विद्रोह या विकल्पः अबको बाटो

वर्तमान संसदले एक वर्ष पूरा गरेको छ । कसैको पनि बहुमत नपुगेको संसदमा दोस्रो ठूलो दल प्रतिपक्षमा छ । सबैभन्दा ठूलो दलको समर्थन र सहभागितामा ३२ सीटे तेस्रो दलले सरकार चलाई रहेको छ । संसारमा कहीँ पनि नभएको राजनीतिको अभ्यास भनौँ या भागबन्डा नेपालमा मात्र देख्न सकिन्छ । निकै भिन्न पृष्ठभूमि र फरक फरक चुनावी घोषणा पत्र एवं चुनाव चिन्ह लिएर चुनाव लडेका दलहरुलाई सत्ताको स्वार्थले मात्र जोडेको इतिहास नेपालबाहेक संसारमै कतै नहोला ।

नेपालको संसद होस् या संविधानसभा, कुनै खास इस्युमा छलफल गरेर निष्कर्ष कहिल्यै निस्केको छैन । भएको छ त खाली केही नेताहरूको कोठे बैठकका निर्णयहरू र भागबन्डा ! भागबण्डाले अन्तरिम संसद बनायो, त्यसैले गणतन्त्र घोषणा गर्यो, दुई दुई पटक संविधानसभाको चुनाव भएपनि कोठे बैठकले विदेशीहरुको स्वार्थ पूरा गर्ने र देशलाई राजनीतिक अस्थिरता तर्फ धकेल्ने संविधान बनायो । जनताले दिएका बोराका बोरा सुझावहरूलाई अँध्यारो कुनामा मिल्काएर चार जना नेताले बनाएको तथाकथित संविधानलाई झोलेहरुबाट ताली पिटाएर संसारकै अब्बल संविधान भनेर लागू गरियो । त्यसकै दुष्परिणामहरु आज देशले भोग्दैछ ।  प्रदेशका सांसद र सरकारहरू निकम्मा मात्र देखिएनन् तिनले कार्यकर्ता व्यवस्थापन गरेर राष्ट्र दोहन मात्र गरे । कहिल्यै कसैको बहुमत आउन नसक्ने प्रदेश र संघीय संसदको भीमकाय संरचनाले देश झन पछि झन कंगाल हुने कुरा निश्चित जस्तै भइसक्यो ।

काम लागेनन् ठूला पार्टी

ठूला राजनीतिक पार्टीका प्रायः सबै ठूला नेता भ्रष्टाचारमा डुबेको र कुनै न कुनै काण्डमा मुछिएको देखि हालियो ।  मानव बेचबिखन, सरकारी सम्मति हिनामिनादेखि पशुपतिको जलहरि काण्डमा भ्रष्टाचार भएको ठहर भयो । प्रधानमन्त्री , सिङ्गो मन्त्रिपरिषद र राष्ट्रपतिसम्मले संविधानको दुरुपयोग गरि विभिन्न अपराधहरू प्रमाणित भएर जेल परेकाहरूलाई आम माफी दिने दुष्कर्म गरेको कुरा अदालतले प्रमाणित गरिसक्यो । यस्तो अवस्थामा पनि नेपाली जनता चुप लागेर बसे भने यो देशमा बस्न होला ? अझ पनि यिनै पार्टीका झण्डा बोकेर, यिनको झोले कार्यकर्ता भएर हिड्नेहरुले आत्म समीक्षा गर्नु पर्दैन ? केन्द्रदेखि वडासम्म एमाले, कांग्रेस र माओवादी पार्टीमा रहेका आम कार्यकर्ता, बुद्धिजीवी, किसान मजदुर र उद्यमी सबैले यिनको झोला फ्याँकेर यिनीहरुले गरेको अपराध कर्मबाट आफूलाई मुक्त गर्न ढिला गर्नु हुँदैन ।

नेता खराब हुनुमा नेता मात्र दोषी होइनन् । पटक पटकको धोखा घडी गर्ने, आम जनतालाई देखाएर खर्बौंका विदेशी ऋण ल्याएर गलत ठाउँमा लगानी गर्ने र भ्रष्टाचार गर्नेहरू राष्ट्र र जनताका दुस्मन हुन् । अब पनि हामीले उनीहरूलाई साथ दिनु भनेको राष्ट्र द्रोहमा हामी पनि अप्रत्यक्ष संलग्न हुनु हो । त्यसैले अब हामी पापको भारी नबोकौं । हाम्रा सन्ततिको लागि हामीले सोचौं । ती पार्टीहरूमा अझै पनि हजारौं उर्जावान र  इमानदार कार्यकर्ताहरू हुनुहुन्छ । वहाँहरुलाई भ्रम छ, नेतृत्वले केही गर्छ कि भन्ने ! त्यो भ्रमबाट अब मुक्त हुनुपर्छ । जनताले पटक पटक कांग्रेसलाई, माओवादी र एमाले  मिलेर बनेको नेकपालाई राष्ट्र निर्माणको कार्यभार सुम्पिएका हुन् । तर उनीहरूमा अलिकता पनि देशको माया देखिएन । जनताबाट प्राप्त अधिकार र शक्तिको सदुपयोग कहिल्यै भएन, भयो त दुरुपयोग मात्र ।

