जलवायु परिवर्तनका कारण लोप हुँदै गइरहेको ‘गॉड फ्लावर’

२३ मंसिर, काठमाडाैं ।  मध्य ताइवानको अलिशान पहाडहरूमा, त्यहाँ एउटा फूल छ जसलाई देवताहरूको प्रवेशद्वार भनिन्छ।डेन्ड्रोबियम अर्किड, वा सुनौलो घाँस अर्किड, चम्किलो हरियो छडीमा १० देखि २० सम्मको गुच्छामा बढ्छ। मखमली सुन्तला-फ्रिन्ज केन्द्र भएको पहेंलो फूल, यो सुन्दर तर गन्धहीन छ। स्वदेशी Tsou मानिसहरूलाई, यो केवल भगवान फूल भनेर चिनिन्छ।

यो एक पटक प्रचुर मात्रामा पाइयो, घरहरू बाहिर फूल। तर अब यो खोजीमा आफ्नो वरपरका पहाडी जङ्गलहरूमा गहिरो र उच्च छ। कहिलेकाहीँ, तिनीहरू भगवान फूल खोज्न रूखहरू मापन गर्छन्।

यसका लागि जलवायु परिवर्तन जिम्मेवार रहेको जनजाति विश्वस्त छ। जाडो पर्याप्त चिसो हुनुपर्छ - लगभग १२ C भन्दा कम - कोपिलाहरू बन्नको लागि, ताकि तिनीहरू वसन्तमा खिल्न सक्छन्। फूलहरू प्राय: ८०० देखि १ हजार ८०० मिटरको उचाइमा न्यानो समशीतोष्ण मौसममा बढ्छन्।

तर, आलिशान वेदर स्टेसनको स्थानीय तापक्रम तथ्याङ्कका आधारमा पर्यावरण समूह ग्रीनपीसले विगत १० वर्षमा शरद र जाडोमा न्यूनतम तापक्रम क्रमशः बढेको बीबीसीले जनाएकाे छ ।

ग्लोबल वार्मिङका कारण नोभेम्बरको औसत तापक्रम हालको १२-१४ डिग्री सेल्सियसबाट बढेर सन् २०५० सम्ममा १४-१६ डिग्री सेल्सियस पुग्ने अनुमान गरिएको छ। समग्रमा, ताइवानले लगातार खडेरी र तातो मौसम पनि अनुभव गरिरहेको छ।

टाइफुनहरू विनाशकारी हुँदा, तिनीहरू टापुको लागि पानीको महत्त्वपूर्ण स्रोत हुन्। त्यसोभए जब तिनीहरू ल्यान्डफल गर्न असफल हुन्छन्, जस्तै हालै भएको छ, बाली असफल हुन सक्छ। यसले Tsou को अनुष्ठान मात्र होइन, तर तिनीहरूको जीविकोपार्जनलाई पनि असर गरेको छ।

जुइ-चियाओ चुङ भन्छिन् कि उनको परिवारले पुस्तादेखि बाँस रोप्दै आएको छ, तर लगातार खडेरीले गर्दा उनले आफूले खेती गर्ने कुरालाई अनुकूल बनाउनु परेको छ। वर्षा नहुँदा पछिल्ला वर्षहरूमा बाँसको उत्पादन आधाभन्दा बढीले घटेको छ।

उनको फार्ममा, गहिरो हरियो कफी बिरुवाहरू परे, पहेँलो डाँठहरू टाढा देखिन्थे। तिनीहरू पनि सुश्री चुंगका हुन्, जसले थोरै वर्षाको सामना गर्न बाँसको सट्टा कफी खेती गर्ने निर्णय गरे। तर उनले जति पाइला चाले पनि उनी अझै एक कदम पछाडि रहेको देखिन्छ ।

सुश्री चुंग भन्छिन् कि उनले कफीको दाना गाढा भएको याद गरेकी छिन्, जुन उच्च तापक्रमको अशुभ संकेत हो। एक खराब फसल भनेको उसको आम्दानी तुरुन्तै घट्यो। बदलिँदो मौसमको असरलाई कम गर्न उनी अहिले फरक बाली लगाउने सोचमा छिन् । तर Tsou मानिसहरूसँग गायब भगवान फूलको लागि त्यस्तो कुनै समाधान छैन।

यदि फूल फेला पार्न सकिएन वा हराएमा, ठूला गाओ भन्छन् कि उनीहरूको अनुष्ठानमा यसको कुनै विकल्प छैन। उनको लागि यस्तो परिदृश्य अकल्पनीय छ। तर उनी पक्कै पनि सम्भावनासँग डराउँछन्। उसले एउटा ठुलो कलशलाई औंल्याउँछ जसमा सुक्खा अवशेषहरू थिए जुन कुनै समय फूलेको ईश्वर फूल थियो।

Tsou को धेरै देवताहरु मध्ये युद्ध देवता Iafafeoi हो, एक संरक्षक जो युद्धको मैदानबाट युवा मानिसहरूको सुरक्षित फिर्ती सुनिश्चित गर्न विश्वास गरिन्छ।

"यो भनिन्छ कि भगवान फूलले यस देवताको बासस्थानलाई घेरेको छ," आफ्नो ४० वर्षमा रहेका एक सियाओ-मिङले बताए। "यी फूलहरू कुबाको छतमा राखिएका छन्, ईश्वरीय उपस्थितिको संकेत गर्दछ।"

तिनीहरूको गाउँको औपचारिक र आध्यात्मिक केन्द्र कुबा, खरको छानाको हल हो, जसले सयौंको उपस्थितिमा तीन दिनसम्म चल्ने मायास्वी उत्सवमा केन्द्रीय भूमिका खेल्छ।

Tsou मानिसहरूले युद्धको देवतालाई आफ्ना योद्धाहरूलाई आशीर्वाद दिन र दुर्भाग्यबाट बच्न आग्रह गर्नेछन्। यो गर्नका लागि, तिनीहरूले आफ्नो छालाको टोपीमा सुनको अर्किडका पातहरू पिन गर्नुपर्छ ताकि देवताहरूले तिनीहरूलाई Tsou मानिसहरूको रूपमा चिन्न सकून्।

पुरातन परम्पराले पनि भगवान फूललाई ​​कृत्रिम रूपमा खेती गर्न सकिँदैन - यो महत्त्वपूर्ण समारोहहरू सुरु हुनु अघि बिहान सबेरै सूर्योदय अघि जंगलमा फेला पार्न र उठाउनु पर्छ। Tsou जनजाति ताइवानमा आधिकारिक रूपमा मान्यता प्राप्त १६ आदिवासी जनजातिहरू मध्ये एक हो। बहुसंख्यक हान चिनियाँहरू आउनु अघि तिनीहरू हजारौं वर्षसम्म टापुमा बसे।

आज, तिनीहरूको संख्या २३ मिलियन जनसंख्या मध्ये ६ हजारको आसपास छ। तिनीहरू मुख्यतया जंगली सुनौलो घाँस अर्किडको छेउमा रहेको अलिशान पहाडमा बस्छन्। गाओ देशेङ आफ्नो जनजातिको भविष्यको बारेमा चिन्तित छन्  ।