सुनका मालिक : साझेदारबारे प्रहरी अझै अनभिज्ञ, चिनियाँलाई केन्द्रमा राखेर अनुसन्धान

१ भदौ, काठमाडौं । पछिल्लो पटक त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको भन्सार जाँचपास गरेर बाहिरिएको ६० किलोभन्दा बढी सुनको मालिकबारे अहिलेसम्म अत्तोपत्तो छैन । प्रहरी र राजश्व अनुसन्धान विभागले तस्करी प्रकरणमा अहिलेसम्म २७ जना पक्राउ गरे पनि मुख्य मालिक वा साझेदार भने पत्ता लाग्न सकेको छैन ।

सरकारले राजश्व अनुसन्धान विभागबाट खोसेर अन्तरदेशीय संगठित अपराधको  अनुसन्धान गर्न नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) लाई दिएपनि मुख्य मालिक र सुनको साझेदार बारे पत्ता लगाउन नसकेको हो ।

सीआईबीले टेक्निकल (प्राविधिक) पक्षलाई केन्द्रमा राखेर गरेको अनुसन्धानको क्रममा बुधबार मात्रै काठमाडौं उपत्यकाबाट चार जना चिनियाँ नागरिक पक्राउ परेका थिए भने त्यसअघि तीन जना पक्राउ परेका थिए । बुधबार पक्राउ पर्नेहरूमा टाइन मी, विङ टङ, डिङ से पा, लि नेङकाई छन्।

उनीहरू पक्राउ परेसँगै यो प्रकरणमा पक्राउ पर्नेको संख्या २७ पुगेको हो । यसअघि २३ जनालाई सीआईबी र राजश्व अनुसन्धान विभागको टोलीले पक्राउ गरेको थियो । चिनियाँ नागरिकहरू मात्रै पक्राउ पर्दा सुन कहाँ जान लागेको हो, नेपालबाट कता जान्छ भन्ने स्पष्ट छैन । यद्यपि प्रहरीले सो सुन भारत नै जान्छ भन्ने अनुमानका साथ भारतीय प्रहरीसँग समन्वय गर्दै अनुसन्धान गरेको छ ।

अनुसन्धानको क्रममा साउन २९ गते मात्रै दुई पुरुष र १ महिला गरी ३ जना चिनियाँ नागरिकलाई सीआईबीको टोलीले पक्राउ गरेको थियो । त्यति बेला गाउ हुइ, झोङ सेक चिन र ताङ पिङ पक्राउ परेका थिए । उनीहरूबाट ३१ लाख रूपैयाँ समेत बरामद भएको थियो । यसअघि साउन २६ गते सीआईबीकै टोलीले चिनियाँ नागरिकको सहयोगी भन्दै दुई नेपाली महिला र एक चिनियाँ महिला थिए । उनीहरूको विवरण पनि सीआईबीले गोप्य राखेको छ । उनीहरूलाई हाजिर जमानीमा छाडेको र खोजेको बेला उपस्थित सर्त रहेको छ ।

विभागले सुन बरामद गरेको भोलिपल्टै चीन भाग्न लागेको अवस्थामा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट साउन ४ गते लिन चुनावलाई पक्राउ गरेको थियो । योसँगै सुन प्रकरणमा पक्राउ पर्ने चिनियाँ नागरिकको संख्या ९ पुगेको छ । तर उनीहरूको भूमिका सुन व्यवस्थापन गर्ने हो कि लगानीकर्ता हुन कि भन्ने चाहि खुलेको छैन । पक्राउ परेका ‘ ९ जना चिनियाँ नागरिक रहेको खुलेपछि यो प्रकरणमा चिनियाँ कै भूमिका रहेको देखिन्छ तर उनीहरू लगानीकर्ता हुन कि हैनन् भन्ने चाहि खुलेको छैन’, प्रहरी स्रोतले भन्यो ।

सुरुवाती क्रममा नेपाली नागरिक र तिब्बतीयन मुलका एक भारतीय पक्राउ परेकाले नेपाली भारतीयको संलग्नतामा तस्करी भएको हुनसक्ने आशंका सहितको अनुसन्धान पनि जारी रहेको छ । प्रहरीले सुन तस्करीको विषयलाई लिएर इन्टरपोलको सहयोग पनि मागेको छ । ‘चिनिया र भारतीय दुवै प्रहरीको सहयोगका साथै दुबई प्रहरी र इन्टरपोलको सहयोग मागेको हो’, प्रहरी स्रोतले भन्यो । हाल सीआईबीको हिरासतमा चिनियाँ बाहेक पक्राउ पर्नेमा एक जना भारतीय नागरिक छन् बाँकी सबै नेपाली नागरिक छन् । पक्राउ परेका नेपालीहरूको भूमिका भने खास ठूलो छैन । सुन बरामद भएकै रात साउन २ गते राजश्वको टोलीले ६ जनालाई पक्राउ गरेको थियाे।