चार दशक हेरेका पुरानोलाई होइन नयाँ हेरौं

केही मित्रहरू भन्छन्, एउटा पार्टीमा टिकिरहनु पर्छ । राजनीतिलाई पेशा बनाउनेहरूले यो कुरा ठीकै भनेका होलान् तर हामी त देश बन्छ कि भनेर पार्टीहरूलाई सहयोग गर्छौं । कांग्रेस, एमाले, माओवादी सबैलाई त मौका दिएकै हो । उनीहरूले देशलाई धोखा दिएपछि फेरि पनि हामीले सहयोग गरिरहने ? अरूको कुरा थाहा छैन तर म भन्छु हामीसँग व्यक्तिगत स्वार्थको चाहना छैन भने कुनै अमुक पार्टीको दास किन बनिरहनु पर्ने ?

शहरिया र सचेत मतदाताहरूले विकल्पको स्वरूप गत स्थानीय तह निर्वाचनमै खोजे । काठमाडौं, धनगढी र धरानले आफ्नै शैलीमा विद्यमान स्थापित दलहरुलाई चुनौती दिएकै छन् । त्यहाँका जनाको रोजाईले केही सुखद परिणाम हासिल पनि भएका छन् । अन्यत्र हेरौं त अधिकांश गाउँ नगर पालिकाहरुमा भ्रष्टाचारको बिगबिगी छ । कति त कसुर प्रमाणित भएर प्रमुख, उपप्रमुख र वडाध्यक्षहरु जेल परिसके । स्थानीय तहमा पार्टीगत चुनाव हुँदा पार्टीको टिकट लिएर चुनाव जित्नेहरूले  अधिकांश ठाउँमा जनतालाई न्याय गरेनन् ।  कम्तीमा धरान र काठमाडौंका मेयरहरुलाई भ्रष्टाचारको आरोप लागेको त छैन नि !

सिङ्गो संघीय संसदमा केही दर्जन नयाँ सांसदहरुले देश र जनताको पक्षमा निरन्तर बोलिरहेका छन् । खास गरेर रास्वपा र राप्रपाका सांसदहरुले पुराना पार्टीहरूले गरेका गलत राजनीतिक अभ्यासहरूको डटेर सामना गरिरहेका छन् । संसदीय अंकगणितमा सबै कुरा बहुमतले निर्णय हुने भएपनि न्यायका आवाजहरू बुलन्द भएका छन् । हरेक विषयमा अध्ययन गरेर तयारीका साथ बोलिरहेका छन् । यो कुराले सकारात्मक सन्देश त दिएको छ नि !

केही आशंका, केही अस्पष्टताका बीच  पनि विकल्पमा आएका दलहरुलाई अगाडि ल्याउनै पर्छ । समय र अनुभवले उनीहरू खारिने छन् र देशलाई नयाँ दिशा दिनेछन् भन्नेमा आशावादी हुनै पर्छ । पुरानाहरुमा त हामीले बितेको चार दशक हेरिसक्यौं । अब यिनमा न सिङ उम्रिन्छ न त जुरो पलाउँछ ।

कस्तो हुनुपर्छ वैकल्पिक पार्टी ?

रास्वपा वैकल्पिक राजनीतिको उदीयमान शक्ति हो । यो पार्टीको सम्भावनालाई हेरेर केही गलत तत्वहरु यसभित्र स्वार्थको लागि पसेका अवश्य छन् । त्यो बाहेक ठूलो आँट र परिश्रमले यो पार्टी बनेको छ । रास्वपामा युवाहरूको आकर्षण बढिरहँदा पुराना पार्टीका मान्छेहरूले विचारविहीन पार्टीको रुपमा व्यापक प्रहार गरिरहेका छन् । जसले यो पार्टी निर्माण र यसमा थपिँदै गएको शक्तिबाट उनीहरू आत्तिएको सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ ।  हिजो राजालाई गाली गरेर बनेका पार्टीहरू अचेल रवि, बालेन, हर्क र दुर्गा प्रसाईं विरुद्ध बिषवमन गरिरहेका छन् ।  

