भारतबाट २५ हजार टन चिनी किन्ने प्रक्रिया रद्ध, स्वदेशी चिनीको मूल्य बढाउने तयारीमा व्यवसायी

१० मंसिर, काठमाडौं । सरकारले दशैंदेखि भारतसँग खरिद गर्ने भनेर प्रक्रिया थालेको २५ हजार टन चिनी नकिन्ने भएको छ । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयले चिनी नकिन्ने निर्णय गरेको हो । भारतसँग चिनी नकिन्ने मन्त्रालय स्तरीय निर्णय भएको हो । उद्योगमन्त्री रमेश रिजाल र सचिव गजेन्द्र ठाकुरका बीचमा चिनी नल्याउने सहमति अनुसार यस्तो निर्णय गरिएको हो । 

नेपाली चिनी उद्योगीहरुले उत्पादनको सिजन सुरु भएको र अब क्रसिङ हुन लागेकाले भारतबाट चिनी ल्याउन आवश्यक नभएको दवाव दिँदै आएका थिए । व्यवसायीले भारतबाट आउने चिनी रोकेर नेपालमा नयाँ क्रसिङ हुने चिनीको मूल्य बढाउने तयारी अनुसार सरकारलाई भारतबाट चिनी नकिन्न दवाव दिएका थिए । सरकारले भने भारतले धुलो चिनी पठाउन लागेकाले चिनी किन्ने निर्णय स्थगित गरिएको जनाएको छ । 

अहिले उखुको क्रसिङ सुरु भएको छ । उद्योगीहरुले किसानसँग उखु खरिद गरी मिलमा पुर्याएका छन् । मंसिर दोस्रो सातादेखि नेपाली चिनी बजारमा आइपुग्ने व्यवसायीको भनाइ छ । केही मिलहरुले त उत्पादन सुरु गरिसकेका छन् । उत्पादन सुरु भएपनि सिजनमै मूल्य बढाउन चाहिरहेका छन् । चिनी किन्ने प्रक्रिया सुरु भएपछि भारतले नेपाललाई जी–टु–जी प्रक्रियाअनुसार तिहार अघि नै २५ हजार टन चिनी दिने भनेको थियो । तर, त्यो तिहार अगाडि आएन ।  

नेपालमा चिनी अभाव भएपछि सरकारले भारतीय दूतावासमार्फत कूटनीतिक पहलमा भारत सरकारसँग चिनी उपलब्ध गराइदिन आग्रह गरेको थियो । तर भारतले उपलब्ध गराउने भनेको चिनी कम गुणस्तरीय रहेको र मूल्य उच्च राखेर नेपाललाई उपलब्ध गराउने भएपछि चिनी खरिदको प्रक्रिया रोकिएको मन्त्रालयले जनाएको छ । नेपालमा अहिले एक लाख  ५० हजार  टन चिनी उत्पादन हुने गरेको छ भने माग तीन लाख टन हुने गरेको छ ।

मन्त्रालयका अनुसार नेपालले सिफारिस गरे भन्दा फरक खालको र मूल्य बढी राखेर चिनीको मूल्य निर्धारण गरेपछि चिनीको खरिद प्रक्रिया रोकिएको हो । नेपालले माग गरेको चिनीको गुणस्तर र मूल्य अनुसार भारत सरकारले चिनी नदिने भएपछि नेपालले खरिद नगरेको हो । नेपालले माग गरेको ३२–३३ साइजको चिनी भारतले उपलब्ध नगराई ३०–३१ साइजको चिनी उपलब्ध गराउने जनाएपछि तत्काल ल्याउने प्रक्रिया रोकिएको सरकारी भनाइ छ ।