भन्सार पास गराएर ट्याक्सीमा राखेर गन्तव्यतर्फ लैजाँदै गर्दा ट्याक्सी चालक अशोक रानामगरलाई नियन्त्रणमा लिएको थियो । लामा बा २ ज २३२४ नम्बरको ट्याक्सी चालक हुन् । उनकै ट्याक्सीमा राखेर सुन भन्सारबाट पास गराइएको थियो । तर उनी सामान्य चालकमात्रै रहेको र उनको ट्याक्सी मात्रै प्रयोग भएको प्रहरीको दावी छ । उनीसँगै सुन आएको रेडी ट्रेडका सञ्चालक दोलखा घर भइ काठमाडौं बस्दै आएका २१ वर्षीय दिलीप भुजेल पनि पक्राउ परेका थिए ।

भुजेलको रेडी ट्रेडमार्फत् स्कुटरको ब्रेक सुको रुपमा उक्त सुन भित्रिएको थियो । उनले त्यो सामान दिने मात्रै काम भएकाले त्यसका उनको पनि खास ठूलो भूमिका नभएको प्रहरीले जनाएको छ । त्यसै गरी दोलखा मेलुङ गाउँपालिका–३ घर भइ काठमाडौंको स्वयम्भू बस्ने ५३ वर्षीय रामकुमार भुजेल, भोजपुरकै अरुण गाउँपालिका–४ घर भइ काठमाडौंको बुढानीलकण्ठ बस्ने ४९ वर्षीय हर्कराज राई पनि पक्राउ परेका छन् ।  तिब्बतियन मुलका भारतीय नागरिक दिल्ली घर भइ हाल काठमाडौंको पानी पोखरी बस्ने ५३ वर्षीय थाप्तेन छिरिङ, भन्सार एजेन्ट राजेन्द्र राई गरी ६ जना पक्राउ परेका छन् । थुप्तेन छिरिङको भूमिका शंकास्पद रहेको छ । उनी तिब्बती शरणार्थी भएको र भारतीय नागरिक समेत भएकाले पनि उनको भुमिकाबारे प्रहरी गहिरो अनुसन्धानमा लागेको छ ।

सुन बरामदको घटना सार्वजनिक भएपछि चीन भाग्न लाग्दा साउन ४ गते विमानस्थलबाट चिनियाँ नागरिक लिन चुवान पक्राउ परेका थिए । साउन ४ गते राति नै राजश्वको टोलीले तीन जना कार्गो कम्पनीको सञ्चालकहरू राजनराज श्रेष्ठ, कृष्ण श्रेष्ठ र पुष्करराज भट्टलाई पक्राउ गरेको थियो । उनीहरू कार्गो व्यवशायी मात्रै देखिएका छन् । साउन ७ गते ३ भन्सार कर्मचारी र ३ भन्सार एजेन्ट पनि पक्राउ परेका छन् । विमानस्थल भन्सार अधिकृत सन्तोष चन्द, जाँचकी कुमार ढकाल, एक्स–रे अपरेटर सरोज श्रेष्ठ गरी तीन भन्सार कर्मचारी पक्राउ परेका  त्यसै गरी भन्सार एजेन्टहरू सुदर्शन गौतम, रुक्मणी सुब्बा र यादव पराजुली पक्राउ परेका छ्न ।

जसमध्ये सुब्बा विरामी भएकाले उनलाई आफन्तको जिम्मा लगाइएको छ । साउन १० गते नुवाकोट घर भएका सुरेन्द्र तामाङ पक्राउ परका थिए । साउन १४ गते भने राजश्वको टोलीले ठमेलस्थित भियना होटलका सञ्चालक दावा छिरिङलाई पक्राउ गरेको थियो ।  उनीहरूको सबै विवरण खोजेर प्रहरीले अनुसन्धान शुरु गरिरहेको छ । सीआईबीले एसपी  सञ्जयसिंह भण्डारीको नेतृत्वमा अनुसन्धान टोली बनाएर अनुसन्धान गरिरहेको छ ।

पक्राउ परेकाहरूको मोबाइल तथा सीमकार्ड, त्यसमा आएको फोनकल तथा म्यासेजको विवरणहरू, टेक्निकल एनालाइसिस र फम्र्याट तथा डिलेट भएका विवरणहरूको रिकभर गरेर अनुसन्धान गर्ने काम सीआईबीले गरिरहेको छ । तरपनि मुख्य लगानीकर्ता, सहजकर्तालाई भेट्न सकिरहेको छैन ।