राजनीतिक सिन्डिकेट ! सांसदहरु विकास भन्दै हिँड्ने कि कानुन निर्माणमा लाग्ने ?
नेपालबहस संवाददाता
कात्तिक ११, २०८० शनिबार ९:३९:६
विधि निर्माण गर्ने सांसदहरु विकास निर्माण गर्छु भन्दै हिँड्दा साँच्चै विकासले गति लेला ? २०७४ साल यता विकासले कस्तो गति लियो ? विधि निर्माणमा कस्तो प्रगति भयो ? यसलाई संसद सचिवालयले सार्वजनिक संघीय संसद र प्रदेश संसदको समीक्षात्मक प्रतिवेदनमा सांसदहरु विकास निर्माणमा होइन विधि निर्माणमा लाग्नुपर्ने उल्लेख गरेको छ ।
सांसदहरु विधि निर्माणलाई दोस्रो प्राथमिकतामा राखेर विकास निर्माण भन्दै हिँड्नाले संसद प्रभावकारी हुन नसकेको अध्ययनले देखाएको उल्लेख छ । सांसदहरुले उपयुक्त विधि निर्माण गर्न वृहत् छलफल गर्ने, सुझाव दिने र टुंगोमा पुर्याउने हो । विधि निर्माण गर्ने सांसदहरु त्यसलाई छाडेर विकास गर्ने भन्दै आफ्नो चुनाव क्षेत्रमा केन्द्रित हुँदा न विकास न देशलाई आवश्यक पर्ने विधि नै निर्माण भएको छ । यसले प्रजातान्त्रिक पद्धतिलाई नै कमजोर बन्ने अवस्था आएको स्पष्ट देखिन थालेको छ ।
संघीय संसदले आर्थिकदेखि अन्य विभिन्न क्षेत्रलाई व्यवस्थित बनाएर लैजान आवश्यक पर्ने कानुन निर्माण गर्न सकेको छैन । अझ प्रदेशका संसदले अति जरुरी कानुनहरू प्नि निर्माण गर्न सकेका छैनन् । जसले गर्दा संघीय शासन प्रणाली नै प्रभावकारी बन्न सकेको छैन । उपयुक्त कानुन बनेर व्यवस्थित बन्नुपर्ने क्षेत्र पहिलेकै अवस्थामा अव्यवस्थित बन्न जाँदा सुशासनको कल्पना गर्न सकिन्न । सुशासन नभएपछि जनताले नयाँ शासन प्रणालीको महसुस गर्न कठिन हुने नै भयो । यस्तो अवस्थामा संघीयता देश र जनतालाई भार मात्रै हो, यसको कुनै औचित्य छैन भन्ने आवाज आउन थालेको छ ।
संघीय संसदले आवश्यकीय कानुन बनाउन नसक्दा समग्र संघीयता विकलाङ्ग जस्तो बन्दैछ भने प्रदेश संसदहरूले आवश्यकीय कानुन बनाएर अघि बढ्न नसक्दा जनतामा प्रदेशको कुनै उपयोगिता नै नभएको महसुस गर्न थालेका छन् । पछिल्लो समय प्रदेश नै खारेज गर्नुपर्छ भन्ने आवाज प्रखर रुपमा उठ्न थालेको छ । केन्द्रीय संसद छँदैछ, अर्को, स्थानीय तहले जनतासँग प्रत्यक्ष सम्पर्क स्थापित गरेर काम गर्नुपर्ने र गरिरहेकाले जनताले यी दुई तहबाहेक प्रदेशको आवश्यकता नै नरहेको बताउन थालेका छन् । यसले संघीयता नै धरापमा पर्ने अवस्था आएको छ ।
यता सघीय तथा प्रदेश सांसदहरुले आमजनताको मानसिकतालाई ख्याल नगरेर आफ्नो निर्वाचन क्षेत्रमा बजेट पार्न लबिंग गर्ने, आफूलाई बढी भोट आएको र आउने क्षेत्रमा विभिन्न नाउँमा बजेट पार्ने काममा कस्सिएर लाग्ने गरेका छन् । यसले शिष्ट प्रजातान्त्रिक वा लोकतान्त्रिक प्रणालीलाई बलियो बनाउन भन्दा एक पटक सांसद भएपछि फेरि, फेरि पनि कसरी जितेर आउने भन्ने मानसिकतालाई स्पष्ट गर्छ । यसले राजनीतिक सिन्डिकेटलाई चर्को रुपमा बढाइरहेको छ ।
