अर्थ मन्त्रालयले घटायो बजेटको आकार

२९ माघ, काठमाडौं । अर्थ मन्त्रालयले चालु आर्थिक वर्षको बजेटको आकार घटाएको छ । अर्थले अर्ध वार्षिक समीक्षामार्फत बजेट १२.६२ प्रतिशतले बजेटको आकार घटाएर १५ खर्ब ३० अर्बमा झारेको छ । चालू आर्थिक वर्षमा १७ खर्ब ५१ अर्ब ३१ करोड रूपैयाँको बजेटलाई घटाएर १५ खर्ब ३० अर्ब २६ करोडमा सीमित गरेको हो । 

लक्ष्यअनुरुप आम्दानी हुने अवस्था नदेखिएकाले बजेटको आकार घटाइएको हो । मन्त्रालयले चालूतर्फ कुल ८८.८४ प्रतिशत, पूँजीगततर्फ ८४.१३ प्रतिशत र वित्तीय व्यवस्थापनतर्फ ८७.३९ प्रतिशत खर्च हुने गरी लक्ष्य निर्धारण गरेको छ । चालू आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को बजेटको अर्ध वार्षिक समीक्षा कार्यक्रममा अर्थमन्त्री महतले कठिन परिवेशमा आफूले जिम्मेवारी लिएको बताए ।

उनले अर्थतन्त्रका अधिकांश सूचक सकारात्मक रहेको दाबी गरे । उनले भने, ‘काम गर्ने कुरा, कुरा गरेको जस्तो हुन्न । आर्थिक सुधारको विषयमा तत्काल परिणाम निस्कन्न । जति सूचक छन्, सकारात्मक छन् । सबै सूचक सकारात्मक हुँदा आर्थिक गतिविधि बढ्छ, सार यही हो । बजेट व्यवस्थापनमा चुनौती भने छन् ।’

बजेट पद्दतिलाई चुस्त बनाउन अझै केही समय लाग्ने उनले बताए । सूचक सकारात्मक बन्दै गए पनि लक्ष्यअनुसार सूचक नआएको तर, प्रगति भने देखिएको उनले बताए । अर्थमन्त्री महतका अनुसार पर्यटन क्षेत्रमा सुधार भएको छ । मूल्यवृद्धि नियन्त्रणमा छ, कर्जा प्रवाहमा चिन्ता थियो, तर आगामी दिनमा अझै बढ्छ भन्ने ‘कन्फिडेन्स’ बढाउनु छ ।

विप्रेषण बढी चलायमान हुँदा आर्थिक गतिविधि बढ्छ, वस्तु आयात घटेको छ, निर्यात घटेको छ,’ महतले भने, ‘निर्यात कम हुनुमा उत्पादनशील क्षेत्रले गति नलिँदा कम भएको हो । आयातमा गैर भन्सार चुहावटको आशंका गरिएको छ । सरकारको खर्चमा सबैको चिन्ता छ । समग्र खर्च ३२.५७ प्रतिशत छ ।

अर्थमन्त्री महतका अनुसार राजस्व संकलन ७७.४ प्रतिशत मात्र छ । राजस्व वृद्धिदर ९.६७ प्रतिशत छ । ‘यसबाट सन्तुष्ट छैनौं, बढाउँदै छौं,’ उनले भने, ‘इन्धनमा आयातित गाडी थिए । ईभी प्रमोसनमा जाँदा स्वाट्टै कर घटायौं, यसले महत्त्वपूर्ण भाग आयात राजस्व एकदमै कम भयो ।’

 उनले स्रोत व्यवस्थातर्फ राजस्वबाट १२ खर्ब ४८ अर्ब ६२ करोड र आन्तरिक ऋण २ खर्ब ४० अर्ब उठाउने लक्ष्य लिइएकोमा राजस्व र आन्तरिक ऋणबाट १३ खर्ब ९ अर्ब ३० करोड ८६ लाख मात्रै उठ्ने संशोधित अनुमान प्रस्तुत गरे ।

यस्तै अनुदानबाट ४९ अर्ब ९४ करोड प्राप्त हुने अनुमान संशोधन गरिएको छ । अब ४० अर्ब १२ करोड ९ लाख प्राप्त हुने उनले बताए । वाह्य ऋण २ खर्ब १२ अर्ब ७५ करोडको अनुमान संशोधन गर्दै १ खर्ब ८० अर्ब ८३ करोड ६७ लाख प्राप्त हुने संशोधित अनुमान उनको छ ।

विदेशी सहयोगमा पहिला भन्दा धेरै प्रतिबद्धता आएको उनको भनाइ छ । दातृ मुलुक र निकायले थप सहयोग गर्ने उत्सुकता देखाएको उनले बताए । ‘साइट क्लियरेन्स, वनका कुरालगायत समस्या छन्, तर पनि सहयोग बढ्दै जान्छ,’ अर्थमन्त्री महतले थपे, ‘विश्व बैंकको एउटा सम्मेलन आगामी जुन तेस्रो साता नेपालमा हुँदैछ, जसमा ९२ देशका प्रतिनिधिको सहभागिता हुन्छ । चाँडै हुन लागेको लगानी सम्मेलनमा विदेशी लगानीकर्ताको चासो बढेको छ ।’

 पूर्णपाठ