएका छन्, खानेपानीको सुविधा पुर्याइएको छ तर त्यो क्षेत्रमा बस्ने नागरिक किन त्यहाँ नबसेर शहरी क्षेत्र तथा तराईका शहर उन्मुख क्षेत्रमा बसाइँ सरिरहेका छन् ? यसमा संसद गम्भीर हुनु अति जरुरी छ । विद्यालय बने, बजेट जान्छ तर गुणस्तरीय शिक्षा छैन । औषधालय बने जनताको करबाट आएको पैसा जान्छ तर त्यो जनतालाई काम दिने खालको छैन । गाडी चल्छन् तर तिनमा चढ्न आम्दानी छैन । पूर्वाधारबिनाको जमिनमा कसैले कृषिकर्म गरेर रोजगार बन्न खोज्ने हो भने पनि उत्पादन भएका वस्तु बजारसम्म पुर्याउने व्यवस्था छैन । अरु रोजगारीका क्षेत्र छैनन् । यस्तो अवस्थामा गाउँमा बस्न कोही पनि चाहने अवस्था छैन ।
भेषराज पोखरेल
नेपालबहस डटकमका नियमित स्तम्भकार भेष राज पोखरेल वरिष्ठ पत्रकार हुन् । विगत २५ वर्षदेखि अर्थ राजनीतिक धारमा कलम चलाउँदै आएका पोखरेलले कान्तिपुर दैनिकमा २० वर्ष भन्दा बढी समय भाषा सम्पादकका रुपमा काम गरेका छन् । स्वतन्त्र लेखकका रुपमा समेत विभिन्न दैनिक पत्रपत्रिकाहरुमा लेखहरू लेख्दै आएका पोखरेलले दुई वर्ष नेपाल तारा डटकमको सम्पादकको रुपमा काम गरेको अनुभव पनि छ ।
लेखकबाट थप‘कोर्स करेक्सन’का लागि अब कांग्रेस–एमाले गठबन्धन, देशले कहिलेसम्म अस्थिर दाहाललाई झेल्ने ?
बैशाख ७, २०८१ शुक्रबार
'....नाँकको डाँडीमा लात्तीले हिर्काउनु पर्छ' भन्नेलाई मेरो सुझाव
बैशाख ६, २०८१ बिहिबार
लोकरिझ्याईं राजनीतिको ‘महाजात्रा’मा हरिवंश आचार्य
बैशाख ५, २०८१ बुधबार
विराटनगरको रानी क्षेत्र तनावग्रस्त, दुई समूहबीच ढुंगा हानाहान
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ५, २०८१ बुधबार
सत्ता र शक्ति भएपछि न प्रहरी लाग्छ, न अदालत ?
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ५, २०८१ बुधबार
आइसीसीको टी-२० वरियतामा दिपेन्द्रको छलाङ
नेपालबहस संवाददाता
बैशाख ५, २०८१ बुधबार
विलासी जीवन जिउने विद्या बालनले किन मागिन भिख ?
बैशाख ७, २०८१ शुक्रबार
त्रिभुवन विमानस्थलमा जहाज डिले हुँदा यात्रु मर्कामा, एति एयरलाइन्सको काउण्टरमै नाराबाजी
बैशाख ७, २०८१ शुक्रबार
प्रिमियर कपमा तेस्रो स्थानको लागि नेपाल र हङकङ खेल्ने
बैशाख ७, २०८१ शुक्रबार
अनामनगर मैतिदेवी क्षेत्रमा ५ बजेसम्म विद्युत अवरूद्ध हुने
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
मुख्यमन्त्री अधिकारीले दिए गण्डकीमा चुमान र मनाङेलाई जिम्मेवारी
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
सडक बालबालिकाः पहिचान पाउन अझै पनि कठिन
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
भेरी नदी माथि बनेको पुल र आसपासको दृश्य
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
हामीलाई कसैले कमजोर ठान्ने देशमा फेरी अर्को उथलपुथल हुन्छ : माधव नेपाल
बैशाख ८, २०८१ शनिबार
सार्वजनिक जग्गा संरक्षणमा लाग्न गृह मन्त्रालयको निर्देशन
बैशाख ८, २०८१ शनिबार