जसरी भए पनि पार्टीमा दुःख गरेका तथा सक्षम उम्मेदवारलाई समेत पाखा लगाउने, जसरी भए पनि अगाडि आउनै नदिने दलालीकरण प्रवृत्तिलाई बढाइरहेका छन् । हुन त यो प्रवृत्ति २०४६ सालपछि नै सुरु भएको हो । माओवादी विद्रोही युद्ध तथा ०६२।६३ को त्यत्रो ठूलो जनआन्दोलनबाट गणतन्त्र स्थापना र संविधानसभाबाट निर्माण भएको संविधानले अगाडि बढाएको संघीय शासन प्रणाली सुरु भएपछि देशको शासन संयन्त्रमा परिवर्तन होला भन्ने जनताको आशा निराशामा परिणत हुन पुग्यो । पछिल्लो समय आफूलाई परिवर्तनकारी भन्ने शिक्षित माओवादी नेताहरू, कांग्रेस, एमालेका आधुनिक उच्चशिक्षा हासिल गरेका युवा नेताहरू जनप्रतिनिधि भएर संघीय तथा प्रदेश संसदमा आउँदा पनि उही पुरानो प्रवृत्ति हावी भएकै छ ।
उनीहरूले संसदमा बहसमा भाग लिने, सम्बन्धित विषयमा वर्तमान अवस्था र भविष्यमा पार्न सक्ने प्रभावका विषयको छलफलमा गम्भीर रुपमा संलग्न हुने सांसदको संख्या ज्यादै थोरै देखिन्छ । यस्तो अवस्थामा एकातिर कानुन बन्नै नसक्ने बने पनि सम्बन्धित सरोकारवाला क्षेत्रबाट दह्रो विरोध आउने गरेका छन् । हचुवाका भरमा विधेयक पारित गर्दा सम्बन्धित क्षेत्रमा सकारात्मक प्रभाव पार्नुको साटो झन् नकारात्मक प्रभाव पार्ने गरेको छ । यसले आमजनतामा आशा नभएर निराशा जन्माउँदै गएको छ ।
पछिल्लो समय विवादमा रहेको सांसद क्षेत्र विकास कोषलाई पुनः ब्यूँताइएको छ । हुन त यो विषय अदालतको बहसको विषय बन्न गएको छ, फैसला होला । केन्द्र सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय सरकारले कुन, कुन क्षेत्रमा विकास गर्ने भन्ने कुरा स्पष्ट गरेर अगाडि बढे मात्रै सम्भव हुन्छ । सांसदहरुले आफ्नो भोटलाई हेरेर बजेट माग्ने, खर्च गर्ने, केन्द्र र प्रदेश पनि त्यसैबाट प्रभावित हुने तथा स्थायी तहलाई आवश्यकीय बजेट नहुने अवस्थामा विकास सम्भव छैन ।
अहिलेसम्म यही अवस्था चलिरहेकाले विकासमा अवरोध भएको हो । केही क्षेत्रमा विकास भए पनि बजेट दोहोरिने, एक तहले अर्कोले सञ्चालन गरेका आयोजनाको वास्ता नगर्ने, संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीच समन्वय नहुने अवस्थाले राज्यको ठूलो बजेट खर्च हुने तर प्रतिफल न्यून हुने अवस्थाबाट राष्ट्र र जनता पीडित छन् । सांसदहरु कानुन निर्माण गर्ने र सरकारले कानुन लागू गर्यो कि गरेन, त्यसको प्रभाव कुन क्षेत्रमा कस्तो पर्यो ? भनेर अनुगमन गर्ने र सरकारलाई निर्देशन दिने हो भने अवश्य पनि राष्ट्रका यावत् समस्या हट्दै जान्छन् । होइन, सधैं सिन्डिकेट चलाउने, एक पटकको सांसद सधैं सांसद भइरहनुपर्ने मानसिकता रहे लोकतन्त्रमा खतरा रहिरहनेछ ।