बालेन, हर्क ,डा. सीके राउत , राजेन्द्र लिङदेन, रविन्द्र मिश्र तथा देशव्यापी रुपमा वैकल्पिक पार्टी निर्माणको अभियानमा लाग्नु भएका डम्मर खतिवडा, प्रशान्त सिंहहरू एक ठाउँमा आएर राष्ट्रलाई विकल्प दिउन भन्ने सबैको चाहना छ । बितेको सत्तरी बर्ष विचारको राजनीति गरेकाहरूको सत्तामा पुगेपछि विचारको कार्यान्वयन त हेरि हालियो ! देउवा, प्रचण्ड, ओली, माधव नेपाल या बाबुराम उनीहरू सत्तामा जाँदा तिनका विचारले के ओखेल्यो र ?  व्यवहारमा लागू गर्न नसक्ने विचारको शब्दजाल बेकारको कुरा हो । विचारकै कुरा गर्दा कथित जनयुद्ध लडेको कम्युनिष्ट पार्टी र पुँजीवादी प्रजातन्त्र मान्ने कांग्रेस कुन विचारले सँगै हिँड्न सक्छन् ? त्यसैले कम्तीमा  विकल्पमा आउने नयाँ राजनीतिक पार्टीहरूले अरूलाई गाली र अपमान गरेर राजनीतिको रोटी नसेकुन् ।   

पटक पटक व्यवस्था फेर्ने भन्दा पनि जन अभिमतको प्रयोगबाट संविधानलाई सुधार र परिमार्जन गरेर देशलाई अघि बढाउने कुरामा अघि सरुन भन्ने जनताको चाहना बुझून् । ठीकै छ नि, आम जनताको भोट लिएर राष्ट्रपतिको ठाउँमा संवैधानिक राजा ल्याउने गरि अनुमोदित भएछ भने मानिदिउँला राजेन्द्र लिङ्देनको राप्रपालाई पनि किन हेला होचो गर्नु पर्यो र ? आफ्नो बगैंचामा फरक फरक फूल रोप्ने अधिकार त सबैलाई छ । कुन फूल छान्ने भन्ने त जनताको रोजाई हो । निरपेक्ष रुपमा कसैको विरोध गर्नुपर्ने छैन । पुरानै पार्टीहरूमा पनि सुधार भएर आए हुन्थ्यो तर त्यो सम्भावना प्रायः शून्य नै छ ।  बरु आउने चुनावसम्म विकल्पलाई निस्तेज पार्न विभिन्न बहानामा पुराना शक्तिहरू एकजुट हुने सम्भावना बढेर गएको देखिँदै छ ।

वैकल्पिक राजनीतिका प्रति जनतामा  रहेको आशंका बीच जन अपेक्षा 

पटक पटक राजनीतिले धोखा दियो । कसलाई कति विश्वास गर्ने नेपाली राजनीतिमा य‍ जटिल प्रश्न हो । सत्ता बाहिर छँदा र सत्तामा हुँदा पार्टीहरुले देखाउने चरित्र वैकल्पिक शक्तिहरूले नदेखाउन् । रवि, राजेन्द्र लिङ्देन, बालेन या हर्कहरूले सत्ता स्वार्थको निमित्त राजनीतिक नैतिकता शून्य भएका एमाले कांग्रेस, माओवादी र पुराना मधेशी नेताहरूसँग सत्तामा साझेदार नबनुन् ।  देशमा विद्यमान भ्रष्टाचार, महंगी, असुरक्षा, पक्षपात, बेरोजगारी र अपराधीहरूलाई आममाफी दिने जस्ता गलत कुराहरूको शान्तिपूर्ण विरोधमा जनपरिचालन गरून् भन्ने जनचाहना छ । आजको दिनसम्म नयाँ विकल्पको रुपमा उदाएको पार्टी रास्पवा नै हो । खास गरेर रवि र उनको पार्टीले सत्ता प्राप्तिको निमित्त पुराना दलसँग कहिल्यै सम्झौता गर्दैनन् भन्ने सुनिश्चितता हुनै पर्छ । देशमा राजनीतिको नयाँ विकल्पको खोजीमा इमानदारीपूर्वक लाग्नु हुने सबैप्रति उच्च सम्मान अर्पण गर्दछु ।

देशमा वैकल्पिक राजनीतिको बेडा उठाउनेहरूले धान्नै नसकिने भद्दा संसद, यो स्वरूपको प्रदेश संरचना, खर्चिलो चुनाव तथा अधिकारविहीन स्थानीय तहको अवस्थालाई व्यापक सुधार गर्ने प्रतिबद्धता पूरा गर्नै पर्छ । सेना, पुलिस प्रशासन, न्यायालय तथा संवैधानिक निकायका साथै देशको कुटनीतिक क्षेत्रमा भागबण्डाको अन्त गरि उच्च नैतिकता भएका दक्ष व्यक्तिहरूको छनौटले मात्र सुशासन स्थापना गर्न सकिन्छ भन्ने मान्यतालाई आत्म साथ  गर्नै पर्छ ।

अन्तमा भ्रष्टाचार, सरकारी जग्गाको अपचलन, मानव बेचबिखन र अपराधीहरूको आममाफी जस्ता कुरा पुराना पार्टीहरूका साझा उद्देश्य देखिए । सबैको मिलेमतोमा यी कामहरू भएका हुनाले पुरानो पार्टीमा आबद्ध हजारौं इमानदार कार्यकर्ताहरूले कि विद्रोह  गरौं नसके पार्टी छोडेर स्वतन्त्र बसौं ।