१० वर्षमा चितुवाको आक्रमणबाट लमजुङमा २ सय बढी घरपालुवा जनावरमा क्षति

२२ साउन, लमजुङ । लमजुङमा पछिल्लो १० वर्षमा चितुवाको आक्रमणबाट दुईसय बढि घरपालुवा जनावरमा क्षति पुगेको तथ्याङ्कले देखाएको छ । डिभिजन वन कार्यालय लमजुङको तथ्याङ्क अनुसार आर्थिक वर्ष २०७०/७१ देखि आर्थिक वर्ष ०७९/८० सम्म दुईसय तीन पशु चौपायमा क्षति पुगेको हो । 

कार्यालय लमजुङको तथ्याङ्क अनुसार जिल्लाका विभिन्न स्थानमा चितुवाको आक्रमणबाट गत आर्थिक वर्षमा मात्रै ६८ भेडा बाख्रामा क्षति पुगेको हो । पछिल्लो १० वर्षमा चितुवाको आक्रमणबाट एक सय ९५ भेडा बाख्रा, दुई वटा गाई गोरु, र ६ वटा भैँसीमा क्षति पुगेको डिभिजन कार्यालयले जनाएको छ । 

जिल्लाका विभिन्न स्थानीय तहमा चितुवाको आक्रमणबाट सबैभन्दा धेरै आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ७२ वटा घरपालुवा जनावरमा क्षति पुगेको छ । सो आर्थिक वर्षमा मात्रै ६८ वटा भेडा बाख्रा, चार वटा भैँसीमा चितुवाले क्षति पुर्‍याएको कार्यालयको तथ्याङ्कले देखाउँछ । 

सो बाहेक आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा २८ भेडा बाख्रासहित ३० वटा घरपालुवा जनावर, ०७६/७७ मा १३, आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा १०, आर्थिक वर्ष ०७३/७४ मा सात वटा घरपालुवा जनावरमा चितुवाले आक्रमण गरेर क्षति पुर्‍याएको छ । त्यसैगरी, आर्थिक वर्ष ०७०/७१, आर्थिक वर्ष ०७२/७३ र आर्थिक वर्ष ०७४/७५ मा एक एक वटा घरपालुवा जनावरमा चितुवाको आक्रमणबाट क्षति पुगेको छ ।  

पछिल्लो समय वन्यजन्तुको व्यवस्थापन, मानव वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरण, बासस्थान सुधारलगायत अन्य विविध विषय चुनौती बनेका डिभिजन वन कार्यालयका डिभिजन प्रमुख पूर्णेश्वर सुवेदीले बताए । जिल्लामा बर्षेनी घरपालुवा जनावरमा वन्यजन्तुको आक्रमण बढे पनि मानवीय क्षति भने अहिलेसम्म भएको छैन ।

सरकारले वन्यजन्तुबाट हुने क्षतिको निम्ति राहत प्रदान गर्न आधारहरूसहित निर्देशिका तयार गरेको छ । निर्देशिकामा मानवीय क्षति, पशुधनको क्षति, भण्डारण गरेको अन्नको क्षति, घर÷गोठको क्षति, खाद्यान्न बालीको क्षति र हिमाली क्षेत्र सम्बन्धी विशेष व्यवस्था जस्ता आधार रहेका छन् ।

सरकारले निर्देशिका बमोजिमको क्षेत्रीय वन निर्देशनालय मार्फत राहत उपलब्ध गराउँदै आएको छ । गत आर्थिक वर्षमा मात्रै लमजुङमा चितुवासहितको वन्यजन्तुको आक्रमणबाट क्षति पुगेका व्यक्तिहरूलाई पाँच लाख १२ हजार पाँचसय रुपैयाँ राहत उपलब्ध गराएको थियो । 

जिल्लास्तरमा राहत उपलब्ध गराउनका लागि सरोकारवालाहरुको सहभागितामा सिफारिस समिति हुन्छ । बन्यजन्तुबाट पीडित राहत सहयोग माग गर्ने व्यक्तिले घटना घटेको मितिले कम्तीमा ३५ दिनभित्र सम्बन्धित संरक्षित क्षेत्र वा डिभिजन वन कार्यालय समक्ष आवश्यक कागजातपत्रसहित निवेदन दिनुपर्ने प्रावधान छ ।

वन्यजन्तुको बासस्थानको राम्रो व्यवस्थापन गर्नसके मात्रै पनि वन्यजन्तुको आक्रमण न्युनिकरण गर्न सकिने सरोकारवालाहरु बताउँछन् । वन्यजन्तु बाहिर ननिस्कने र स्थानीय बासिन्दालाई पनि वैकल्पिक आयको व्यवस्था गर्न सके जीविकोपार्जनका लागि जङ्गल जानु पर्ने वाध्यता हटाउन सके वन्यजन्तुको आक्रमणमा कमी हुने सरोकारवालाहरु बताउँछन् ।