११ खर्ब ३० अर्बको वैदेशिक व्यापार हुँदा ९ खर्ब २९ अर्बको घाटा, भन्सारबाट उठ्यो २ खर्ब ७० अर्ब राजश्व

६ चैत, काठमाडौं । चालु आर्थिक वर्षको फागुन महिनासम्म देशको व्यापार घाटा ९ खर्ब २९ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ रहेको छ । भन्सार विभागले मंगलबार सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार आयात घटेसँगै व्यापार घाटा पनि घटेको हो ।

फागुन मसान्तसम्म व्यापार घाटा २.५२ प्रशितले घटेको छ । गत वर्षको फागुन मसान्तसम्म देशको व्यापार घाटा ९ खर्ब ५३ अर्ब ५८ करोड रुपैयाँ थियो । उक्त अवधिमा १० खर्ब ३० अर्ब २२ करोड रुपैयाँको बस्तु तथा सेवा आयात भएको छ भने एक खर्ब ६१ करोड ७४ रुपैयाँको वस्तु तथा सेवा निर्यात भएको छ । गत वर्षको तुलनामा आयातसँगै निर्यात पनि घटेको छ ।

गत वर्षको फागुन मसान्तसम्मको तुलनामा आयात २.६६ प्रतिशतले घटेको छ भने निर्यात ३.९९ प्रतिशतले घटेको छ । भन्सार विभागको तथ्यांक अनुसार फागुनसम्म आयात आँकडा भने १० खर्ब नाघेको छ । आठ महिनामा १० खर्ब ३० अर्ब २२ करोड रुपैयाँ बराबर वस्तु आयात भएको छ ।

चालु आर्थिक वर्षको फागुनसम्म आइपुग्दा निर्यात १ खर्बमाथि देखिएको छ । साउनदेखि फागुनसम्म १ खर्ब ६१ करोड रुपैयाँ बराबर निर्यात भएको छ । यो गत आव २०७९÷८० को यसै महिनाको तुलनामा ३.९९ प्रतिशत कम हो ।

गत आव फागुनसम्म १ खर्ब ४ अर्ब ७९ रुपैयाँको निर्यात भएको थियो । यस वर्ष निर्यात बजार प्रारम्भबाटै उत्साहजनक देखिएको छैन । त्यसो हुनुमा अघिल्ला वर्षहरूमा वनस्पति तेल तेस्रो मुलुकबाट नेपाल हुँदै ठूलो मात्रामा भारत भित्रिने गरेको थियो । तथ्यांक अनुसार फागुनसम्म आयात आँकडा भने १० खर्ब नाघेको छ । यो गत आव यसै अवधिको तुलनामा २.६६ प्रतिशत कम हो ।

अघिल्लो वर्ष फागुनसम्म १० खर्ब ५८ अर्ब ३८ करोड बराबरको वस्तु आयात भएको तथ्यांकमा छ । फागुनमा मात्र १ खर्ब ३३ अर्ब रुपैयाँको वस्तु आयात भएको छ । यसले अर्थतन्त्र केही चलायमान हुन थालेको संकेत समेत गरेको छ ।

आयात र निर्यात दुवै घट्दा कुल वैदेशिक व्यापार र व्यापार घाटा घटेको अवस्था छ । तथ्यांक अनुसार फागुन मसान्तसम्म कुल वैदेशिक व्यापार ११ खर्ब ३० अर्ब ८४ करोड देखिएको छ । यो अघिल्लो आवको तुलनामा २.७८ प्रतिशत कम हो । अघिल्लो आवमा ११ खर्ब ६३ अर्ब १८ करोड बराबरको कुल वैदेशिक व्यापार भएको थियो ।

आठ महिनामा व्यापार घाटा ९ खर्ब २९ अर्ब ६० करोड देखिएको छ । यो अघिल्लो वर्ष यसै अवधिको तुलनामा २.५२ प्रतिशतले कम हो । उक्त आवमा ९ खर्ब ५३ अर्ब रुपैयाँ व्यापार घाटा थियो । नेपालको कुल वैदेशिक व्यापारमा निर्यात हिस्सा ८.९० प्रतिशत र आयातको हिस्सा ९१.१० प्रतिशत रहेको देखिन्छ ।

आठ महिनामा नेपालले पेट्रोलियम पदार्थ आयातमा मात्र २ खर्ब १४ अर्ब २७ करोड बराबर वैदेशिक मुद्रा खर्च गरेको छ । यस तथ्यांक अनुसार नेपालको कुल निर्यात व्यापारले पेट्रोलियम पदार्थको आयात समेत धान्न नसक्ने अवस्था छ । पेट्रोलियम पदार्थमा नेपालले सबैभन्दा धेरै व्यापार घाटा बेहोरिरहेको अवस्था छ । आठ महिनामा आइरन र स्टिल ८६ अर्ब ८१ करोड बराबर आयात भएको छ ।

विद्युतीय सामग्री र यसका उपकरण आयातमा ६७ अर्ब ६९ करोड रुपैयाँ विदेशिएको छ । सवारीसाधन आयातमा ४८ अर्ब १० करोड रुपैयाँ विदेशिएको तथ्यांक छ । तरकारीजन्य वस्तु आयातमा २१ अर्ब २० करोड रुपैयाँ विदेशिएको तथ्यांक छ ।

तथ्यांक अनुसार भारतसँग सबैभन्दा धेरै व्यापार रहेको छ । आयात–निर्यात दुवैमा भारत अगाडि छ । व्यापार घाटाको ठूलो हिस्सा समेत भारतसँगै देखिन्छ । आठ महिनामा भारतबाट नेपालमा ६ खर्ब ३८ अर्ब रुपैयाँको सामान आयात भएको छ । नेपालबाट ६८ अर्ब ५१ करोड रुपैयाँको वस्तु भारतमा निर्यात भएको छ । भारतसँग ५ खर्ब ६९ अर्ब बराबर व्यापार घाटा रहेको देखिन्छ ।

उत्तरी छिमेकी चीनसँग १ खर्ब ९२ अर्ब रुपैयाँ बराबर व्यापार घाटा रहेको छ । त्यहाँबाट १ खर्ब ९४ अर्बको वस्तु आयात भएको छ । चीनमा नेपालबाट भने १ अर्ब ९५ करोडको मात्र वस्तु निर्यात भएको छ । आठ महिनामा नेपालले १ सय ५८ भन्दा धेरै देशसँग व्यापार गरेको छ ।

आठ महिनामा सरकारले भन्सारबाट २ खर्ब ७० अर्ब रुपैयाँ राजस्व उठाएको छ । पेट्रोलियम पदार्थबाट सबैभन्दा धेरै राजस्व उठेको छ । यसबाट सरकारले ७६ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ राजस्व प्राप्त गरेको छ । यस्तै आठ महिनामा १६ अर्बका ६ हजार ४९७ ईभी नेपाल आयात भएका छन् । 
 
आठ महिनामा ६ हजार ४९७ वटा विद्युतीय गाडी (ईभी) नेपाल भित्रिएका हुन् । गत वर्षको यसै अवधिमा दुई हजार २०४ वटा विद्युतीय जीप, कार तथा भ्यान आयात भएका थिए । चालु आर्थिक वर्षको फागुन महिनासम्म १५ अर्ब ९४ करोड १७ लाख ३५ हजार रुपैयाँका ईभी नेपाल भित्रिएका हुन् । यसबाट सरकारले सात अर्ब दुई करोड ५३ लाख ६५ हजार रुपैयाँ राजस्व संकलन गरेको छ ।