प्रधानमन्त्रीको दिल्ली भ्रमणको तयारी फितलो, दीर्घकालीन सम्झौता नहुने संकेत

१८ जेठ, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको भारत भ्रमणको तयारी फितलो भएको देखिएको छ । नेपाल र भारतबीच हुने भनिएको महत्वपूर्ण सम्झौताका विषयमा दुई देशबीच पर्याप्त छलफल नहुँदा सम्झौतामा सहमति नहुने देखिएको हो । नेपालले भारसँग गर्ने भनिएका सम्झौताका विषयमा दुई पक्षका बीच पर्याप्त छलफल नभएकाले यस्तो अवस्था आएको हो । 

नेपालले आफ्नो तर्फबाट सम्झौताका एजेण्डा तयार पारेरको र यी एजेण्डाका विषयमा भारतीय पक्षसँग पर्याप्त छलफल नभएकाले भारत महत्वपूर्ण सम्झौताबाट पछि हट्नसक्ने देखिएको छ । भारतसँग विद्युत व्यापारसम्बन्धी २५ वर्षको दीर्घकालीन सम्झौता गर्ने तयारी नेपालको थियो । तर, भारतले आनाकानी गरेपछि ६७९ मेगावाटको तल्लो अरुण र ४८० मेगावाटको फुकोट कर्णाली आयोजना भारतीय कम्पनीलाई दिने सम्झौता पनि नहुने देखिएको छ । 

यस्तै हवाई रुट थप्ने र पञ्चेश्वर आयोजना अघि बढाउने विषयमा पनि समझदारी नबन्ने बुझिएको छ । यसले प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भारत भ्रमण सद्भावना यात्रामा मात्र सीमित हुने सम्भावना बढेको छ । नेपालले राखेका मुख्य तीन विषयमा भारत अनुदार देखिएको भन्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले समेत आफ्नो प्रतिनिधिमण्डललाई पर्खेर मात्र अघि निर्देशन दिएको बताइएको छ । 

बुधबार दिल्ली पुगेको प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग भारतीय सुरक्षा सल्लाहकार अजित डोभाल र विदेश सचिव विनयमोहन क्वात्राले भेट गरेका थिए । डोभाल र क्वात्रासँग भएको प्रधानमन्त्रीको भेटलाई शिष्टाचार भनिए पनि दुई पक्षबीच प्रस्ट तर असहज संवाद भएको नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको बुझाइ छ । खासमा नेपालले उच्च प्राथमिकतामा राखेका विषयलाई भारतले तत्काल टार्ने संकेत दिएपछि  नेपाली टोटी सशंकित बनेको हो । 

प्रधानमन्त्री प्रचण्ड भारतसँग विद्युत व्यापारका लागि २५ वर्षको सम्झौता, कम्तीमा महेन्द्रनगरबाट आऊ जाऊ गर्न मिल्ने हवाई रुट थप र महाकालीको पानी बाँड फाँटसहित पञ्चेश्वर परियोजनाको टुंगो लगाउने तयारीका साथ भारत भ्रमणमा गएका थिए । तर, भारत यी मुख्य विषयमा उदार नदेखिएको बताइएको छ । 

वार्तामा नेपालका लागि दीर्घकालीन महत्वको सम्झौता भन्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले जोड गरेपछि डोभाल र क्वात्राले एक/दुई सातापछि दुई देशका अधिकारीहरू भेटेर सम्झौता गर्न सकिने विकल्प राखेका थिए । तर प्रचण्डले त्यस्तो अवस्थामा आफूले अन्य सम्झौता गर्न असहज हुने जानकारी गराएको नेपाली पक्षको भनाइ छ । 

प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग डोभाल र क्वात्राको भेटपछि तल्लो अरुण र फुकोट कर्णाली जलविद्युत विकाससम्बन्धी सम्झौता पनि अन्योलमा परेका छन । ६७९ मेगावाटको तल्लो अरुण जलविद्युत् आयोजना बनाउन भारतीय कम्पनी सतलज जलविद्युत निगम (एसजेभीएन) सँग सम्झौता हुने तयारी थियो । तर वार्ता बिना निष्कर्ष टुंगिएको छ । आज मोदीसँग हुने छलफल सकारात्मक नभए महत्वपूर्ण भनिएका विषयमा सम्झौता नहुने देखिएको छ ।