दक्षिण अफ्रिका टुक्रिएर नयाँ महासागर बन्दै, अफ्रिकामा किन चिरा पर्याे ?

 ११ असार, काठमाडौं । वैज्ञानिकहरूका अनुसार प्राकृतिक घटनाका कारण विश्वका धेरै महादेशहरू टुक्राटुक्रा हुँदै गए । भू वैज्ञानिकहरूका अनुसार कुनै समय अन्टार्कटिका, दक्षिण अमेरिका, अष्ट्रेलिया र अफ्रिका एउटै महाद्वीपमा थिए तर पछि प्राकृतिक घटनाका कारण उनीहरु सबै छुट्टिए । यस्तै एउटा घटनाका कारण भारतलगायत अफ्रिकाबाट टुटेर एसियामा मिसियो ।

भारत एशियासँग ठोक्किए पछि हिमालय पर्वत शृङ्खला बनेको थियो। त्यसैले तिनीहरूलाई नयाँ र कच्चा पहाड भनिन्छ। अर्कोतर्फ अरवलीका हिमालहरू पुरानो, बलियो र बलियो छन् ।

भू-वैज्ञानिकहरूका अनुसार यस पटक अफ्रिकालाई दुई टुक्रामा विभाजन गर्ने खतरा छ किनभने केही महिना अघि अफ्रिकाको बीचमा दरार देखा परेको थियो । यसको आकार लगातार बढिरहेको छ। मार्च २०२३ को सुरुमा जब यो दरार पत्ता लागेको थियो, तब यसको लम्बाइ ५६ किलोमिटर थियो।

अहिले असारसम्म यो दरार पहिलेको भन्दा लामो भएको छ, जुन निरन्तर बढिरहेको छ । यस्तो अवस्थामा भू गर्भशास्त्रीहरू अफ्रिकालाई दुई भागमा विभाजन गर्ने चिन्तामा छन्।

लन्डनको जियोलोजिकल सोसाइटीले रेड सीदेखि मोजाम्बिकसम्म ३५ सय किलोमिटरमा उपत्यकाको लामो नेटवर्क रहेको बताएको छ । अहिले यो सम्पूर्ण क्षेत्र ठूलो दरारमा परिणत भएको छ । अफ्रिकाको मध्य भागमा बनेको यो दरारबाट नयाँ महासागर बन्न सक्ने सोसाइटीको भनाइ छ ।

अब प्रश्न उठ्छ कि अफ्रिका साँच्चै दुई भागमा विभाजित हुनेछ रु यदि अफ्रिका दुई भागमा विभाजित भयो भने यो कति लामो हुन्छ रु भू वैज्ञानिकहरूले यस्ता सबै प्रश्नहरूको जवाफ खोज्न टेक्टोनिक प्लेटहरू अध्ययन गरिरहेका छन्।

अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाको अर्थ अब्जर्भेटरीका अनुसार पूर्वी अफ्रिकामा रहेको सोमालियन टेक्टोनिक प्लेटलाई न्युबियन टेक्टोनिक प्लेटले पूर्वतिर तानेको छ। सोमाली प्लेटलाई सोमाली प्लेट र न्युबियन प्लेटलाई अफ्रिकी प्लेट पनि भनिन्छ। वैज्ञानिकहरूले सोमालियन र न्युबियन प्लेटहरू अरेबियन प्लेटबाट अलग भइरहेको बताएका छन्। 

लन्डनको जियोलोजिकल सोसाइटीले अध्ययनमा पत्ता लगायो कि यी सबै प्लेटहरू इथियोपियामा वाई आकारको दरार बनाउँछन्। युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्नियाका अर्थ विज्ञानका प्रोफेसर केन म्याकडोनाल्डका अनुसार रिफ्ट बन्ने दर सुस्त छ तर खतरा ठूलो छ।

म्याकडोनाल्डका अनुसार आगामी दिनमा यसको प्रभाव कतिसम्म जान्छ भन्ने स्पष्ट भन्न सकिँदैन। लन्डनको जियोलोजिकल सोसाइटीका अनुसार केन्या र इथियोपियाको बीचमा रहेको पृथ्वीको तापक्रम र कमजोरीका कारण पूर्वी अफ्रिकी क्षेत्रमा दरार आउने उच्च सम्भावना रहेको छ । यस गर्मीका कारण पृथ्वी भित्रको चट्टानमा खिचिएको छ ।

नासाको अर्थ अब्जर्भेटरीका अनुसार अफ्रिकालाई दुई भागमा विभाजन गर्दा दरारमा नयाँ समुद्र बन्न सक्छ। यो नयाँ क्षेत्र सोमालिया, इरिट्रिया, जिबूती, इथियोपिया, केन्या, तान्जानिया र मोजाम्बिकको पूर्वी भाग हुनेछ।