२०७४ यता व्यापारिक तथा अन्य विविध क्षेत्रबाट पनि सांसदहरु निर्वाचित भएर वा समानुपातिक माध्यमबाट आउने गरेका छन् । यसले समग्र क्षेत्रको प्रतिनिधित्व हुने र सबै क्षेत्रका विषयमा संसदमा गम्भीर छलफल हुने तथा सबै क्षेत्रको विकास हुने आशा गर्न सकिने हो । संसदमा विविध क्षेत्रका सांसदहरु त आए तर कानुन बनाउँदा ती क्षेत्रका सांसदहरुले जनताको पक्षमा, जनहितलाई केन्द्रमा राखेर नभएर आफ्नो पेसाको पक्षमा कानुन बनाउन जोडबल गरेको देखिन्छ ।
यसमा उनीहरूसँग आर्थिक लाभ लिइरहने दलका शीर्ष नेता तथा अन्य टाठाबाठा नेताहरूले पनि विभिन्न रुपमा सहयोग गरेको देखिन्छ । यसले राजनीति प्रतिको जनताको भरोसामा पनि आघात पुर्याएको छ । यी कुरालाई ख्याल गरेर अघि नबढ्ने हो भने प्रजातन्त्र वा लोकतन्त्रमा सधैं खतरा मडारिने छ भने पुराना स्थापित दलहरुप्रतिको जनताको भरोसा टुटेर नयाँ विकल्प खोजिने निश्चित छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपजलवायु परिवर्तनप्रति सचेत छठ पर्वको वैज्ञानिक र पर्यावरणीय महत्व
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
लाइयुआनको गौरवमा हेबेई प्रान्तको विकास फड्को
कात्तिक १६, २०८१ शुक्रबार
सहकारी ठगी र राजनीतिक खिचातानीबीच तिहार गरीबको झुपडीसम्म पुग्दैछ
कात्तिक १३, २०८१ मंगलबार
स्याङ्जाकै उत्कृष्ट कृषि सहकारी
नेपालबहस संवाददाता
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
प्रधानमन्त्री ओली ज्वरोले सिकिस्त
नेपालबहस संवाददाता
कात्तिक २०, २०८१ मंगलबार
उपनिर्वाचनका उम्मेदवारहरुलाई सघाउन र सहजीकरण गर्न कांग्रेसका १० नेताले पाए जिम्मेवारी
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
लिलाबल्लभ अधिकारीः कोशीमा कानुनमन्त्री भएर छिरे, निस्कदा मानव तस्कर कहलिए
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
यी पाँच कारणले ह्यारिसमाथि ट्रम्पको जित सहज देखियो
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
मकवानपुरमा करेन्ट लागेर एक सैनिकको मृत्यु, २ जना घाइते
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
इजरायलद्वारा लेबनानस्थित हिजबुल्लाहको मुख्य गढमा आक्रमण
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
कोशीका पूर्वमन्त्री अधिकारीसँग जापान हिँडेका व्यक्तिले १० देखि १३ लाखसम्म बुझाएको खुलासा
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
राप्रपाले दियो यी नेतालाई उपनिर्वाचनको जिम्मेवारी
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
कांग्रेसले टुंग्यायो नलगाड नगरपालिकाको उपप्रमुख र ग्रामथान गाउँपालिका अध्यक्षको उम्मेदवार
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार
१३४ यात्रु लिएर चीनको सिचुवान एयरलाइन्स १७ महिनापछि आयो पोखरा
कात्तिक २२, २०८१ बिहिबार